سکته مغزی چیست؟ + فیلم

به گزارش رکنا، سکته مغزی یا اصطلاح دقیق آن حوادث مغزی – عروقی نوعی اختلال نورولوژیک ناگهانی است که در اثر اختلال خون‌رسانی به ناحیه‌ای از بافت مغز رخ می‌دهد. سی تی اسکن قسمتی از مغز که ایسکمی ناشی از سکته مغزی را نشان می‌دهد.

انواع سکته مغزی

سکته مغزی به طور کلی به دو نوع اصلی تقسیم می‌شود، که هر کدام علل و روش‌های درمانی متفاوتی دارند. در ادامه، انواع سکته مغزی و توضیحات مربوط به هر یک را به تفصیل آورده‌ایم:

1. سکته مغزی ایسکمیک (Ischemic Stroke)

این نوع سکته زمانی اتفاق می‌افتد که جریان خون به قسمتی از مغز قطع یا محدود می‌شود، که باعث آسیب به سلول‌های مغزی می‌شود. این نوع شایع‌ترین نوع سکته است (حدود ۸۷٪ از سکته‌ها).

علل:

ترومبوز (Lack of Blood Flow due to Clot): تشکیل لخته خون در رگ‌های مغزی که مانع از جریان خون به بافت مغز می‌شود.

آمبولی (Embolism): لخته خون از جای دیگری از بدن (مثلاً قلب) به مغز منتقل می‌شود و جریان خون را مسدود می‌کند.

تنگی عروق (Atherosclerosis): رسوب چربی و کلسترول در دیواره رگ‌ها که باعث کاهش جریان خون به مغز می‌شود.

درمان:

استفاده از داروهایی مانند tPA (ترومبولیتیک) که به حل لخته‌های خون کمک می‌کند.

در برخی موارد، نیاز به عمل جراحی یا استفاده از استنت برای باز کردن رگ‌های مسدود شده است.

2. سکته مغزی هموراژیک (Hemorrhagic Stroke)

این نوع سکته زمانی رخ می‌دهد که یک رگ خونی در مغز پاره شده و خونریزی در مغز ایجاد می‌شود. این خونریزی می‌تواند باعث فشار زیاد بر مغز و آسیب شدید به سلول‌های مغزی شود.

علل:

فشار خون بالا (Hypertension): فشار خون بالا یکی از علت‌های اصلی پارگی رگ‌های مغزی است.

آنوریسم مغزی: برآمدگی غیرطبیعی در دیواره رگ‌های مغزی که ممکن است پاره شود.

اختلالات خونی: مشکلات ژنتیکی و بیماری‌هایی که باعث ضعف دیواره رگ‌ها می‌شوند.

ضربه به سر: آسیب‌هایی که به دلیل تصادف یا ضربه به سر ایجاد می‌شود.

درمان:

کنترل خونریزی و کاهش فشار مغز.

گاهی نیاز به جراحی برای برداشتن خونریزی و ترمیم رگ‌های پاره شده است.

داروهای کاهنده فشار خون و داروهای ضد انعقاد نیز ممکن است برای درمان این نوع سکته استفاده شوند.

3. حمله ایسکمیک گذرا (Transient Ischemic Attack یا TIA)

حمله ایسکمیک گذرا یا سکته کوچک، شرایطی است که شبیه سکته مغزی است، اما علائم آن موقتی هستند و به سرعت از بین می‌روند. این وضعیت ممکن است چند دقیقه تا چند ساعت طول بکشد، اما هیچ آسیب دائمی به مغز وارد نمی‌شود.

علل:

کاهش موقت جریان خون به بخشی از مغز که معمولاً ناشی از لخته خون یا تنگی عروق است.

درمان:

درمان حملات ایسکمیک گذرا مشابه سکته مغزی ایسکمیک است، زیرا افراد مبتلا به TIA باید درمان‌های پیشگیرانه مانند داروهای ضد لخته و تغییرات سبک زندگی را دریافت کنند تا از سکته‌های مغزی جدی‌تر جلوگیری شود.

4. سکته مغزی مغناطیسی (Cerebellar Stroke)

این نوع سکته به ناحیه مخچه مغز آسیب می‌زند و معمولاً با علائمی چون سرگیجه شدید، مشکلات در تعادل و هماهنگی حرکتی همراه است.

