جای خالی یک گفتمان نو در انتخابات 1400

انتخابات 1400 / انتخابات ریاست جمهوری که فرا می رسد، نامزدها هر کدام با طرح شعار و ایده ای برای جلب آرای عمومی پا به عرصه میدان رقابت می گذارند. این شعارها البته در بسیاری از مواقع با توجه به این که با وعده همراه است، بعضا برای مردم جذاب به نظر می رسد و از این رو مشارکت کنندگانی که پای صندوق رای می آیند براساس امیدی که به واسطه تحقق این شعارها دارند، نام نامزد مطلوب خود را به صندوق آرا می اندازند. بیان شعار و ایده و فراتر از آن ارائه برنامه و طرح البته با در نظرگرفتن شرایط تحقق آن یکی از ملزومات هر انتخاباتی است. اما آنچه باعث ماندگاری می شود، گفتمان پردازی است. یعنی پرداختن به وجوه ممتازی که به خوبی در سطح جامعه و افکار عمومی تبیین شده و البته ماندگارتر باشد.

لزوم گفتمان سازی

به گزارش رکنا و به نقل از روزنامه جام جم؛ بررسی ادوار گذشته انتخاباتی نشان می دهد برخی طرحواره ها در بین عوام و خواص جامعه قابلیت گفتمان سازی پیدا کرده اند. به عنوان نمونه در دوره خاتمی تاکید بر توسعه سیاسی بود و در دوران احمدی نژاد عدالت محوری قابلیت گفتمان سازی پیدا کرده و در دوره روحانی تعاملات بین المللی مورد اهتمام قرار گرفته بود. در انتخابات فعلی هم هر کدام از نامزدها اگر بتوانند در عرصه گفتمان سازی و تبیین درست آن میان مردم توفیق حاصل کنند می توانند امیدوار باشند حداقل از سبد آرای خوبی میان مردم برخوردار باشند.

تردیدی نیست این گفتمان سازی باید متناسب با شرایط جامعه ایران باشد. مسائل و موضوعات اصلی کشور عمدتا شامل بهبود شرایط اقتصادی، افزایش تولید، رفع بیکاری، ساخت مسکن، تسهیل شرایط ازدواج، بهره گیری هر چه بیشتر از امکانات درمانی به ویژه در شرایط کرونایی، از بعد اداری هم مبارزه با فساد و ناکارآمدی، مقابله با فامیل سالاری و تاکید بر شایسته سالاری و همچنین در بعد بین المللی هم تقویت عرصه سیاست خارجی برای مقابله با تحریم ها و بسط و گسترش روابط با همسایگان هستند.

بنابراین هر کدام از نامزدهای انتخابات 1400 باید در همه این زمینه علاوه برای ارائه طرح و برنامه ای مشخص، به گفتمان سازی نیز توجه داشته باشند. این دوره از انتخابات گرچه با تعدد نامزدهای شاخص روبه رو هستیم اما فرض قوی این است که به طور مشخص با سه نوع نگاه شامل اصولگرایی، اصلاح طلبی و اعتدالگرایی مواجه ایم و البته هر کدام از این جریان ها از دو یا چند نماینده در قالب نامزد در این عرصه برخوردارند.

در میانه کلید و چکش

در میان نامزدها، علی لاریجانی طی این دو سه روز بعد از ثبت نام تلاش کرد حداقل در عرصه رسانه ای این گونه القا کند که تعاملات خوب او با روحانی مانع آن نبوده که با رویکردهای دولت مستقر مشکلی نداشته باشد و حتی به استناد نطق انتخاباتی وی در روز ثبت نام او نه با کلید کاری دارد و نه با چکش. با این وصف، همچنان به نظر می رسد برای نشان دادن چهره ای مستقل از جریان های سیاسی و تشکل های موجود، او همچنان نیاز به خلق گفتمانی جدید دارد.

این گفتمان سازی از سوی لاریجانی البته با چالش هایی همراه است. از این نظر که سابقه سیاسی لاریجانی برخاسته از جریان اصولگرایی است و در میانه راه هم با رویکردها و مواضعی که از خود نشان داد در بین هم طیف های سابق و همچنین بخش های از جامعه به عنوان متحد دولت شناخته شد. بنابراین ساختن گفتمان تازه برای او مسیر دشواری می نمایاند. گرچه او حداقل در لفظ و بیان عنوان کرده به صورت مستقل پا به عرصه گذاشته است اما سابقه و پیشینه او در دوران ائتلاف با اصولگرایان و همچنین مواضع و رویکردهای لاریجانی در دوران استقرار دولت تدبیر و امید، گفتمان سازی را برای او حداقل در روزهای اولیه شروع ماراتن انتخابات دشوار کرده است.

