چه افرادی نباید نامزد ریاست جمهوری شوند؟

به گزارش رکنا، حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، ریاست جمهوری را «مهمترین و موثرترین مدیریت کشور» و از همه مدیریت‌های کشور «پرمشغله‌تر و پرمسئولیت‌تر» خواندند.

طبیعی است که ایشان برای چنین جایگاه مهمی شاخص‌هایی را در نظر داشته باشند و خطاب به افرادی که می‌خواهند داوطلب انتخابات شوند، بگویند: «انتظار داریم سنگینی کار را متوجه شوید و بدانید چه مسئولیت سنگینی را می‌خواهید بر دوش بگیرید. اگر دیدید که می‌توانید این مسئولیت را به عهده بگیرید، آن‌گاه وارد کارزار انتخاباتی شوید».

اما شاخص‌های مورد نظر رهبری در سخنان نوروزی ایشان عبارت اند از : «کفایت، ایمان، عدالتخواهی، ضدفساد بودن، عملکرد انقلابی و جهادی، معتقد به توانمندی‌های داخل، آگاه به مسائل اقتصادی، فرهنگی، امنیت کشور و سیاست جهانی، معتقد به جوانان، مردمی بودن، امیدواری. »

در قانون اساسی نیز چنانچه در اصول ۱۱۳ و ۱۱۵ آمده رئیس جمهور پس‌ از مقام‌ رهبری‌ رئیس‌ جمهور، عالیترین‌ مقام‌ رسمی‌ کشور است‌ و باید از میان‌ رجال‌ مذهبی‌ و سیاسی‌ که‌ واجد شرایط خاصی باشند تا در این جایگاه مهم قرار گیرند.

هرچند در همه ادوار، پیش از برگزاری انتخابات، هیات‌های اجرایی و شورای نگهبان، صلاحیت عمومی و و شاخص‌های مورد نظر قانونی و اسلامی کاندیداها را می‌سنجند اما دقت در موارد مورد تاکید رهبری، نکات مهمی را متوجه نامزدها و گروه‌های سیاسی معرفی‌کننده آنها و البته رای‌دهندگان می‌کند؛ بویژه برای انتخابات ۱۴۰۰ که کشور درگیر تحریم و کروناست، در یکی از خاص‌ترین شرایط داخلی و بین‌المللی خود قرار دارد و هنوز نامزدهای اصلی اعلام حضور نکرده‌اند.

۱. هر عقل سلیمی تائید می‌کند که «مهمترین و موثرترین مدیریت کشور» لازم است از «کفایت و مدیریت» لازم برخوردار باشد؛ به نظر می‌رسد مهمترین سنجش برای تعیین میزان برخورداری از این شاخص برای نامزدها، دقت در جایگاه مدیریتی قبلی آنها و نوع عملکردشان باشد؛ چنانچه درباره حسن روحانی دوست و دشمن به سابقه مدیریتی او در بالاترین مناصب سیاسی و جایگاه‌های حساس او پیش از ریاست جمهوری واقفند؛ از معاونت جانشین فرماندهی کل قوا در اواخر جنگ تا سال‌ها حضور در هیات رئیسه مجلس و دبیری شورای عالی امنیت ملی.

۲. «عدالت‌خواهی و ضد فساد بودن» که رهبری آن را «یکی از مهمترین خصوصیاتی» برشمردند که باید در رئیس جمهوری وجود داشته باشد، از قضا در نگاه آحاد رای‌دهندگان نیز از اهمیت بسزایی برخوردار است.

در میانه اخبار گوناکون فساد و اختلاس و رانت‌خواری که افکار عمومی را به شدت متاثر کرده و بارها با هشدار و عتاب رهبری همراه شده است، ضدیت عملی در مبارزه با فساد و پیشینه حقیقی و حقوقی یک نامزد مطلوب، هم موجب اقبال عمومی است هم دامن نظام را از مدیریت‌های شبهه‌دار مبرا خواهد کرد.

۳. از منظر عملیاتی و مدیریتی و با توجه به معضلات موجود کشور، آشنایی رئیس‌جمهوری آینده به مسائل اقتصادی و مسائل مهم آن به تعبیر رهبری مواردی مانند «رشد تولید ملی، رشد سرمایه‌گذاری، تقویت پول ملی و مساله تورم» یکی دیگر از شاخص های مهم نامزد مطلوب است؛ از این روی نگرانی برخی آگاهان از کاندیداتوری افرادی که سابقه اندکی در این حوزه دارند و پیشینه آنها در مقولاتی کاملا غیرمرتبط بوده، طبیعی و کاملا قابل درک است.

ممکن است قانون منعی برای نامزدی این افراد قائل نشده باشد اما هوشمندی رای‌دهندگان را بیش از هر زمان دیگر می‌طلبد.

۴. «مردمی و امیدوار» و عاری بودن از «بدبینی و نگاه تلخ و تاریک به آینده»، از جمله ویژگی‌های دیگری است که عالی‌ترین مقام سیاسی و دینی کشور درباره رئیس جمهوری آینده به آن تاکید دارد؛ دقت در این مورد به خوبی بیانگر آگاهی از شرایط و مقتضیات کنونی جامعه است.