علل:

این نوع سکته به دلیل انسداد رگ‌های خونی که خون را به مخچه می‌رسانند، رخ می‌دهد.

درمان:

درمان می‌تواند شامل جراحی یا داروهای ترمیمی برای اصلاح آسیب‌های وارد شده به مخچه باشد.

علائم سکته مغزی

علائم سکته مغزی ممکن است بسته به نوع و ناحیه‌ای که آسیب دیده است، متفاوت باشد. با این حال، علائم رایج سکته مغزی به طور کلی به طور ناگهانی ظاهر می‌شوند و شامل موارد زیر هستند:

1. ضعف یا بی‌حسی یک سمت بدن

یکی از علائم رایج سکته مغزی، ضعف یا بی‌حسی در صورت، دست یا پا به ویژه در یک سمت بدن است.

ممکن است فرد نتواند یکی از اعضای بدن خود را حرکت دهد یا به درستی حس کند.

2. مشکلات در صحبت کردن یا درک صحبت‌های دیگران

مشکل در صحبت کردن یا درک گفتار می‌تواند از علائم سکته مغزی باشد. فرد ممکن است دچار لکنت یا ناتوانی در بیان کلمات شود.

گاهی فرد ممکن است نتواند آنچه دیگران می‌گویند را درک کند.

3. مشکل در بینایی

یکی از علائم سکته مغزی می‌تواند تاری دید یا نابینایی در یک یا هر دو چشم باشد.

این مشکل به طور ناگهانی و معمولاً در یک سمت دید رخ می‌دهد.

4. گیجی و سردرگمی

فرد ممکن است دچار گیجی یا ناتوانی در تمرکز شود.

این نوع سردرگمی می‌تواند به اشتباه گرفته شود، اما در صورت وجود سایر علائم، هشداردهنده است.

5. سرگیجه و از دست دادن تعادل

یکی از علائم دیگر سکته مغزی، سرگیجه شدید یا از دست دادن تعادل و هماهنگی بدن است.

ممکن است فرد نتواند ایستاده بماند یا راه برود.

6. سردرد شدید و ناگهانی

در سکته‌های مغزی هموراژیک (خونریزی مغزی)، فرد ممکن است به طور ناگهانی دچار سردرد شدید شود.

این سردرد ممکن است بسیار شدید و همراه با حالت تهوع یا استفراغ باشد.

7. مشکلات در بلع

در برخی از سکته‌ها، فرد ممکن است مشکل در بلع یا دشواری در جویدن غذا پیدا کند.

این علامت می‌تواند نشان‌دهنده آسیب به بخش‌هایی از مغز باشد که مسئول کنترل این عملکردها هستند.

قانون سریع برای شناسایی سکته مغزی:

اگر هر یک از این علائم به طور ناگهانی و بدون دلیل واضح ظاهر شدند، باید فوراً به بیمارستان مراجعه کنید. هرچه سریع‌تر درمان آغاز شود، احتمال بهبود بهتر فرد افزایش می‌یابد. یک روش ساده برای تشخیص سکته مغزی در خانه، استفاده از قانون F.A.S.T است:

F (Face): از فرد بخواهید لبخند بزند. آیا یک سمت صورت افتاده است؟

A (Arms): از فرد بخواهید دست‌هایش را بالا ببرد. آیا یکی از دست‌ها افتاده است؟

S (Speech): از فرد بخواهید جمله‌ای ساده بگوید. آیا گفتارش به هم ریخته است؟

T (Time): اگر هر یک از علائم بالا را مشاهده کردید، زمان مهم است. بلافاصله اورژانس را تماس بگیرید.

درمان و اقدامات اولیه

در صورتی که فردی دچار سکته مغزی شود، درمان فوری و اقدامات اولیه می‌تواند تفاوت زیادی در کاهش آسیب‌ها و بهبود وضعیت فرد داشته باشد. در ادامه، توضیحاتی درباره درمان و اقدامات اولیه آورده شده است:

اقدامات اولیه و اورژانسی

تماس با اورژانس

زمان برای درمان سکته مغزی بسیار حیاتی است. اگر شما یا کسی دیگر علائم سکته مغزی را مشاهده کردید، فوراً به اورژانس تماس بگیرید.

سکته مغزی درمان سریع نیاز دارد. در هر دقیقه‌ای که خون به مغز نمی‌رسد، سلول‌های مغزی آسیب می‌بینند.