با این وصف، برابر با برخی مسوولیت هایی که به ویژه در حوزه روابط ایران و چین به او سپرده شده به نظر می رسد در عرصه سیاست خارجی او نگاه به شرق را بیش از گذشته دنبال خواهد کرد. از چالش های لاریجانی این است که مثل رئیسی و جهانگیری البته با شدت و ضعف هایی از پایگاه رای مشخصی برخوردار نیست و از این رو باید تلاش کند در حوزه گفتمان سازی، بر جنبه هایی تاکید کند که جزو نیازهای جامعه محسوب می شود تا کم کم این پایگاه رای برای او از طرف جامعه رای دهندگان شکل بگیرد.

او از یک سو باید به تعاملش با حاکمیت فکر کند و از سویی دیگر، در خصوص گرایش و تمایل اصلاح طلبان به خود تدبیری بیندیشد. البته اولین نشانه و نماد رسانه او در عرصه انتخابات تمایل برای نمایاندن دو قطبی در عرصه رقابت بود و به نظر می رسد او در ادامه مسیر هم گفتمان خود را بر همین اساس دنبال خواهد کرد. واقعیت آن است که به رغم حضور پرحجم رسانه ای لاریجانی و طرح ادعاهایی مبنی بر مستقل بودن این نامزد انتخاباتی، به نظر می رسد او با توجه به سابقه و پیشینه ای که دارد برای ارائه گفتمانی مستقل با مشکلاتی همراه باشد.

او به هر صورت هنوز مواضع به زعم خود انتقادیش را درباره دولت روحانی اعلام نکرده و صرفا با یک جمله کوتاه گفته نگاهش با نگاه دولت همراه متفاوت است. گذشته از این، برخی از اعضای ستاد او معتقدند بخشی از اصولگرایان هم سهمی از سبد آرای این نامزد انتخاباتی دارند. اما با این وصف، حداقل از چهار پنج سال گذشته لاریجانی نسبت خود را با گفتمان اصولگرایی و نیروهای اصولگرا تعریف نکرده و از سوی هم طیفان سابق هم البته نوع واکنشی مبنی بر فاصله گرفتن لاریجانی از جریان اصولگرایی است. اصلاح طلبان هم گرچه از مواضع این نامزد انتخاباتی در خصوص همراهی او با دولت درمورد برجام راضی و خشنودند اما همچنان خاطره تلخی از او در دوران ریاستش بر صداوسیما دارند. در چنین اوضاع و احوالی هنوز مشخص نیست لاریجانی با چه گفتمانی می خواهد حضور انتخاباتی داشته باشد.

اهتمام دوباره بر تنش زدایی در سیاست خارجی

اسحاق جهانگیری می گوید این بار در قامت حزبی و تشکیلاتی ظاهر شده و به نمایندگی از جبهه اصلاحات پا به عرصه رقابت گذاشته است. او هم البته برای خلق گفتمان جدید باید با واقعیت هایی دست و پنجه نرم کند. جهانگیری و البته جریان اصلاح طلبی طی سال های اخیر حرف ها خود را زده اند. محوریت توسعه سیاسی، تاکید بر آزادی های مدنی، بهبود تعاملات بین المللی و دیگر موضوعاتی که از دوم خرداد ۷۶ به این سو از جریان اصلاحات شنیدیم و همچنین تجربه مدیریتی جریان اصلاح طلب در دو دوره ریاست جمهوری خاتمی و همچنین دو دوره استقرار دولت روحانی هم در بین مردم بروز و ظهور کافی داشته است. با توجه به برخی ناکامی های دولت به ویژه در عرصه اقتصادی و حتی تعاملات نافرجام بین المللی با محوریت برجام به استناد گفته ها و نوشته های برخی اصلاح طلبان هم ناخشنودی بخشی از مردم و حتی هوداران جریان اصلاحات را نیز در پی داشته است.

از این رو، به نظر می رسد جهانگیری برای این که بتواند به گفتمان سازی جدیدی در سطح جامعه دست پیدا کند باید حرف تازه و نویی داشته باشد. اما حداقل حضور رسانه ای و اظهارات انتخاباتی وی در روز ثبت نام نشان از وجود نشانه های جدید برای خلق گفتمان تازه نمی دهد. در عرصه سیاست خارجی هم بنابر برخی اظهارات وی و همچنین شواهد موجود به نظر می رسد جهانگیری و هم طیفان او همچنان بر بسط مذاکرات و گفت وگوها با غرب برای نجات برجام تاکید دارند و بر این باورند این رویکرد عامل مهمی برای بهبود تعاملات بین المللی، رفع تحریم ها و تاثیرگذاری آن در کاهش مشکلات اقتصادی کشور خواهد بود و از این رو همچنان بر شعار مذاکره برای رفع تهدید خارجی و تحریم اهتمام دارند.

