استفاده از صابون‌های آنتی‌باکتریال‌ چطور جان‌تان را تهدید می‌کند؟

صابون های آنتی باکتریال / به گزارش خبرنگار اجتماعی رکنا ، آنها دلیل این ممنوعیت را در دسترس نبودن داده های قطعی و محکم درباره میزان اثرگذاری مواد آنتی باکتریال در از بین بردن میکروب‌ها معرفی کردند و می‌گویند: تا زمانی که شواهد علمی این موضوع را اثبات نکند مصرف این صابون ها غیرمجاز است.این موضوع بهانه ای شد تا مجموعه‌ای از تحقیقات و مطالعات اخیر دانشمندان در زمینه موادضدباکتری یا آنتی باکتریال موجود در صابون‌ها را بررسی کنیم و ببینم آیا واقعا شست‌و شو با صابون‌های ساده برای از بین بردن میکروب‌ها کافی است یا خیر؟

تحقیقات جدید چه می‌گویند؟

اما محققان در آمریکا پس از 40سال تحقیقات دقیق و مستمر به نتایج جدید و قابل‌توجهی در زمینه مواد ضدباکتری دست یافته‌اند. انتشار نتایج این تحقیقات که ازسوی سازمان غذا و دارو (FDA) صورت گرفت، باعث اعلام ممنوعیت ساخت صابون‌ها و مواد شوینده حاوی آنتی‌باکتریال شد؛ البته پیش‌تر، این سازمان در سال2013 نیز پیشنهاد حذف این مواد را به شرکت‌های سازنده مواد شوینده داده بود.

ضد باکتری از کی مد شد؟

ماده «تریکلوزان» در سال1969 در مواد شوینده، آرایشی و بهداشتی و شیمیایی ثبت شد و نخستین‌بار تریکلوزان در یک نوع «اسکراب جراحی» استفاده شد و از آن زمان توانست به‌طور مداوم به‌عنوان یک ماده ضدباکتری بین مردم جهان شناخته شود.

تریکلوزان از دیرباز یکی از مواد تشکیل‌دهنده صابون‌های ضدباکتری بوده که هر روزه میلیون‌ها نفر از آن به‌طور مداوم استفاده کرده‌اند و استفاده فراوان از این نوع صابون‌ها میلیاردها دلار سود برای شرکت‌های سازنده این مواد شوینده به همراه داشته است. لازم به ذکر است که استفاده از این ماده برای شرکت‌های مذکور، هزینه‌ای ناچیز، ولی سودی سرشار داشته است! در سال2015 نیز آزمایشی در مقایسه بین دو صابون ساده ضدباکتری انجام شد که نتایج آن در مجله Antimicrobial Chemotherapy منتشر شد.

در این تحقیق 20باکتری پیشنهاد شده از FDA با دو صابون ساده و صابون آنتی‌باکتریال حاوی 3‌/0درصد «تریکلوزان» به مدت 20ثانیه در دمای 22درجه سانتی‌گراد (دمای اتاق) و 40درجه سانتی‌گراد (دمای گرم) روی دست 16فرد بزرگسال مورد آزمایش قرار گرفت.

نتایج آزمایش از تفاوت معنی‌دار صابون ضدباکتری نسبت به صابون ساده در هر دو دمای آزمون حکایت داشت. صابون ضدباکتری به‌طور معنی‌داری اثرات ضدباکتری بیشتر از 9ساعت را نشان داد.

این بدان معنا بود که صابون ضدباکتری حاوی تریکلوزان (3/0درصد)، از صابون ساده در کاهش آلودگی باکتریایی موثرتر است. اگرچه این آزمایش در کوتاه‌مدت اثرات مثبتی روی از بین بردن باکتری‌ها داشت، ولی استفاده مداوم از این صابون در بلندمدت نتایج دیگری را نشان می‌دهد.

