پشت پرده واکنش کشورهای عربی به تصمیم ترامپ درباره قدس

نمایش پر سوز و گداز رئیس‌جمهوری آمریکا درباره انتقال سفارت آمریکا از تل‌آویو به بیت‌المقدس، موجی از اعتراضات و انتقادات به همراه داشته است. از دیدگاه کشورهای منطقه، این تصمیم هیچ‌چیزی را تغییر نمی‌دهد. حتی در یک سناریوی بدبینانه، قطع روابط دیپلماتیک مصر و اردن با اسرائیل واقع‌بینانه نیست. روابط اسرائیل با مصر براساس منافع نظامی و اطلاعاتی است که هیچ ارتباطی به موضوع فلسطین ندارد. سیسی می‌گوید که این تصمیم، روند صلح را با اخلال روبه‌رو می‌کند. او بیشتر از آنکه نگران صلح باشد، از عدم ثبات و آرامش فلسطین نگران است. ثبات فلسطین می‌تواند باعث آرام شدن مرز نوار غزه و سینای شود و مصر را از شرمساری‌اش درباره غزه رها می‌شود. سیسی آنقدر ساده لوح نیست که فکر کند موقعیت قدس به تنهایی می‌تواند روند صلح را متوقف کند.
موج اعتراضات مردمی در اردن شکل گرفته که ممکن است از مجلس بخواهند روابط دیپلماتیک با اسرائیل تعلیق شود. اما ملک عبدالله دلایل خودش را برای ادامه همکاری‌های نظامی با اسرائیل دارد. تلاش ملک عبدالله برای همکاری نظامی با اسرائیل، واکنشی است به قدرت لامنازع ایران در سوریه. هم مصر و هم اردن به خوبی می‌دانند که تنبیه ترامپ Trump می‌تواند اهرم تضعیف قدرت خودشان شود و همچون بومرنگ عمل کند.
در این میان واکنش اردوغان را سخت‌تر می‌توان پیش‌بینی کرد. این روزها رئیس‌جمهور ترکیه، بزرگ‌ترین منتقد تمام کارهای ترامپ است. اردوغان میان نیازهای خود به آمریکا برای باز پس‌گیری فتح‌الله گولن، رهبر پرنفوذ اپوزیسیون دولت اردوغان، از ایالات متحده و محکومیت رضا ضراب، تاجر ایرانی- ترکی، گیر افتاده است. اما اعلام تصمیم ترامپ، به اردوغان فرصتی داد تا تحت توافق جامعه مسلمانان به ستیزه با ترامپ برخیزد. اما اینکه بخواهد روابط دیپلماتیکش را با اسرائیل تعلیق کند یا نه، به پیام‌هایی که از روسیه و عربستان سعودی می‌گیرد بستگی دارد.
ترامپ خیلی محتاط بود تا در بیانیه‌اش مسلمانان را عصبانی نکند و به همین دلیل اشاره کرد که حرم شریف کماکان مانند سابق برجا خواهد ماند. اما تمرکز کشورهای عربی بر اعلام رسمی ترامپ بود که می‌توان انتظار داشت کار به شورای امنیت هم می‌کشید.حالا سوال این است که آیا دولت‌ها می‌توانند برای صدور قطعنامه علیه این تصمیم به حد کافی برسند؟ محمود عباس و رهبران کشورهای عربی تلاش می‌کنند تا دولت‌های دیگر را متقاعد کنند که نه قدس را به عنوان پایتخت رسمی اسرائیل قلمداد و نه سفارتخانه‌هایشان را به آن منتقل کنند. البته این چالشی کم‌نتیجه است زیرا ترامپ می‌تواند قطعنامه‌ها را وتو کند.
دولت‌های منطقه می‌توانند بریتانیا، فرانسه آلمان و روسیه را در کنار کشورهای آمریکای جنوبی و اسکاندیناوی در مقابل تصمیم ترامپ به صف کنند. این کشورها هم‌اینک هم نظر مخالفشان را صریحا اعلام کرده‌اند. اگر تنها کشورهایی چون کنیا، اوگاندا و... که به تازگی دوستان اسرائیل شده‌اند، حامیان آن باشند، نتانیاهو با مشکلات جدی‌ای روبه‌رو خواهد شد. در نظر ترامپ، بی‌ثباتی کشورهای عربی بعد از شرایط بهار عربی افزایش پیدا کرد. ائتلاف تازه‌ای میان کشورهای عربی و قدرت‌های بین المللی شکل گرفته؛ دولت‌های عربی علیه دولت‌های عربی دیگر می‌جنگند و آنها را بایکوت می‌کنند. ایران هم تبدیل به تهدید جدی‌ای برای آنها شده، برخی کشورهای عربی حتی از ایران بیشتر از سازمان‌های تروریستی، هراس دارند.
روسیه ایالات متحده را به گوشه رینگ انداخته، اروپا از تماشاچی بودن در این ماجرا راضی است و ایالات متحده هم آشکارا از نیاز به رهبران مهمی چون پادشاه سعودی، رئیس‌جمهور مصر و پادشاه اردن که زمانی متحد مهمی برای واشنگتن بودند، چشم‌پوشی کند. ایران هم که مطابق پیش‌بینی‌ها سخنرانی ترامپ را نکوهید. اما علیرغم اینکه کشورهای عربی از ترامپ خشمگین هستند، اما باز هم همچنان آن را به عنوان متحدی مهم که می‌تواند حامی منافع آنها باشد در نظر می‌گیرند. برای ورود به کانال تلگرام ما کلیک کنید.