لغو نماز جمعه پس از ۴ دهه / واکنش ها و انتقادات

به گزارش رکنا، به نقل از اعتماد، در طول یک هفته گذشته که شیوع ویروس کرونا در کشور گسترده شد، بارها بحث تعطیلی مراکز مختلف و حتی قرنطینه شهرها به میان آمد. اما یکی از مکان‌هایی که درباره تعطیلی یا ادامه کار آن اختلاف‌نظر وجود داشت، حرم حضرت معصومه(س) در قم بود. چندین ‌بار اعلام شد که ورود به این حرم برای حفظ سلامت شهروندان کشور تا مدتی ممنوع می‌شود اما پس از آن خبر آمد که برخی از شهروندان با اعتراض به مسوولان آستان این حرم خواستار ادامه فعالیت آن شده‌اند. حال آنکه آستان مقدس حضرت معصومه(س) در اطلاعیه‌ای با تاکید بر اینکه سازه‌های حرم «ضد باکتری» هستند، این مکان را «شفادهنده» توصیف و تعطیلی این مکان مذهبی را بی‌معنا اعلام کرد و در نهایت تصمیم بر این شد که حرم حضرت معصومه(س) بنابر روال معمول به فعالیت‌های خود ادامه دهد.

لغو مراسم هفتگی‌ مهدیه تهران پس از ۵۱ سال

در این میان اما برخی نهادهای فرهنگی و مذهبی کشور تصمیم گرفتند برای حفظ سلامت مردم، برنامه‌هایشان را لغو کنند. مهدیه تهران که حدود ۵۱ سال بدون وقفه برنامه هفتگی قرائت دعای کمیل و ندبه خود را برگزار کرده بود با صدور اطلاعیه‌ای خبر از لغو این مراسم تا اطلاع ثانوی داد. در این اطلاعیه آمده بود که «بنا به نظر مراجع معظم تقلید و هشدارهای وزارت بهداشت جمهوری اسلامی نسبت به عدم حضور در تجمعات و پیشگیری از شیوع ویروس کرونا، جلسات «مهدیه تهران» تا اطلاع ثانوی برگزار نمی‌شود.»

با گذر زمان و نزدیکی به روز جمعه اما علاوه‌ بر مکان‌های مذهبی لازم بود تا درباره برگزاری نماز سیاسی-عبادی جمعه هم تصمیم‌گیری شود.

علاوه بر حرم‌های مطهر کشور که میزبان زائران داخلی و خارجی زیادی هستند و مکان‌های مذهبی دیگر ازجمله مهدیه تهران، نماز جمعه هم به دلیل اجتماع تعداد زیادی از شهروندان می‌توانست مکانی برای ابتلای تعداد بیشتری از مردم به این ویروس و گسترش آن باشد. بر همین اساس با نزدیکی به روز برگزاری این رویداد عبادی- سیاسی هفتگی، موعد تصمیم‌گیری هم فرا رسید.

از مرداد ماه ۵۸ که اولین نماز جمعه رسمی ایران پس از انقلاب برگزار شد هر هفته این نماز عبادی‌- سیاسی در سراسر کشور برگزار شده و حالا ۴۰ سال پس از آن جمعه تاریخی به دلیل شیوع ویروس کرونا که در طول هفته گذشته وضعیت سلامت کشور را با بحران مواجه کرده، مسوولان کشور باید برای چند و چون این برگزاری تصمیم‌گیری می‌کردند. تصمیمی که مخالفان و موافقانی داشت.

جامعه پزشکی کشور که در طول هفته‌های گذشته بارها تاکید کرده بود برای عدم گسترش ویروس کرونا، مردم تا حد امکان باید «در خانه بمانند» و از هر گونه اجتماعی جلوگیری کنند، امکان برگزاری نماز جمعه را محلی برای به خطر افتادن سلامتی مردم می‌دانستند. آنها معتقدند که این مراسم و تجمعات بزرگ فعلا و تا رفع خطرات ناشی از کرونا در برخی شهرهای کشور که موارد ابتلا به این ویروس در آنها مشاهده شده باید لغو شود. اما در مقابل برخی اصرار داشتند که مراسم نماز عبادی- سیاسی جمعه باید طبق روال هفته‌ها و ماه‌ها و سال‌های گذشته برگزار شود.

