روایت «مرضیه هاشمی» از خبرنگاری در خط مقاومت

به گزارش رکنا ، مرضیه هاشمی با نام اصلی ملانی ایوت فرانکلین، خبرنگار، مستندساز و گوینده اخبار آمریکایی-ایرانی است که در شبکه پرس تی وی فعالیت می کند و این روزها دیگر بیشتر مردم ایران علی رغم اینکه او در یک شبکه برون مرزی فعالیت می کنند، می شناسند. او در سن ۲۲ سالگی هنگامی که دانشجوی خبرنگاری بود در آمریکا و پس از ۲ سال تحقیق مسلمان شد و با حجاب در دانشگاه حضور یافت. اما به واسطه همین مسئله با موانع زیادی برای فعالیت های رسانه ای خود مواجه شد.

بعدتر او به ایران آمد و فعالیت رسانه ای اش را در همکاری با شبکه های برون مرزی ایران نظیر شبکه سحر و سپس پرس تی وی ادامه داد. بازداشت او از سوی پلیس آمریکا در دی ماه سال ۹۷ زمانی که او برای دیدار با اعضای خانواده اش و عیادت از برادر بیمارش به آمریکا رفته بود، بازتاب گسترده ای در رسانه ها داشت و او را به خبرنگاری بدل کرد که حالا خودش سوژه اخبار شده است. به بهانه روز خبرنگار با مرضیه هاشمی درباره تجربه خبرنگاری و چالش های آن گفت و گو کردیم که در ادامه می خوانید:

خانم هاشمی با توجه به اینکه هویت آمریکایی- ایرانی و تجربه زندگی در هر دو کشور دارید، ویژگی های کار خبرنگاری و رسانه ها و تفاوت های آن را در این دو کشور چه می دانید؟ مثلا ارزش های خبری با توجه به ویژگی های فرهنگی و سیاسی این دو کشور متفاوت است؟

بله. من در هر دو کشور فعالیت رسانه ای داشتم. البته الان سال ها از فعالیتم در رسانه های آمریکا می گذرد و مدت زیادی است که در آنجا فعالیت نکرده ام. آن زمان که من در رسانه های آمریکایی فعالیت می کردم با الان خیلی فرق می کرد و با شرایط امروز متفاوت بود. برای آنها سرعت در خبر و اطلاع رسانه ای مهم تر است و آن را مهم تر از دقت و صحت در خبر می دانند. در واقع دغدغه اصلی آنها اول بودن در تولید و انتشار خبر است. این در حالی است که از حیث حرفه ای، درستی و صحت خبر مهم تر از سرعت و شیوه انتشار آن است.

متاسفانه الان در آمریکا صاحبان اصلی شبکه های رسانه ای، شرکت های بزرگ هستند و رسانه ها نیز مطابق با خواسته ها و اولویت های آن شرکت ها عمل می کنند. در واقع ارزش های خبری را نه اهمیت و ماهیت خود خبر که ارزش ها و مصالح و منافع آن شرکت ها تعیین می کنند. حقیقت این است که امروز ما در آمریکا رسانه های آزاد نداریم. مشکل اصلی رسانه های آمریکایی این است که تعدادی کم (نزدیک به ۱۵ نفر یا شرکت)، صاحب اصلی رسانه ها و شبکه های رسانه ای و مطبوعات هستند. در ساختار این ژورنالیست سرمایه داری، اخبار و آگاهی مبتنی بر منافع سیاسی و حزبی تعیین و تولید می شود و نمی توان رویکرد حقیقت گرایی را به عنوان هدف و آرمان خبرنگاری در آنجا جست و جو کرد. بر همین مبنا صاحبان این شرکت ها نمی گذارند اخبار منفی درباره آنها و منافع آنها منتشر شود. آنها حتی در نام بردن از مثلا تلویزیون ایران از شبکه دولتی ایران استفاده می کنند تا آن را سیاسی و یکسویه و بی اعتبار جلوه دهند. واقعیت این است که امروزه در غرب رسالت خبرنگاری زیر سایه منافع سیاسی و گروهی صاحبان شرکت های رسانه ای قرار دارد.

تجربه فعالیت و کار کردن در رسانه های ایران چه دستاوردی برای شما داشته و آیا به شناخت و دیدگاه تازه ای در شما منجر شده است؟

من خیلی چیزها در ایران آموختم و الان که نگاه می کنم نسبت به روزهای اولی که کارم را در ایران شروع کردم، تجربه های بیشتری دارم. من در ابتدا کارم را از رادیو شروع کردم و بعد به شبکه جهانی سحر پیوستم و الان هم که در پرس تی وی هستم. امکاناتی که ما امروز در پرس تی وی داریم از نظر امکانات پخش و کیفیت استودیو و ... هیچ کم از رسانه های غربی نیست، اما مقدار بودجه ای که به شبکه من اختصاص می گیرد نسبت به رسانه های غربی خیلی کمتر است و به اندازه آنها پول نداریم.

