یادداشتی بر مستند جایی برای فرشته‌ها نیست

به گزارش رکنا، به نقل از خبرگزاری جشنواره، فیلم جایی برای فرشته ها نیست:

86 دقیقه / /1398

کارگردان: سام کلانتری - پژوهشگر: سام کلانتری، مهران کاشانی - فیلمبردار: رضا تیموری - صدابردار: شاهین پورداداشی - تدوینگر: هایده صفی‌یاری - موسیقی: حبیب خزایی فر

مستند ورزشی به شکلی امید دهنده که تماشاگران را به سمت و سوی شادمانی ببرد و احساسات او را درگیر خود کند در سینمای ایران سابقه ای طولانی ندارد. اما مهم ترین مستند ورزشی که پیش از « جایی برای فرشته ها نیست » ساخته شد در مورد ورزشکاران زن بود. سام کلانتری در فیلم جدید خود چنان احساسات تماشاگر را درگیر می‌کند که در لحظاتی امکان این که اشک به چشمان شما نیاورد، وجود ندارد و این به معنای سانتیمانتال بودن فیلم نیست. کلانتری از جایی شروع می‌کند که دغدغه تمام مردم ایران است ، میل به موفقیت. جایی برای فرشته ها نیست داستان تیم هاکی با اسکیت دختران ایران است. تیمی که می خواهد کیفیت خود را بالاتر ببرد و در مسابقات آسیایی مقام کسب کند. در ابتدا تصور خواهید کرد صحنه های بازسازی درست مثل بقیه فیلم های متداول سینمای ایران مستند واقع گراست ، قرار است اتفاقاتی را که در واقعیت افتاده جلوی دوربین بازی کند اما کمی که جلوتر می رویم می بینیم کارگردان توانسته دوربین خود را به عنوان یکی از اعضای تیم درمیان دختران جا بدهد. آنها آنقدر با آن احساس راحتی می کنند که بی آنکه بخواهند صحنه را بازنمایی کنند خودشان باشند و داستان را جلو ببرند. اما این تمام «جایی برای فرشته ها نیست» نیست و اثر به معنای واقعی کلمه فیلمنامه دارد. کار بسیار دشواری است که در کنار ساخت مستند از واقعه ای که در جریان است کارگردان بتواند با استفاده از همان واقعیت‌ها فیلمنامه خود را تنظیم کند. ما نمی دانیم که سام کلانتری چقدر در جلو رفتن فیلم با این شکل که در مستند است نقش داشته است. در فیلم مشخص است که او یک تیزر تبلیغاتی برای جلب حمایت دختران می سازد اما توانسته با صحنه پردازی دقیق و دوربین های متعدد یک فیلم پر ریتم را به جشنواره عرضه کند. قبل از اینکه به تیتراژ پایانی برسیم شما از تدوین فیلم شگفت زده خواهید شد ، اما وقتی تیتراژ پایانی را می‌بینیم دیگر شگفت زده نخواهیم شد . کدام تدوینگری است که بدون داشتن تصاویر کافی بتواند ریتمی این‌چنین پویا خلق کند. موسیقی فیلم به روال جدیدی است که در آن آهنگسازان با هماهنگی کارگردان فضایی را خلق می‌کنند که هانس زیمر در فیلم های کریستوفر نولان. ساختار موسیقی این فیلم هم این چنین است . به خصوص اینکه ساختار موازی فیلم و پلان هایی که از صحنه های مختلف هستند در یک مفهوم واحد گردهم می آیند که نیاز به چنین موسیقی ای دارد. هرچند که مستند ورزشی به این شکل کمتر در ایران ساخته شده ، اما کارگردان با هوشمندی از خود فرمول یک اختراع نکرده و کاملاً با استفاده از متد مستند های ورزشی دنیا پیش رفته و در این کار موفق بوده.

فیلم یک اثر قصه پرداز است پس نمی توانسته چیزی مثل حراست سازمان تربیت بدنی یا وزارت ورزش را از کل جریان خود حذف کند. « جایی برای فرشته ها نیست » فیلمی به شدت امید گراست . در بدترین شکل ممکن ، صرفاً رویایی باشد برای آنانی که از زندگی روزمره خود دل زده‌اند و می‌خواهند کمی شادی ، امید و هیجان در زندگی خودشان داشته باشند و این رسالتی است که سینما از همان روزهای ابتدایی به خود گرفته است ، از این نظر که سینما در طول تاریخ خود آن را دنبال کرده و منظور همان رویاسازی است. اما این فیلم صرفاً رویاساز نیست. مستند است و وظیفه‌اش نمایش آنچه وقوع می دهد است .پس فیلم صرفاً نمی تواند رویا خلق کند می تواند انگیزه بدهد. مستندی که تا حد زیادی به شخصیت‌های خود نزدیک شده باشد و اجازه می دهد تماشاگر با آنها ارتباط حسی برقرار کند .این مهم‌ترین کاری است که کارگردان توانسته در این فیلم انجام دهد.

محمود صادقلو گیوی برای ورود به کانال تلگرام ما کلیک کنید.