اصلاح طلبان و به تبع آن نامزدهای این جریان سیاسی بر گفتمان تنش زدایی تاکید دارند و با توجه به خبرهایی ضدونقیضی که درباره مذاکرات وین به نظر می رسد در پی آنند که در صورت موفقیت احتمالی این گفت وگوها آن را سخاوتمندانه به حساب کامیابی برجام واریز کنند. عرصه اقتصاد نشان داد برنامه های اعتدالیون و اصلاحیون چندان تاثیری بر سفره مردم نداشته و در عین حال مشکلات معیشتی فراوانی هم برای جامعه حاصل شده است. بنابراین حداقل در عرصه برنامه ریزی و مدیریت چنین به نظر می رسد که پروژه های مدیران اصلاح طلب و اعتدالی با موفقیت همراه نبود و همچنان که در زبان برخی مسوولان شنیده ایم همچنان آنان منتظر خوشه چینی از ثمرات برجام و ادامه سیاست تنش زدایی هستند.

بنابراین می توان گفت حضور جهانگیری در صورت ادامه فعالیت انتخاباتی تا زمان شنیدن سوت پایان رقابت ها حاوی گفتمان جدیدی در حوزه های داخلی، اقتصادی و سیاست خارجی نیست و همچنان بر گفتمان قبلی تاکید دارند. در میان نامزدها، جهانگیری به صراحت اعلام کرده متعلق به جریان اصلاح طلب است و در مقابل رئیسی و لاریجانی که هر دو بر مستقل بودن تاکید کردند، جهانگیری از وابستگی حزبی خود می گوید. در منظومه فکری اصلاح طلبان در طول سال های فعالیت های تشکیلاتی آنچه مهم است موضوع توسعه سیاسی و آزادی های فردی و اجتماعی است.

به همین علت در بسیاری از موضعگیری های خود، به برخی از موضوعات حاشیه ای مثل فیلترینگ، آزادی بیان، حضور زنان در ورزشگاه ها بیش از مباحث اقتصادی و معضلات اجتماعی توجه نشان می دهد. از این رو به نظر می رسد گرچه اسحاق جهانگیری مدام از اهتمام به رونق اقتصادی سخن می گوید اما در نهایت گفتمان غالب در نگاه انتخاباتی او ترجیح آزادی و توسعه سیاسی بر سایر وجوه اجتماعی و اقتصادی است.

تاکید بیشتر بر فساد ستیزی

ابراهیم رئیسی را باید جدی ترین نامزد اصولگرایی در کنار دیگر نامزدهای این جریان سیاسی محسوب کرد. سابقه وی در انتخابات گذشته و طرح گفتمان نو مبنی بر مبارزه با فساد و همچنین عملکرد او از زمان تصدی ریاست قوه قضاییه البته در اذهان سطوح مختلف جامعه از او چهره ای فسادستیز تصویرکرده است. رویکردهای رسانه ای هم البته حاکی از آن است که وی نیز همچنان بر همان گفتمان گذشته تاکید دارد و بنا به اظهاراتی که از او منتشر شده رقیب او نامزدها نیستند، بلکه فساد و ناکارآمدی است. بنابراین به طور مشخص می توان گفتمان رئیسی را مبارزه با فساد و ناکارآمدی دانست.

در عرصه سیاست خارجی هم به نظر می رسد با توجه به رویکردهای غالب اصولگرایان تکیه اصلی بر محور تاکید بر ایستادگی در عرصه داخلی به ویژه در حوزه انرژی هسته ای و همچنین حمایت از محور مقاومت باشد. در حوزه اقتصادی هم با توجه به سابقه رئیسی در برخورد با فساد به نظر می رسد تاکید ویژه بر مبارزه با مفسدان اقتصادی و مقابله با اختلاس، ارتشاء، باندبازی جزو محورهای مورد توجه این نامزد انتخاباتی مبتنی بر همان گفتمان فسادستیزی باشد.

در عین حال باید خاطرنشان کرد منظومه فکری این نامزد انتخاباتی و فضای گفتمانی او تاکید بر مبارزه با فساد بیش از دیگر جنبه ها موردتوجه است. این نامزد انتخاباتی گفتمان مبارزه با فساد در دستگاه های دولتی را نمایندگی می کند و همچنین خواهان بازگرداندن دولت میان مردم است.

به اعتقاد رئیسی ، در این گفتمان فاصله میان حاکمیت و مردم زیاد شده و باید این قطار را دوباره به ریل اصلی بازگرداند. ابراهیم رئیسی، داوطلب انتخابات ریاست جمهوری گفت: مهم ترین خواسته مردم دغدغه معیشتی آنهاست و بنده نیز به مساله اقتصادی و معیشتی مردم بسیار اهمیت می دهم. فکر می کنم راه های خوبی برای بازکردن گره ها از زندگی مردم وجود دارد. او در زمان ثبت نام بر این نکته تاکید خواهد کرد که دولت احتمالی وی بر پایه عدالت محوری است. طبعا گفتمان عدالت محوری او با بیان احمدی نژاد درباره محوریت عدالت با توجه به نوع نگاه و رویکردهای سیاسی و اجتماعی متفاوت به نظر می رسد. به گفته این نامزد انتخاباتی هدف وی این است که مردم طعم شیرین عدالت را احساس کنند.