اعتماد به علم

این اختلاف ‌نظرها تا بعدازظهر پنجشنبه هم ادامه پیدا کرد تا اینکه در نهایت شورای سیاستگذاری ائمه جمعه کشور تصمیم گرفت به اطلاعات تخصصی ارایه شده از سوی جامعه پزشکی اعتماد کرده و از لغو نماز جمعه این هفته در ۲۳ مرکز استان به دلیل شیوع کرونا خبر داد.

بر اساس اطلاعیه شورای سیاست‌گذاری ائمه جمعه کشور تهران، قم، رشت، مشهد، تبریز، ارومیه، همدان، اصفهان، ساری، اردبیل، کرج، اهواز، سمنان، زاهدان، شیراز، قزوین، سنندج، کرمانشاه، یاسوج، گرگان، خرم‌آباد، بندرعباس و یزد مراکز استانی هستند که برگزاری نماز جمعه این هفته در آنها لغو شد.

انتقاد علم الهدی به لغو نمازجمعه مشهد

هرچند این تصمیم هم با انتقاداتی از سوی بعضی از اشخاص مواجه شد. امام جمعه مشهد که شورای سیاست‌گذاری تصمیم به لغو مراسم نماز جمعه در این شهر شده بود، در خطبه مکتوب نماز جمعه نهم اسفند که دیروز منتشر کرد، نسبت به این تصمیم انتقاد کرد.

آیت الله سیداحمد علم الهدی با بیان اینکه «برحسب بیانیه‌ای که اعلام شد، اطاعت کرده و نماز جمعه را برگزار نکردیم»، اعلام کرد که معتقد است که نماز جمعه فریضه الهی است و در هیچ شرایطی نباید تعطیل شود.

به گفته او، درحالی‌که شهر و کشور در قرنطینه نیست و اجتماعات در مشهد در فضای باز و صحن‌های حرم مطهر به‌وسیله مسوولان پزشکی تجویز شده است، تعطیلی این فرضیه الهی توجیهی ندارد.

امام جمعه مشهد در ادامه این خطبه مکتوب، از عزیزان ایثارگر در عرصه‌های مقاومت و مبارزه با ویروس خطرناک کرونا تشکر کرد.

به هرحال با وجود انتقادهایی این چنینی، شورای سیاستگذاری تصمیم بر لغو نماز سیاسی- عبادی جمعه در برخی شهرهای کشور گرفته بود و خطبای شهرهای اعلام شده، به این تصمیم عمل کردند.

در اطلاعیه‌ای که شورای سیاست‌گذاری ائمه جمعه کشور که فارس آن را منتشر کرد علاوه بر فهرست اسامی مراکز استان‌هایی که نمازجمعه در آنها برگزار نشد، آمده است: «به اطلاع مردم شریف و انقلابی ایران به ویژه مومنان خداجوی و نمازگزار جمعه می‌رساند، پیرو درخواست وزیر محترم بهداشت و درمان و رییس ستاد ملی مبارزه با کرونا و اهمیت حقوق شهروندان عزیز و مومن ایران اسلامی و ضرورت رعایت آن با عنایت به نامه مکتوب جناب آقای دکتر نمکی، نمازجمعه مورخه ۹۸/۱۲/۹ در مراکز استان‌هایی که از سوی ستاد اعلام گردیده است و ذیلا نام آنها می‌آید، برگزار نخواهد شد.»

شورای سیاست‌گذاری ائمه جمعه همچنین در بخش دیگری از اطلاعیه نوشت: «فرصت را مغتنم شمرده و در این ایام نورانی و معنوی مراتب سپاس و قدرشناسی خود و ائمه جمعه محترم ایران اسلامی را از مدافعان سلامت ملت-پزشکان، پیراپزشکان، پرستاران تلاشگر و کادر خدماتی و اداری- و مدیران و مسوولان وزارت بهداشت و درمان و آموزش پزشکی در این جهاد مقدس اعلام می‌داریم. در این شب‌ها و روزهای عزیز به‌ خصوص اولین شب و روز جمعه ماه نورانی رجب‌المرجب، بهترین تقدیرها را برای همگان به‌ خصوص ملت بزرگ و صبار و شکور ایران از درگاه خداوند علیم و قدیر تمنا می‌کنیم.»