نگه داشتن فرد آرام و ایمن

فرد را در وضعیت راحت و ایمن نگه دارید.

او را در تخت‌خواب یا روی زمین دراز نگذارید. از هرگونه حرکت ناگهانی خودداری کنید.

اگر فرد دچار مشکل در بلع است، از دادن آب یا غذا به او خودداری کنید.

آگاهی از زمان شروع علائم

زمان دقیق شروع علائم سکته مغزی را یادداشت کنید. این اطلاعات بسیار مهم است زیرا برخی از درمان‌ها، مانند داروهای ترومبولیتیک، باید در بازه زمانی خاصی (معمولاً ۳ تا ۴.۵ ساعت از شروع علائم) مصرف شوند.

درمان سکته مغزی

درمان سکته مغزی بستگی به نوع آن (ایسکمیک یا هموراژیک) دارد. در ادامه درمان‌های مربوط به هر نوع سکته را توضیح می‌دهیم:

1. درمان سکته مغزی ایسکمیک (Ischemic Stroke)

این نوع سکته به دلیل مسدود شدن عروق مغزی توسط لخته خون یا آمبولی رخ می‌دهد.

داروهای ترومبولیتیک (tPA):

داروی tPA یک داروی حل‌کننده لخته است که در صورتی که فرد در مدت زمان مناسبی به بیمارستان برسد، می‌تواند لخته خون را حل کرده و جریان خون را به مغز بازگرداند.

این دارو باید در ۳ تا ۴.۵ ساعت اول از شروع علائم مصرف شود.

دستگاه یا جراحی برای حذف لخته:

در برخی موارد، پزشکان از دستگاه‌های مکانیکی یا عمل جراحی برای برداشتن لخته خون استفاده می‌کنند.

2. درمان سکته مغزی هموراژیک (Hemorrhagic Stroke)

این نوع سکته به دلیل خونریزی در مغز به علت پارگی رگ‌های خونی ایجاد می‌شود.

کنترل خونریزی:

اولین اقدام درمانی برای سکته مغزی هموراژیک، کنترل خونریزی است. پزشکان با استفاده از داروها، جراحی یا تکنیک‌های خاص، خونریزی را متوقف می‌کنند.

جراحی برای برداشتن خونریزی:

اگر خونریزی زیادی رخ دهد، ممکن است نیاز به جراحی برای حذف خون اضافی یا ترمیم رگ پاره شده باشد.

کاهش فشار مغز:

اگر خونریزی باعث افزایش فشار در مغز شود، ممکن است نیاز به اقداماتی برای کاهش این فشار وجود داشته باشد، مانند استفاده از دستگاه‌های فشار سنج یا جراحی.

3. درمان سکته مغزی مغناطیسی (Cerebellar Stroke)

جراحی:

گاهی اوقات برای ترمیم آسیب‌های وارد شده به مخچه، به جراحی نیاز است. همچنین، این نوع سکته ممکن است نیاز به کنترل و درمان فشار مغز نیز داشته باشد.

4. درمان حمله ایسکمیک گذرا (TIA)

اگر فرد دچار TIA (حمله ایسکمیک گذرا) شود، درمان‌های پیشگیرانه از جمله داروهای ضد لخته و تغییرات سبک زندگی برای جلوگیری از سکته‌های مغزی بعدی توصیه می‌شود.

درمان‌های پس از سکته مغزی

بعد از اینکه فرد سکته مغزی را پشت سر می‌گذارد، درمان‌های توانبخشی برای بازگشت به حالت عادی ضروری است. این درمان‌ها می‌توانند شامل موارد زیر باشند:

توانبخشی فیزیکی:

کمک به بازیابی توان حرکتی از دست رفته، مانند تمرینات فیزیوتراپی.

گفتار درمانی:

برای بازگرداندن توانایی‌های گفتاری و زبانی، به خصوص در کسانی که مشکل در تکلم یا درک گفتار دارند.

توانبخشی شناختی:

برای بازگرداندن حافظه و توانایی‌های شناختی که ممکن است در نتیجه سکته آسیب دیده باشند.

پشتیبانی عاطفی و روانی:

در بسیاری از موارد، پس از سکته مغزی، فرد نیاز به حمایت روانی و درمان‌های مربوط به افسردگی و اضطراب خواهد داشت.