ما در این شرایط یاد گرفتیم که چگونه در شرایط سخت کار کنیم و به خاطر هدفی که داریم از جان و دل انرژی می گذاریم. من یادم هست که در پوشش خبری یکی از جنگ های اسرائیل با غزه بچه ها چطور شبانه روز وقت می گذاشتند و علی رغم برخی کمبود امکانات، جانانه تلاش کردند که به پوشش خبری این جنگ بپردازند. من در اینجا آموختم که چطور یک خبرنگار با توجه به عشق و علاقه ای که به این حرفه و در واقع اطلاع رسانی و آگاهی بخشی مردم دارد، با وجود حقوق کم و بودجه های اندک، دست از تلاش برنمی دارد و رسالت خود را فراموش نکرده و کم کاری نمی کند. از زمانی که من در پرس تی وی مشغول شدم تا حالا به خاطر تحریم ها سه بار حقوق ما کم شده که بالطبع می تواند روی زندگی و معیشت ما تاثیر بگذارد اما به دلیل همان عشق و علاقه و ایمانی که به هدف خود داریم. برخلاف غرب که خیلی از خبرنگاران به خاطر پول کار می کنند من در اینجا یاد گرفتم که کار کردن به خاطر هدف با وجود سختی ها و کمبودها چقدر ارزشمند است و از تجربه این ارزش لذت می برم.

به نظر شما مهم ترین موانع و چالش های خبری و فعالیت های رسانه ای در حوزه های بین الملل چیست؟

به نظرم بزرگ ترین چالش رسانه ای در جهان امروز این است که بخواهید از الگو و گفتمان مقاومت در فعالیت های رسانه ای پیروی کنید. رویکردی که با مقابله غول های رسانه ای غرب مواجه می شود. با این حال نباید نگران بود چون خیلی از مردم جهان و افکار عمومی در سطح بین المللی به دنبال حقیقت هستند و ما باید بتوانیم با همه سیاه نمایی ها و دست اندازی هایی که رسانه های سلطه در نظام سرمایه داری انجام می دهند در جهت بیداری ملت ها بکوشیم.

ما می توانیم پاسخگوی همان دیدگاه متفاوتی که باشیم که بسیاری از مردم حقیقت طلب دنیا فراتر از غول های رسانه ای به دنبال آن هستند. اگرچه با پول ها و سرمایه هایی که این رسانه ها با خاموش کردن صدای حقیقت صرف می شود اما همچنان صدای ما در دنیا شنیده می شود و نباید از چالش های حقیقت طلبی و حقیقت گویی ترسید و مایوس شد.

مقاومت هزینه‌هایی در پی دارد که حملات جنگ نرم و جریان سازی‌ها بخشی از آن هزینه هاست، اما ما خبرنگارها باید به آن بپردازیم و آن‌ها را روشنگری کنیم و به نمایش بگذاریم.گاهی اوقات به واسطه سخنانی که ارائه می دهم حرف های مختلف و متفاوتی را از آدمهای مختلف می شنوم اما همه این سخنان به دلیل کارها، تفکر و صحبت هایی است که داشته و دارم و محکم هم پای آنها ایستاده ام.

به نظر من ما وقتی که ما یک خط، مشی و راه را انتخاب می کنیم، باید پای آن بایستیم و در این مسیر مقاومت کافی داشته باشیم. این موضوع بسیار مهم است که امروز جوانان ما هم خط مقاومت را در پیش بگیرند. در این موقعیت و در این صورت است که می توانیم به آرامش برسیم و اتفاقا در همین مسیر سخت است که بیشتر از همیشه کمک های خداوند را می بینیم، آن را درک می کنیم و از آن بهره مند می شویم.

امروز کشورهای غربی با تبلیغات گسترده رسانه‌ای کاری کرده اند که تصور میکنیم آمریکا مهد آزادی بیان است و افراد بدون اینکه بدانند در این کشور چه اتفاقاتی می‌افتد و مردم آن با چه موضوعاتی دست و پنجه نرم می کنند، این کشور را بهترین کشور دنیا می‌دانند و از آن تعاریف عجیب و غریبی ارائه میدهند که ما خبرنگارها وظیفه داریم در این زمنیه روشنگری داشته باشیم و آنچه که واقعیت‌ آمریکاست را بیان کنیم. امیدوارم با یاری خداوند بتوانیم در هر مسیر درستی که قدم برمی داریم، بتوانیم واقعیت‌ها را به نمایش بگذاریم و به وظیفه و رسالت خود به درستی عمل کنیم.

در حال حاضر در کشور آمریکا ۱۵ نفر از پولدارترین آدمهای این کشور هدایت رسانه های دنیا را در دست گرفته اند و خط قرمزهای خبری را تعیین و مشخص میکنند و هرجا دلشان بخواهد تعریف مد نظر خود را از کشور ایران و بقیه ارائه می‌دهند و مسیر را هم با کمک دولت آمریکا کنترل می‌کنند.این نکته بسیار مهمی است که باید نشان دهیم به دنیا ما چطور در میان این حجم از خشونت و قساوت در منطقه خاورمیانه در آرامش زندگی می کنیم، امنیت زیادی داریم و باید به دنیا نشان بدهیم که حاضریم برای ارزش‌هایی والای خود سختی ها را به جان بخریم و در این میدان و عرصه تاثیرگذار باشیم.

