دانشمندی که بعد از شهادتش هم به پیشرفت علم کمک کرد/ ماجرای «محاسبات بحرانی» در برنامه هسته‌ای ایران

به گزارش رکنا، دانشمندان خارجی از ترس تحریم و تهدید دشمنان ایران سال‌هاست با برنامه هسته‌ای ایران همکاری نمی‌کنند؛ هر چه هست توان دانشمندان داخلی خودمان است. در این میان امثال «مجید شهریاری» هم هستند که گوهر یک‌دانه‌اند برای این مملکت؛ گوهر شب‌چراغ. تکلیفِ قبل از شهادت شهریاری که معلوم است؛ با نبوغ علمی‌اش کار مملکت را پیش برد و حیرت خارجی‌ها را برانگیخت که: مگر ایرانی‌ها هم می‌توانند؟! اما بعد از شهادتش در ۸ آذر ۱۳۸۹ چه شد که کار پیش رفت؟ پاسخ را باید در مرام و منش دکتر مجید شهریاری جست. مردی که برای جهاد علمی در مملکتش «نیت» کرده بود و خداوند پس از شهادتش نگذاشت نیت و عمل او متوقف شود.

محاسبات بحرانی برای سوخت ۲۰ درصدی!

از کارهای دکتر شهریاری برای ایران و نبوغ عجیب و سرشارش، ایرانی‌ها پیش از شهادتش خبر نداشتند. ماجرا از آنجا شروع شد که در سال ۱۳۸۷ غنی‌سازی ۲۰ درصدی اورانیوم برای ایران یک نیاز مهم شد. چون آرژانتین که همیشه سوخت رآکتور تحقیقاتی تهران را تأمین می کرد با فشار آمریکا اعلام کرد دیگر به ایران اورانیوم ۲۰ درصدی نمی‌فروشد. رآکتور تهران در معرض خاموشی قرار گرفته بود و با خاموشی آن برنامه اتمی ایران و حتی دانش هسته‌ای ایران عقب‌گرد می‌کرد. حالا توپ در زمین ایران بود که آیا می‌تواند یا نمی‌تواند، و شهریاری بود که «ما می‌توانیم» را معنا کرد. این‌ها را کسی نمی‌دانست؛ دکتر «علی اکبر صالحی» رئیس سازمان انرژی اتمی ایران بعدها برای ایرانی‌ها تعریف کرد.

ماجرا را از زبان خودش بخوانید: «وقتی به ما مأموریت داده شد که غنی‌سازی‌ ۲۰ درصدی را انجام بدهیم سازماندهی وسیعی با حضور دانشمندان رشته‌های مختلف انجام شد. برای اینکه این کار پیش برود باید «محاسبات بحرانی» انجام می‌شد. محاسبات مهندسی شیمی و دیگر محاسبات را برای مجتمع سوخت، بچه‌های ما خیلی قدرتمندانه انجام دادند. برای «محاسبات بحرانی» که بسیار مهم است در ایران کسی را نداشتیم. از طرق مختلف تلاش کردیم این نقیصه را رفع کنیم. دستمان به هیچ جا نرسید. اگر این بخش انجام نمی‌شد کل کار متوقف می‌شد. این از آن تخصص‌هایی است که در کشورهای بسیار محدودی وجود دارد... شما چون با مواد هسته‌ای سر و کار دارید اگر این مواد حساب‌شده نباشد و تجمعی از مواد هسته‌ای داشته باشید یکدفعه ممکن است یک فعل و انفعالاتی رخ بدهد و این فعل و انفعالات کسانی را که آنجا کار و زندگی می‌کنند در معرض خطر قرار دهد. شما باید جوری طراحی کنید که هیچ‌وقت تجمع مواد هسته‌ای به آن اندازه نباشد که آن خطر را ایجاد کند. این محاسبه یک آدم واردی می‌خواست که ما نداشتیم. اصلا هیچ‌کسی نبود و کار بسیار حساس و سختی بود. من موضوع را مطرح کردم. دکتر شهریاری با آرامشی که همیشه داشت گفت این محاسبات را من انجام می‌دهم. این هرگز باورپذیر نبود؛ آدمی که دوره‌ای ندیده و خارج از کشور نرفته این محاسبات را انجام بدهد. شهریاری این کار را انجام داد... فقط همین یک نفر بود. ما نفر دیگری نداشتیم. این توانی بود که فقط او داشت و کار ما به‌شدت وابسته به توان مجید بود... خدا می‌داند اگر شهریاری می‌گفت من این کار را می‌کنم و ۱۰ میلیارد تومان می‌گیرم می‌گفتیم باشد یا ۵۰ میلیارد می‌گیرم می‌گفتیم قبول. حالا جالب است برایتان بگویم که شهریاری این محاسبات را انجام داد و یک ریال هم نگرفت. »

ورک‌شاپی که شهریاری گذاشت!

بعد از شهادت دکتر شهریاری چه شد؟ چگونه کار پیش رفت؟ پاسخ این‌جاست؛ در زندگی و مرام شهریاری: «کار انجام شده بود اما در ادامه کار فقط وجود ایشان گره از کار ما می‌گشود. ایشان شهید شد و من در همان لحظه که خبر را شنیدم به غیراز اینکه تأسف خوردم یک دانشمند بزرگ را از دست دادیم نگران بودم برای کار ما مشکلی ایجاد بشود. نمی‌دانستم باید چه‌کار کنیم؛ چون همانطور که گفتم فرد دیگری نبود که کار کشور را انجام دهد... با نگرانی رفتم به بچه‌ها گفتم چه باید کرد؟ دیدم آرامش در آنها موج می‌زند. حیرت کردم. می‌دانید مرام شهریاری انفاق علمش بود و من به این موضوع اصلا فکر نکرده بودم. بچه‌ها گفتند نگران نباشید آقای صالحی. دکتر شهریاری همان اول کار برای ما ورک‌شاپ گذاشت و روند کار را آموزش داد. آن دانشمند که خوب می‌دانست توانی دارد که هیچ‌کس دیگر در ایران ندارد، در کمال سخاوت کارگاه آموزشی راه انداخته بود و حدود ۱۵-۱۰ نفر را آموزش داده بود. بچه‌ها گفتند الان ما همه‌چیز را می‌دانیم. »

مسیر باز شده!

ارزش همین انفاق دکتر شهریاری چه‌قدر بود؟ اگر انفاق علم در مرام شهریاری نبود چه بر سر برنامه هسته‌ای ایران می‌آمد؟ صالحی چنین ارزیابی می‌کند: «شکل بد کار این بود که کار کاملا متوقف می‌شد و حالت خوبش این بود که کار دست‌کم ۱۰سال طول می‌کشید و این یعنی از اقتدار ایران در ماراتن هسته‌ای کاسته می‌شد... ماجرا بسیار وسیع‌تر از این حرف‌هاست. اگر فاصله ما در علم هسته‌ای با غرب از نظر تکنولوژیک و علمی ۴۰ سال بود با کارهای شهریاری در همان تاریخ شهادت ایشان، این فاصله فقط ۵ سال شد. این یک وجه بسیار کوچک از بزرگی شهریاری بود. او به تنهایی ۳۵ سال کشور را از دشمن پیش‌انداخت. پایه‌های این ساختمان قوی را شهریاری گذاشته و مسیر باز شده و کار به پیش می‌رود. »آخرین قیمت های بازار ایران را اینجا کلیک کنید.