مواد غذایی مفید برای پیشگیری از سکته مغزی

پیشگیری از سکته مغزی به تغییرات سبک زندگی، به ویژه رژیم غذایی، بستگی دارد. مصرف مواد غذایی مناسب می‌تواند به کاهش عوامل خطر مانند فشار خون بالا، چربی‌های خون، و دیابت کمک کند. در ادامه، لیستی از مواد غذایی مفید برای پیشگیری از سکته مغزی آورده شده است:

1. میوه‌ها و سبزیجات

میوه‌ها و سبزیجات منابع غنی از ویتامین‌ها، مواد معدنی، و آنتی‌اکسیدان‌ها هستند که می‌توانند به کاهش التهاب، بهبود سلامت قلب، و کاهش فشار خون کمک کنند.

سیب، موز، توت‌فرنگی، زغال‌اخته، و گریپ‌فروت برای تقویت سیستم ایمنی و کاهش کلسترول مفید هستند.

سبزیجات برگ‌سبز مانند اسفناج، کلم بروکلی، و کاهو سرشار از فولات و آنتی‌اکسیدان‌ها هستند که به سلامت رگ‌های خونی کمک می‌کنند.

2. غلات کامل

غلات کامل مانند جو دوسر، گندم کامل، برنج قهوه‌ای، و کینوا سرشار از فیبر هستند که می‌توانند به کاهش کلسترول و کنترل قند خون کمک کنند.

فیبر موجود در غلات کامل به بهبود عملکرد دستگاه گوارش و کاهش خطر بیماری‌های قلبی و سکته مغزی کمک می‌کند.

3. آجیل و دانه‌ها

آجیل‌ها و دانه‌ها منابع خوبی از چربی‌های سالم، پروتئین، و فیبر هستند که می‌توانند به کاهش التهاب و کنترل سطح کلسترول کمک کنند.

بادام، گردو، فندق و دانه چیا منابع خوبی از اسیدهای چرب امگا-۳ هستند که به بهبود سلامت قلب و کاهش خطر سکته مغزی کمک می‌کنند.

4. ماهی‌های چرب

ماهی‌های چرب مانند سالمون، ساردین، ماهی تن و ماهی قزل‌آلا منابع عالی اسیدهای چرب امگا-۳ هستند.

این اسیدهای چرب باعث کاهش التهاب، کنترل فشار خون، و پیشگیری از لخته‌های خون می‌شوند که از عوامل خطر سکته مغزی هستند.

5. حبوبات

حبوبات مانند عدس، نخود، لوبیا و سویه منابع غنی از پروتئین گیاهی و فیبر هستند که به کاهش کلسترول و کنترل قند خون کمک می‌کنند.

مصرف حبوبات می‌تواند به کاهش فشار خون و بهبود عملکرد قلب کمک کند.

6. چای سبز

چای سبز سرشار از آنتی‌اکسیدان‌ها است که می‌توانند به کاهش التهاب و بهبود سلامت قلب کمک کنند.

مصرف چای سبز می‌تواند به کاهش فشار خون و کاهش خطر سکته مغزی کمک کند.

7. روغن زیتون

روغن زیتون یکی از بهترین منابع چربی‌های غیراشباع تک‌زنجیره‌ای است که می‌تواند به کاهش التهاب و بهبود سلامت قلب کمک کند.

مصرف روغن زیتون به جای چربی‌های اشباع‌شده (مانند چربی‌های حیوانی) می‌تواند به کاهش خطر سکته مغزی کمک کند.

8. موز و کدو حلوایی

این مواد غذایی سرشار از پتاسیم هستند که به کنترل فشار خون کمک می‌کنند.

موز و کدو حلوایی باعث حفظ تعادل مایعات در بدن و کاهش خطر فشار خون بالا می‌شوند که یکی از عوامل خطر سکته مغزی است.

9. شکلات تلخ (دارای حداقل ۷۰٪ کاکائو)

شکلات تلخ حاوی آنتی‌اکسیدان‌ها و فلانوئیدها است که به کاهش فشار خون و بهبود جریان خون کمک می‌کنند.

مصرف معتدل شکلات تلخ می‌تواند به سلامت قلب و کاهش خطر سکته مغزی کمک کند.

