مفعول چیست؟ / جدول انواع مفعول
رکنا: واژه مفعول در زبان شناسی و گرامر به کلمه یا گروه کلماتی اطلاق می شود که در جمله مورد تاثیر فعل قرار می گیرد و معمولا نشان دهنده کسی یا چیزی است که فعل روی آن انجام می شود.
به گزارش رکنا، مفعول از جمله اصلی جمله تأثیر می‌پذیرد و معمولاً جواب به سوالات «چه چیزی؟»، «چه کسی؟»، «چه چیزی را؟» است. برای مشاهده فیلم آشنایی با مفعول در اینجا کلیک کنید.
انواع مفعول
مفعول مستقیم (مفعول به‌طور مستقیم): این مفعول مستقیماً تحت تاثیر فعل قرار می‌گیرد و معمولاً بدون هیچ واسطه‌ای در جمله بیان می‌شود.
مثال:
من کتاب را می‌خوانم.
در اینجا کتاب مفعول است که به‌طور مستقیم تحت تاثیر فعل «خواندن» قرار گرفته است.
مفعول غیرمستقیم (مفعول به‌طور غیرمستقیم): این مفعول معمولاً با واسطه (مانند حرف اضافه) در جمله قرار می‌گیرد.
مثال:
من به دوست‌ام نامه می‌نویسم.
در اینجا دوست‌ام مفعول غیرمستقیم است، زیرا با حرف اضافه «به» به فعل «نوشتن» مربوط شده است.
مفعول زمانی یا مکانی: این نوع مفعول نشان‌دهنده زمان یا مکان وقوع فعل است.
مثال:
من در مدرسه درس می‌خوانم.
در اینجا مدرسه مفعول مکانی است که فعل «خواندن» در آن انجام می‌شود.
سوالات مربوط به مفعول
برای شناسایی مفعول در یک جمله، می‌توان از سوالات زیر استفاده کرد:
فعل چیست؟
این فعل روی چه چیزی تاثیر می‌گذارد؟
چه چیزی یا کسی تحت تاثیر فعل قرار گرفته است؟
مثال‌های بیشتر
من سیب می‌خورم.
سیب مفعول است که تحت تاثیر فعل «خوردن» قرار گرفته است.
او به کتاب نگاه می‌کند.
کتاب مفعول مستقیم است.
علی به پدرش هدیه داد.
پدرش مفعول غیرمستقیم است، زیرا با حرف اضافه «به» بیان شده است.
نکته
مفعول باید یک اسم، ضمیر یا گروه اسمی باشد و نمی‌تواند فعلی باشد. اگر در جمله از فعل استفاده شده و نمی‌توان از آن فعل پاسخ به سوالات بالا را گرفت، آن جمله مفعول ندارد.
این توضیحات باید به شما کمک کند که مفهوم و کاربرد مفعول در جمله‌ها را بهتر درک کنید!
جدول درباره مفعول
در اینجا یک جدول ساده و خلاصه از انواع مفعول و ویژگی‌های آن‌ها برای شما آماده کرده‌ایم.
این جدول به شما کمک می‌کند تا انواع مختلف مفعول را شناسایی و درک کنید.
| نوع مفعول | تعریف | سوالات مربوطه | مثال |
|---|---|---|---|
| مفعول مستقیم | مفعولی است که بدون واسطه تحت تاثیر فعل قرار می‌گیرد. | «چه چیزی؟»، «چه کسی؟» | من کتاب را می‌خوانم. (کتاب = مفعول مستقیم) |
| مفعول غیرمستقیم | مفعولی است که با حرف اضافه در جمله به فعل مرتبط می‌شود. | «به چه کسی؟»، «برای چه چیزی؟» | من به دوست خود نامه می‌نویسم. (دوست = مفعول غیرمستقیم) |
| مفعول مکانی | مفعولی که مکان وقوع فعل را نشان می‌دهد. | «کجا؟» | من در خانه می‌خوانم. (خانه = مفعول مکانی) |
| مفعول زمانی | مفعولی که زمان وقوع فعل را بیان می‌کند. | «کی؟» | من در صبح ورزش می‌کنم. (صبح = مفعول زمانی) |
| مفعول مقایسه‌ای | مفعولی که در مقایسه با چیزی یا کسی قرار می‌گیرد. | «چگونه؟» (مقایسه با دیگران) | او از من بزرگتر است. (بزرگتر = مفعول مقایسه‌ای) |
| مفعول سببی (علتی) | مفعولی که علت یا دلیل وقوع فعل را توضیح می‌دهد. | «چرا؟» | او به دلیل سرماخوردگی در خانه ماند. (سرماخوردگی = مفعول سببی) |
| مفعول آلت (وسیله) | مفعولی که وسیله یا ابزاری که فعل با آن انجام می‌شود را نشان می‌دهد. | «با چه چیزی؟»، «با چه ابزاری؟» | من با مداد می‌نویسم. (مداد = مفعول آلت) |
توضیحات بیشتر
مفعول مستقیم معمولاً اولین چیزی است که در جمله تحت تاثیر فعل قرار می‌گیرد و بدون هیچ‌گونه واسطه‌ای می‌آید.
مفعول غیرمستقیم معمولاً با کمک حرف اضافه‌هایی مانند «به»، «برای»، «از»، «در» و غیره در جمله ظاهر می‌شود.
مفعول زمانی و مکانی مشخص‌کننده زمان و مکان انجام فعل هستند.
مفعول مقایسه‌ای بیشتر در جملاتی که مقایسه صورت می‌گیرد دیده می‌شود و به شیء یا شخصی که با دیگری مقایسه می‌شود اشاره دارد.
مفعول سببی علت وقوع فعل را توضیح می‌دهد.
مفعول آلت ابزاری است که با آن عمل انجام می‌شود.
ارسال نظر