کاندیدایی که با بزرگنمایی و سیاه‌نمایی، تلاش دارد همه اقدامات ۴۲ سال گذشته را زیرسوال ببرد و به دنبال اختراع دوباره چرخ باشد، هرگز نمی‌تواند گزینه مناسبی برای ریاست اجرایی کشور قلمداد شود.

۵. آگاهی به «نحوه مواجهه با سیاست‌های پیچیده دنیا و سیاست خارجی»، وجه مهم و مطلوب دیگری است که لازمه یک رئیس جمهوری تراز انقلاب و نظام جمهوری اسلامی است. دقت در عملکرد رئیسان جمهوری گذشته نشان می‌دهد به میزانی که رئیس دولت از پیچیدگی‌های منطقه‌ای و بین‌المللی آگاه بوده، سیاست مبتنی بر اصول «عزت، حکمت، مصلحت» را در پیش گرفته و متضمن تامین منافع ملی و اهداف بلند انقلاب بوده است.

از این منظر اگر مرحوم هاشمی رفسنجانی را استثنا بدانیم، شاید هیچ رئیس جمهوری همانند روحانی پیش از حضور در پاستور، آشنا به ظرافت‌های دیپلماسی نبوده باشد؛ چنانچه حتی پیش از سال ۹۲ به «شیخ دیپلمات» مشهور بود؛ البته هیچ رئیس جمهوری نیز همانند او آماج اتهام و نقدهای ناجوانمردانه از سوی مخالفان تندروی داخلی نبوده است.

درباره لزوم آشنایی نامزد ریاست جمهوری به دنیای دیپلماسی، عکس این گزاره نیز در کاوش عملکرد رئیسان‌جمهوری گذشته قابل رویت و درس‌آموزی است. تحولات منطقه‌ای و تهدیدهای نوپدید، تغییر معادلات جهانی و ظهور فرصت‌ها و تهدیدهای جدید بسیار قابل تامل و حائز اهمیت بوده و لازم است گروه‌های سیاسی، احزاب و شخصیت‌های برجسته‌ای که قصد معرفی گزینه‌های ریاست جمهوری را برای انتخابات ۱۴۰۰ دارند، دقت کافی را داشته باشند.

۶. فرهنگ باوری و آگاهی به این مقوله، از دیگر نکات مهمی است که در اندیشه و نگاه رهبری مغفول نمانده است؛ نظر صریح ایشان این است که رئیس‌جمهوری آینده باید «مساله بسیار مهم فرهنگ را بشناسد»؛ آشنایی با فرهنگ و مقولات مرتبط با آن یکی از مهمترین و اساسی‌ترین مواردی است که گاه در گرماگرم رقابت‌های انتخاباتی مغفول می‌ماند یا از نگاه برخی، درجه اهمیت کمتری دارد.

در این زمینه، در همه دوره‌های زمانی هشت ساله، هرگاه رئیس دولت تسلط و شناخت بیشتری از فرهنگ و هنر و لوازم و کارکردهای آن داشته است، اوضاع جامعه در این حوزه بهتر بوده؛ درست است که اقتصاد و معیشت مهمترین دغدغه و نیاز کشور است، اما هرگونه سهل‌انگاری و غفلت نسبت به مقولات فرهنگی و بسترها و لایه‌های زیربنایی اخلاقی- رفتاری جامعه هزینه‌های گزاف و گاه غیرقابل جبرانی را درپی دارد.

در کنار این پیش نیازها و الزامات باید دانست همراهی و تعامل مثبت دیگر قوا و ارکان کشور با منتخب مردم نقشی اساسی در موفقیت رئیس جمهوری «منتخب» دارد و هجمه¬ بی‌منطق نهادها و اشخاص به این جایگاه، نظیر آنچه در هشت سال برای حسن روحانی رخ داد، به طور قطع موجب لطمه به کارامدی و حساسیت جایگاه دومین مقام رسمی کشور خواهد شد.

در مجموع دقت در این نکات هم برای کسانی که قصد کاندیداتوری دارند هم برای مردمی که قرار است سرنوشت ۸ سال حساس آینده را به رئیس جمهوری منتخب بسپارند، چنان حیاتی بوده که کمتر کسی منکر آن است.

شاید از همین منظر، رهبر معظم انقلاب تأکید کردند: «اگر چنین فردی بر سر کار بیاید، کشور را به نقطه‌ مطلوب خواهد رساند و مردم باید فردی با این خصوصیات را پیدا کنند که البته پیدا کردن آن شاید برای آحاد مردم آسان نباشد و باید به افراد مطلع و مورد اطمینان مراجعه کنند» و صراحتا به نامزدهای بالقوه فرمودند: «اگر می‌توانید این بار سنگین و مهم را به دوش بگیرید وارد شوید.آخرین قیمت های بازار ایران را اینجا کلیک کنید.

سیامک آهی