توصیه‌های بهداشتی برای نماز جمعه

در ادامه واکنش‌ها به لغو نماز جمعه که به‌ دنبال شیوع بیماری کرونا و توصیه‌های وزارت بهداشت مبنی بر خودداری از تجمعات صورت گرفت، شورای عالی افتاء استان کردستان با صدور فتوایی از شهروندان خواست در جریان برپایی نمازهای جمعه مسائل بهداشتی را رعایت کنند. این شورا به ائمه جمعه توصیه‌ کرد که «حتی‌المقدور خطبه‌ها را کوتاه کنند و صرفا به ارکان خطبه‌ها اکتفا نمایند.»

همچنین در ادامه به نمازگزاران نیز توصیه شد که «از همدیگر فاصله بگیرند و سنت تسویه صفوف و تراکم جمعیت را اضطرارا ترک نمایند. نمازگزاران دیرتر از وقت معمول وارد مساجد شوند و بلافاصله پس از اتمام نماز مسجد را ترک کنند.»

شورای عالی افتاء استان کردستان در ادامه توصیه‌هایش آورده است: «به اتفاق فقهای مذهبی هر گونه خوف و نگرانی، عذر محسوب می‌شود؛ فلذا کسانی‌ که بر سلامت و عافیت خود بیمناکند، مکلف به شرکت در نماز جمعه نیستند. افرادی که به یکی از بیماری‌های مسری مبتلا هستند نه ‌تنها مکلف به حضور در نماز جمعه نیستند بلکه به دلیل احتمال انتشار بیماری خود و امکان ابتلای سایر نمازگزاران شرعا حرام است در نماز جمعه خصوصا در مساجد و فضاهای عبادی سربسته حضور یابند. سالخوردگان و مبتلایان به بیماری‌های زمینه‌ای در این شرایط مکلف به حضور در نماز جمعه نیستند.»

این شورا همچنین عمل به توصیه‌های پزشکان و کارشناسان سلامت را واجب عینی و تخلف از آنها را خلاف شرع عنوان کرد.

وزارت بهداشت مسوول تببین مسائل مربوط به کنترل کرونا

با این وجود در برخی شهرهای کشور که مورد مبتلا به این ویروس را نداشتند، نماز جمعه بنابر روال هفته‌های گذشته برگزار شد.

حجت‌الاسلام غلامحسین نوفرستی که خطیب این هفته نماز جمعه برگزار شده بیرجند بود از این تریبون برای اشاره به موضوع داغ این روزهای کشور یعنی شیوع ویروس کرونا استفاده کرد و با اشاره به تلاش‌های جامعه پزشکی مقابل کنترل ویروس کرونا به نیابت از همه مردم خراسان‌جنوبی از فعالان در مجموعه دانشگاه علوم پزشکی و کادر پزشکی در این عرصه تشکر کرد.

این خطیب نماز جمعه با تاکید بر اینکه مسائل مربوط به کنترل ویروس کرونا و اطلاعات مربوط به آن توسط وزارت بهداشت تبیین می‌شود، اعلام کرد: «بیش از این نباید به واسطه شایعه‌پراکنی رسانه‌های معاند و فضای مجازی، استرس به جامعه وارد کرد.»

به گفته نوفرستی امروزه ایران‌هراسی و قم‌هراسی در دستور کار دشمن قرار دارد و باید مراقب تفرقه‌افکنی‌ها و توطئه‌افکنی‌های معاندان باشیم.

حجت‌الاسلام محمد تقی‌زاده هم خطیب دیگری بود که در خطبه‌های این هفته نماز جمعه کامفیروز به گسترش ویروس کرونا اشاره کرد و گفت:«همان طور که مراجع معظم تقلید هم تاکید کردند در این زمینه قول و تصمیم وزارت بهداشت و مسوولان امر برای همه ما فصل‌الخطاب باشد و دایه دلسوزتر از مادر نشویم.»برای ورود به کانال تلگرام ما کلیک کنید.