تضعیف سیستم ایمنی؛ خطر اول

«آلیسون ایلو» متخصص اپیدمیولوژی دانشگاه «گیلینگز» در «چپل هیل» معتقد است: 2 ماده «تریکلوزان» و «تری کلوکاربان» توانسته بر سطوح هورمون حیوانات آزمایشگاهی اثر گذاشته و باعث تحریک رشد باکتری‌های مقاوم در برابر داروهای «آنتی‌بیوتیک» شوند. به بیان ساده‌تر، این مواد باعث تضعیف سیستم ایمنی بدن می‌شوند و اثرات دارویی آنتی‌بیوتیک در بدن را کاهش می‌دهند. این مواد همچنین اختلال در غدد درون‌ریز، تضعیف عملکرد عضله قلب، تغییر شکل اسپرم، اختلال در رشد مغزی، آسیب رساندن به جنین در حال رشد و کمک به تغییر شکل استخوان را نیز در پی دارد.

وی معتقد است «تریکلوزان» به جای فشار روی کشتن باکتری‌ها، اغلب باعث سازگاری آنها با مواد آنتی‌باکتریال شده و مقاومت آنها را بیشتر می‌کند. باکتری‌ها این مواد را ابتدا در خود جذب می‌کنند و سپس به سرعت آن را به محیط بازمی‌گردانند؛ تقریبا مانند یک تهوع! نتیجه این عمل، به وجود آمدن وضعیتی بسیار خطرناک روی پوست، از نظر تغییر مقاومت به آنتی‌بیوتیک است. این متخصص بر این باور است که به جای تمرکز روی کشتن باکتری‌ها، باید روی بی‌اثر کردن و خاموش نگه داشتن آنها تلاش کرد.

تحقیقات تکمیلی

در سال2010 سازمان غذا و دارو (FDA) تحقیقاتی روی نمونه ادرار 2000نفر انجام داد که در نمونه ادرار 75درصد این افراد، ماده آنتی‌باکتری «تریکلوزان» مشاهده شد. این امر، از خطرناک بودن این ماده برای سلامت افراد حکایت دارد.

دکتر «جانت ابیا» می‌گوید: شواهدی در دست نیست که اثبات کند استفاده از مواد شوینده آنتی‌باکتریال بهتر از آب و صابون عمل می‌کند. از سوی دیگر تحقیقات نشان داده که استفاده از دو ماده «تریکلوزان» و «تری کلوکاربان» به‌طور مداوم و در درازمدت توانسته اثرات سوئی بر محیط‌زیست نیز داشته باشد. این دو ماده در حال حاضر در سراسر محیط‌زیست یافت می‌شوند ازجمله: آب‌های سطحی، خاک، ماهی‌ها و حتی شیر انسان. بر همین اساس FDA امیدوار است با جلوگیری از کاربرد این دو ماده در مواد شوینده، بتواند به سلامت مردم و محیط‌زیست کمک کند.

متخصصان پوست چه می‌گویند؟

دکتر امیر احسانی، متخصص پوست ضمن تایید خبر ممنوعیت شوینده‌های حاوی آنتی‌باکتریال در ایالات‌متحده گفت: باتوجه به اینکه در اغلب مواد شوینده مورد استفاده افراد، مواد ضدباکتری «تریکلوزان» استفاده شده است‌، نیاز به تحقیقات و آزمایش‌های بیشتر ضرورت دارد. ضمن اینکه ممکن است افرادی که مورد آزمایش قرار گرفته‌اند، همزمان از مواد دیگری نیز استفاده کرده باشند که نتایج آزمایش، تحت‌تا‌ثیر استفاده از آن مواد قرار گرفته باشد. وی به افراد سالمند و زنان باردار توصیه کرد که در استفاده از این مواد شوینده احتیاط کرده و حتی‌المقدور از مواد شوینده عادی استفاده کنند.

دکتر احسانی ضمن تایید عوارض احتمالی این مواد، ناراحتی‌های تنفسی را از دیگر عوارض استفاده از آنتی‌باکتریال‌ها در مواد شوینده عنوان کرد.

دکتر داور شهبازی متخصص پوست نیز درباره ممنوعیت استفاده از آنتی‌باکتریال‌ها در مواد شوینده گفت: استفاده برخی از شوینده‌ها که حاوی مواد آنتی‌باکتریال هستند باعث ایجاد سوزش‌های مقاوم باکتریایی می‌شوند مانند مصرف آنتی‌بیوتیک‌های خوراکی که در داخل محلول‌های موضعی و صابون‌ها هم دیده شده است. به‌عنوان مثال ما برای برخی جوش‌ها سالیان سال بود از محلول‌های «کلیندامایسین» و «اریترومایسین» استفاده می‌کردیم که در حال حاضر مطلقا ممنوع شده است به این دلیل که این محلول‌ها باعث ایجاد سوزش‌های مقاوم شده که بعدها با داروهای دیگر نیز به‌راحتی قابل کنترل نیست. شوینده‌هایی هم که حاوی این‌‌گونه آنتی‌باکتریال‌ها هستند و به حذف باکتری‌ها و بعضی قارچ‌ها کمک می‌کنند، مطمئنا سوزش‌هایی را به وجود خواهند آورد.

