اتهامات و محاکمات در اتاق شیشه ای؛ از مهدی هاشمی تا حسین فریدون

به گزارش رکنا، او قبل از رفتن به زندان مطالبی را مطرح کرد تا از خودش در افکار عمومی دفاع کرده باشد و از جمله مدعی شد «اجرای حکم اینجانب نشان داد که «برادر رییس‌جمهور بودن» نه تنها هیچ مزیتی برای من نبود که می‌تواند خودش یک اتهام باشد!» او ضمن رد اتهامات وارده و اعتراض به روند رسیدگی به پرونده‌اش در دادگاه و شکایت از فضاسازی رسانه‌های خاص علیه او، اعلام کرد: «من آماده‌ام متن کامل حکم، دادنامه، کیفرخواست و مستندات در فضای عمومی برای اطلاع مردم منتشر شود تا سیه‌روی شود هر که در او غش باشد. وکیل من آماده پاسخگویی حقوقی به همه پرسش‌های خبرنگاران است و به قوه قضاییه هم عرض می‌کنم نگران من نباشد چون از روزی که این پرونده مطرح شده است، رسانه‌ها از ذکر نام بنده حتی در مرحله اتهام پرهیز نکردند». در پایان مطالب حسین فریدون، صحبت از شفافیت حداکثری به میان آمده و تاکید شده است: «حال در این شرایط اگر مبنا بر شفافیت است من پیشنهاد می‌کنم شفافیت حداکثری پیشه کنند و چیزی از مردم پنهان ندارند تا روشن شود من به ملت و دولت و رییس‌جمهور و بیت‌المال هیچ خیانتی نکردم و امروز برای خدماتی که برای کشور کرده‌ام از حبس در ساواک تا جنگ با تجزیه‌طلبان و نیز مبارزه برای لغو تحریم‌ها هیچ شرمنده نیستم و هزینه همه آنها را پرداخت می‌کنم... ».

پیش‌تر در جریان محاکمات مهدی هاشمی‌رفسنجانی هم درخواست مشابهی از سوی او و خانواده‌اش مطرح شده بود و آنان نیز خواستار انتشار همه مستندات دادگاه برای مردم بودند. یکی از اعضای خانواده او رسما از دادگاه خواسته بود که متن کامل جلسات دادگاه را به هر شکلی که مناسب می‌دانند برای مردم منتشر کنند و وکیل مدافع او نیز گفته بود ما به تمامی مطالب دادگاه دسترسی داریم ولی اجازه انتشار متن کامل کیفرخواست و مستندات و دفاعیات و جلسات دادگاه را به ما نمی‌دهند.

آنان نیز مدعی بودند که اگر این متون منتشر شوند آنگاه معلوم خواهد شد که این محاکمات چقدر مستند است. آنان هم خواستار قضاوت افکار عمومی بودند و ارزیابی مردم را بهتر از قضاوت دادگاه ارزیابی می‌کردند. خدا رحمت کند ابراهیم یزدی را که او هم درباره دستگیری سال 79 و بازجویی‌ها و جلسات بازپرسی و محاکمه خودش حرف‌های زیادی برای گفتن داشت. او می‌گفت ما را به اتهام براندازی دستگیر کردند و ماه‌ها در زندان نگه داشتند و بعد که محاکمه صورت گرفت معلوم شد هیچ‌کدام ما برانداز نیستیم و به اتهاماتی ناچیز محاکمه و به مجازات‌هایی سمبولیک محکوم شدیم. همه این موارد و صدها نمونه و شاهد دیگر حکایت از آن دارد که اگر دادگاه‌ها علنی برگزار شوند و اسناد و مدارک هم قابلیت انتشار بیابند و مردم به اشکال گوناگون بتوانند در جریان محتوای بسیاری از پرونده‌ها قرار بگیرند، وضعیتی ایجاد می‌شود که افکار عمومی هم پابه‌پای مسوولان محاکم قضایی، وارد ارزیابی و قضاوت خواهد شد و در آن صورت چه بسا نتیجه رسیدگی به اتهامات هم تغییر کند و به چیزی دیگر تبدیل شود.

مدعی نیستیم که حتما چنین خواهد شد اما قطعا برگزاری دادگاه علنی به معنای خیره شدن هزاران چشم کارشناس و وکیل و حقوقدان و مردم عادی به عملکرد محاکم است و بنابراین قضات ما در هنگام صدور حکم نه تنها باید به مفاد پرونده توجه کنند بلکه باید درباره درستی نحوه تشکیل پرونده و پیگیری اتهامات و مستندات حقوقی حکم، افکار عمومی را هم قانع کنند. شخصا طرفدار پخش محاکمه مهم در صدا و سیما نیستم و سریال محاکمات کرباسچی را خیلی نمی‌پسندیدم زیرا هم به قاضی و هم به متهم اجازه می‌داد که پرونده و اتهامات را نادیده بگیرند و صرفا برای افکار عمومی سخن بگویند اما معتقدم دادگاه‌ها از جمله دادگاه شخصیت‌های مهم سیاسی و منسوبان آنان باید علنی باشد و اجازه انتشار اسناد و مدارک محاکمات هم وجود داشته باشد تا اهل فن و خواص بتوانند در جریان تمامی محتوای دادگاه‌ها قرار بگیرند و امکان نقد و بررسی و ارزیابی کارشناسانه اتهامات را مستقل از قضات دادگاه داشته باشند.

همین واقعیت موجب می‌شود که همگان خود را در یک «اتاق شیشه‌ای» احساس کنند که در معرض دید همگان قرار دارد. شفافیت در همه جا ثمر دارد و نتیجه می‌دهد. هم در انتشار ثروت و اموال مسوولان و مدیران، هم در دلایل اتخاذ تصمیمات مهم در سطح مراکز تصمیم‌گیری، هم در منابع مالی احزاب سیاسی و نامزدهای انتخاباتی، هم درباره متهمان سیاسی و امنیتی و روند رسیدگی به اتهامات آنان، هم در مبارزه با فساد مدیران و مسوولان خاطی، هم در افشای متن قراردادهای مهم دولتی و از جمله در محاکمات قضایی که برای مدیران و منسوبان آنان تشکیل می‌شود. باور کنید خاطیان از خود مردم بیشتر می‌ترسند تا خدای مردم.

علی شکوهی

* روزنامه نگار و فعال سیاسی

* منتشر شده در روزنامه اعتماد پنج شنبه 25 مهر 98برای ورود به کانال تلگرام ما کلیک کنید.