به گفته رئیسی، عدالت با سخنرانی، سرودن شعر و نوشتن محقق نمی شود، عدالت یک برنامه عملی و میدانی است که مردم احساس عدالت کنند. در میان برنامه های و مواضع رئیسی هم مبارزه با فساد و مقابله با مفسدان و برخورد با اخلالگران اقتصادی بیش از سایر وجوه مورد تاکید قرار گرفته است و البته در مقایسه با لاریجانی و جهانگیری این گفتمان سازی با رویکردها و مواضع او تطابق بیشتری دارد. این موضعگیری های رئیسی البته در انتخابات 96 هم سابقه دارد و البته حرف جدیدی نیست. به هر صورت چنین به نظر می رسد که به اعتقاد رئیسی، تحقق عدالت در جامعه از مسیر مبارزه با فساد می گذرد.

گفت وگوی ولایتی با محمد عبدالسلام

علی اکبر ولایتی، مشاور رهبر معظم انقلاب در امور بین الملل و محمد عبدالسلام، سخنگوی جنبش انصارا... یمن در تماس تلفنی در خصوص تحولات اخیر و همکاری های فیمابین گفت وگو کردند. مشاور رهبر معظم انقلاب در امور بین الملل با اشاره به حرکت مردم یمن برای مقابله و مبارزه با توطئه دشمنان و تحقق اهداف مورد نظر ملت بزرگ این کشور گفت: جنبش انصارا... یمن به رهبری آقای الحوثی نقش بسیار مهمی در پیشرفت نهضت مردم بزرگ یمن داشته است و مسوولیت های سنگینی به عهده دارید و پیروزی های فراوانی هم در خدمت به مردم یمن داشته اید و امیدواریم هر چه زودتر اهداف مورد نظر و پیروزی های بیشتری برای این نهضت محقق شود.

گفتمان موج ساز پیروز است

محمدصادق کوشکی، تحلیلگر مسائل سیاسی در گفت وگو با جام جم گفت: با توجه به شرایط موجود، به نظر می رسد آقای لاریجانی نامزد نهایی جریان اصلاحات باشد بنابراین رقابت اصلی در دوقطبی لاریجانی و رئیسی برگزار می شود.

وی تصریح کرد: آقای جهانگیری در صورت تایید صلاحیت قرار است همچون انتخابات قبل، نقش آقای عارف در سال ۹۲ را بازی کند، به همین دلیل دو قطب و دو گفتمان در انتخابات پیش رو وجود دارد.

کوشکی ادامه داد: ترجیح اصلاحات این است که با گفتمان مقابله با جنگ طلبی و ارتباط با جهان به عرصه انتخابات ۱۴۰۰ بیاید، از همین رو روی مواضعی نظیر ارتباط با جهان، پیشگیری از جنگ و تندروی مانور می دهد.

این تحلیلگر مسائل سیاسی اضافه کرد: نیروهای انقلابی نیز با توجه به شرایط موجود روی موضوع معیشت و مقابله با مشکلات اقتصادی متمرکز شده اند و درصدد ایجاد تحول جامعه در کشور هستند.

کوشکی در پاسخ به این سوال که کدام یک از این گفتمان ها پتانسیل ایجاد موج کسب آرای بیشتری را دارد، گفت: این که کدام یک از این شعارها و گفتمان ها واقعیت دارد مهم نیست، چراکه پیروز انتخابات ۱۴۰۰ کسی است که بتواند با ایجاد یک عملیات روانی موج ایجاد کند.

وی تصریح کرد: در حال حاضر جریان اصلاحات درصدد این است که با ایجاد شبهه ترس از جنگ و تندروی جامعه را به سمت رای دادن به آقای لاریجانی سوق داده و آنها را نسبت به گفتمان اعتدال اقناع کند.

این تحلیلگر مسائل سیاسی در ادامه اظهاراتش پیرامون موضوع حضور معاون اول آقای روحانی در انتخابات پیش رو گفت: ماموریت جهانگیری در صورت تایید و عدم تایید، حمایت از آقای لاریجانی و کمک به برد ایشان است.

وی در پایان تاکید کرد: اگر غیر از این باشد می توان گفت اصلاحات روی اسب مرده شرط بندی کرده است. آخرین قیمت های بازار ایران را اینجا کلیک کنید.