وی ضمن تایید خطر این شوینده‌ها در محیط‌زیست افزود: به‌دلیل اینکه یکسری از فلورهای میکروبی در داخل بدن به‌طور طبیعی وجود دارد، مواد ضدباکتری باعث به‌هم ریختن سیستم این فلورها می‌شود. بسیاری از این فلورهای باکتریایی یا میکروبی که در پوست، داخل بدن و حتی درون سیستم گوارش وجود دارد به‌عنوان سیستم دفاعی بدن عمل می‌کنند. این فلورها از رشد بعضی میکروب‌ها که شاید برای انسان بسیار مضر باشد، جلوگیری می‌کنند، به‌همین دلیل زمانی که ما سیستم این فلورها را به‌هم می‌ریزیم مطمئنا فلورهای مقاوم و فلورهای منفی رشد خواهند کرد که ممکن است نه تنها منافعی نداشته باشد که چه بسا برای بدن مضر هم باشد.

دکتر شهبازی درباره تاثیرات آنتی‌باکتریال‌ها نسبت به ایجاد مقاومت به آنتی‌بیوتیک‌ها در بدن گفت: استفاده از مواد ضدباکتری بعضا باعث به وجود آمدن جهش یا موتاسیون (Mutation) درون میکروب‌ها شده و خود میکروب با آن موتاسیونی که ایجاد کرده، باعث مشکلات آنتی‌بیوتیکی می‌شود، یعنی میکروب‌هایی که به سادگی با آموکسی‌سیلین و پنیسیلین و امثال این آنتی‌بیوتیک‌ها قابل کنترل بود، بعد از این با قوی‌ترین آنتی‌بیوتیک‌ها هم ازبین نمی‌رود. این متخصص پوست درباره حذف «تریکلوزان» و «تری کلوکاربان» از مواد شوینده معتقد است که حتما به تحقیقات بیشتری نیاز خواهد بود. شاید با ایجاد تغییراتی بتوان راه‌حل بهتری پیدا کرد یا حتی مصرف کوتاه‌مدت آن مشکلی به وجود نیاورد. به عنوان مثال مصرف زیاد آنتی‌بیوتیک‌ها می‌تواند به‌راحتی باعث رشد قارچ‌ها شود که از این موارد زیاد پیش آمده است همچنین برعکس آن نیز می‌تواند آنچنان سیستم ایمنی بدن را تضعیف کند که بدن با ساده‌ترین میکروب‌ها هم آسیب‌پذیر می‌شود.

عوارض مصرف زیاد آنتی‌بیوتیک را جدی بگیرید

مصرف زیاد آنتی‌بیوتیک‌ها می‌تواند به‌راحتی باعث رشد قارچ‌ها شود که از این موارد زیاد پیش آمده است همچنین برعکس آن نیز می‌تواند آنچنان سیستم ایمنی بدن را تضعیف کند که بدن با ساده‌ترین میکروب‌ها هم آسیب‌پذیر ‌شود.

آب و صابون؛ بهترین شوینده

مرکــــز کنترل و پیشگیری از بیماری ایالات‌متحده(CDC) ‌ توصیه می‌کند در حال حاضر شست‌وشو با آب و صابون ساده بهترین روشی است که می‌تواند باعث جلوگیری از بیماری و گسترش و انتقال میکروب به دیگران شود. چنانچه آب و صابون در دسترس نباشد، اشخاص می‌توانند به جای آن از شوینده و ضدعفونی کننده‌های دیگری که حاوی 60درصد الکل باشد نیز استفاده کنند. البته تحقیقات نشان داده است که استفاده از آنتی‌باکتریال در «برخی از خمیردندان‌ها»، بدون عارضه بوده و تاحدی اثر مثبتی روی التهاب لثه هم داشته است.برای ورود به کانال تلگرام ما کلیک کنید.