تونل زمان / از تصاویر منشوری همسر صیغه‌ای ناصرالدین شاه تا لباس جنگی شیر زن قجری

زن صیغه ای ناصرالدین شاه

تصویری از زینب همسر صیغه‌ای ناصرالدین شاه

این دخترخانم که در این تصویر میبینید، نامش زینب است و اینطور که پیداست خدمتکار امین‌اقدس همسر محبوب ناصرالدین‌شاه قاجار بوده است. چشم شاه او را میگیرد، صیغه‌اش کرده به حرمسرای قبله‌ی عالم وارد میشود.

زینب پاشا؛

شیرزنی غیور که تحمل ظلم را نداشت

زینب پاشا پیشتاز بیداریِ زن ستم‌دیده‌ی ایرانی بود و نامش در جنبش تنباکو غرورآفرین و افتخارآمیز است. از جمله اقدامات او می‌توان به شرکت در نهضت تحریم توتون و تنباکو، پیشگام در گشودن انبارهای محتکران تبریز در زمان قحطیِ نان و مصادره‌ی انبار میرزا عبدالرحیم قائم مقام اشاره کرد.

دوستان نزدیک زینب پاشا «یوزباشی خاور»، «نایب کلثوم»، «فاطمه نساء»، «سلطان بیگم»، «خیر النساء» و «ماه بیگم» بودند.

در دوره‌ی مشروطیت، محتکران در تابستان اجناس را به قیمت پایین می‌خریدند و در زمستان با ایجاد یک قحطیِ مصنوعی آن را با بالاترین قیمت می‌فروختند. روزی «زینب پاشا» با سه‌هزار زن مسلح به چوب‌و‌چماق، چادرها را به کمر گره زدند، در بازار به‌راه افتادند و کسبه را مجبور به بستن دکان‌های‌شان و پیوستن به راهپیمایان کردند. قشون مراغه، دستور شلیک داشت و پنج زن و یک مرد کشته‌شدند؛ این موضوع موجب خشم و عصبانی‌شدن بیش‌تر مردم گردید و گروه بیش‌تری به او پیوستند. سپس به سمت کنسول‌گریِ روس رفته، در آن‌جا تحصن کردند و آن‌قدر ادامه دادند که دولت مجبور به عقب‌نشینی شد.

گفتنی‌ست که پس از آن‌هم هر گاه در جایی به کسی ظلمی می‌شد، «زینب پاشا» با گروهش به دفاع از مظلوم وارد عمل می‌شدند.

سرانجام در پیری راهیِ زیارت کربلا می‌شود و در آن‌جا عساکر عثمانی با زوار بدرفتاری می‌کنند. در آن‌جا نیز سر به شورش برمی‌دارد، دیگران را هم به دنبال خود می‌کشد، به عساکر حمله می‌کنند و آن‌ها نیز می‌گریزند. سپس همراه قافله به کربلا می‌رود، اما هرگز از این سفر بازنمی‌گردد. برخی گفته‌اند که در همان‌جا فوت کرده و در کربلا دفن شده‌است. یادش گرامی…