نوع پوشش شما به عنوان یک خبرنگار مسلمان در عرصه های بین المللی و زمانی که خارج از مرزهای ایران فعالیت می کنید، چه تاثیری در فرایند کارتان داشته است؟

زمانی که من مسلمان شدم و حجاب را انتخاب کردم دیگر نتوانستم در آمریکا در زمینه شغلی خودم کار پیدا کنم. از آن زمان به ایران آمدم و در اینجا چادر سرم می کنم و به فعالیت های شغلی و رسانه ای خودم نیز ادامه می دهم بدون اینکه هیچ مانع و مشکلی داشته باشم. شاید خیلی ها فکر کنند که در پرس تی وی برای اینکه بتوان با مخاطبان برون مرزی ارتباط بیشتری برقرار کرد یا به مخاطب نشان داد که ما شبیه آنها هستیم بهتر است از چادر استفاده نکرد و مثلا همان مانتو و مقنعه کفایت می کند اما من طبق دیدگاه خودم رفتار می کنم و به نظرم از این طریق نشان می دهم که ضمن پایبندی به ارزش های دینی و باورهایی که به آن اعتقاد دارم می توانم به فعالیت های حرفه ای بپردازم بدون اینکه این ارزش ها و هنجارهای برآمده از اعتقاداتم خللی در کارم ایجاد کند.

من به شکل عملی دوست دارم ثابت کنم که هم می توان حجاب داشت، هم به کار رسانه ای پرداخت و این دو هیچ منافاتی با هم ندارد. یکی از واقعیت های وارونه ای که در رسانه های غربی تبلیغ می شود این است که خانم های با حجاب نمی توانند در عرصه های اجتماعی و شغلی موفق شوند اما من در اینجا دوست دارم ثابت کنم که این دیدگاه غلط است و با حجاب هم می توان یک زن فعال اجتماعی و رسانه ای بود.

وقتی که در آمریکا بازداشت شدید ما با خبرنگاری مواجه شدیم که حالا خودش سوژه خبرها شده بود. کمی از این تجربه برای ما بگویید؟

بله وقتی بازداشت شدم سوژه اخبار شدم. البته خودم خبر نداشتم. بالاخره داخل زندان بودم و نمی دانستم بیرون چه اتفاقات و واکنش هایی رخ داده است. البته یکبار وکیلم اشاره کرد که این بازداشت خیلی بازتاب داشته است. شاید این تجربه به من کمک کرده باشد که بفهمم کسانی که سوژه خبر می شوند در چه وضعیتی قرار می گیرند و چه حالی را تجربه می کنند. مثلا من درباره وضعیت زندان ها در آمریکا مستند تهیه کردم بودم اما این بار خودم آن وضعیت را تجربه می کردم که تجربه تلخ اما عجیبی بود. اینکه یک خبرنگاری خودش سوژه خبر می شود، تجربه جالبی بود و نکات مثبتی هم برای من داشت.

چقدر می توان در جهان امروز در کسوت یک خبرنگار در جست و جوی حقیقت بود و بزرگ ترین چالش های یک خبرنگار حقیقت طلب چیست؟

به نظر من بزرگ ترین چالش خبرنگاری مشمول کسانی است که می خواهند در جبهه مقاومت به کار خبری بپردازند. قطعا کسی که می خواهند دنبال حقیقت باشد و در برابر دروغ ها و سلطه گری ها بایستد، باید هزینه سنگینی پرداخت کند. همین قضیه بازداشت من، هزینه ای بود که بابت این مقاومت و حقیقت طلبی پرداخت کردم. برای من حقیقت اصلی، پیام اسلام و مبارزه با ظلم است. کسی که می خواهد در لباس خبرنگار به جست و جو و انتشار حقیقت بپردازد باید آماده این باشد که هزینه زیادی پرداخت کند.

دیدگاه و تعریف خود را از شغل خبرنگاری و ویژگی های آن بیان کنید؟

به نظرم خبرنگار واقعی کسی است که اصول علمی و عملی این کار را بلد باشد و به صحت و درستی خبر حساس باشد. متاسفانه امروزه شاهد تولید اخبار ساختگی هستیم یعنی خبرسازی به جای خبرنگاری. به ویژه امروزه به واسطه گسترش و توسعه تکنولوژی ها خیلی ها از این ابزار سوءاستفاده کرده و به خبر سازی جهت تامین منافع خود دست می زنند. از طرف دیگر خبرنگار اصیل باید دیدگاه خودش را داشته باشد و مستقل باشد. همچنین ظرفیت و قدرت تحلیل داشته باشد. هر خبرنگاری باید ظرفیت تحلیل خود را ارتقا ببخشد و دغدغه اصلی اش جست و جوی حقیقت و انتشار آن باشد.برای ورود به کانال تلگرام ما کلیک کنید.