10. لبنیات کم‌چرب

لبنیات کم‌چرب، مانند شیر کم‌چرب، ماست کم‌چرب و پنیر کم‌چرب، منابع خوبی از کلسیم و پروتئین هستند که به تقویت استخوان‌ها و حفظ فشار خون سالم کمک می‌کنند.

مواد غذایی مضر که منجر به سکته مغزی می شود

برخی مواد غذایی می‌توانند به افزایش عوامل خطر برای سکته مغزی مانند فشار خون بالا، کلسترول بالا، دیابت، و التهاب کمک کنند. در اینجا به مواد غذایی مضر که می‌توانند خطر سکته مغزی را افزایش دهند اشاره می‌کنیم:

1. غذاهای حاوی چربی‌های ترانس

چربی‌های ترانس که معمولاً در غذاهای فرآوری‌شده و غذاهای سرخ‌شده یافت می‌شوند، می‌توانند سطح کلسترول بد (LDL) را افزایش دهند و به انسداد رگ‌های خونی و افزایش خطر سکته مغزی منجر شوند.

مثال‌ها:

کیک‌ها، کلوچه‌ها، بیسکویت‌ها

مارگارین‌ها

غذاهای سرخ‌شده مانند سیب‌زمینی سرخ‌کرده و مرغ‌های سرخ‌شده

2. غذاهای حاوی چربی‌های اشباع‌شده

چربی‌های اشباع‌شده نیز می‌توانند سطح کلسترول LDL (بد) را افزایش دهند و خطر بروز سکته مغزی را بیشتر کنند.

مثال‌ها:

گوشت‌های پرچربی مانند گوشت قرمز (گوشت گاو و گوسفند)

محصولات لبنی پرچرب مانند کره، پنیر و شیر پرچرب

سوسیس و کالباس

غذاهای فرآوری‌شده مانند فست‌فود

3. نمک و سدیم زیاد

مصرف زیاد نمک و سدیم می‌تواند باعث افزایش فشار خون شود که یکی از مهم‌ترین عوامل خطر سکته مغزی است. افزایش فشار خون موجب فشار زیاد بر دیواره‌های رگ‌های خونی و آسیب به آن‌ها می‌شود.

مثال‌ها:

غذاهای آماده و کنسرو شده (مانند سوپ‌های کنسروی و خوراک‌های آماده)

چیپس‌ها و تنقلات شور

سس‌های آماده (مانند سس سویا، سس سالاد، سس‌های آماده برای پیتزا و...).

4. قند و شیرینی‌های صنعتی

مصرف زیاد قند می‌تواند به افزایش وزن، دیابت و التهاب منجر شود که همگی عوامل خطر سکته مغزی هستند. همچنین، مصرف قند زیاد می‌تواند به افزایش سطح تری‌گلیسرید (چربی خون) و کاهش سلامت رگ‌های خونی منجر شود.

مثال‌ها:

نوشابه‌های گازدار

شیرینی‌ها و کیک‌های صنعتی

بستنی و دسرهای پرقند

آب‌نبات‌ها و شکلات‌های شیرین

5. الکل (مصرف زیاد)

مصرف زیاد الکل می‌تواند به افزایش فشار خون، نارسایی قلبی، و خطر سکته مغزی منجر شود. همچنین الکل باعث افزایش خطر تشکیل لخته‌های خون و تداخل با داروهای رقیق‌کننده خون می‌شود.

مثال‌ها:

نوشیدنی‌های الکلی در مقادیر بالا

6. غذاهای فرآوری‌شده و فست‌فود

غذاهای فرآوری‌شده و فست‌فودها معمولاً حاوی مقادیر زیادی چربی‌های ناسالم، نمک و قند هستند که می‌توانند به افزایش فشار خون، کلسترول، و التهاب کمک کنند.

مثال‌ها:

پیتزاهای آماده

برگرهای فست‌فود

غذاهای سریع و آماده

7. غذاهای سرشار از کربوهیدرات‌های تصفیه‌شده

کربوهیدرات‌های تصفیه‌شده باعث افزایش قند خون به سرعت می‌شوند و ممکن است به دیابت و افزایش وزن منجر شوند که هر دو می‌توانند خطر سکته مغزی را افزایش دهند.

مثال‌ها:

نان سفید

پاستاهای سفید

برنج سفید

غلات صبحانه شیرین شده

سنین مختلف در ابتلا به سکته مغزی

سکته مغزی می‌تواند در هر سنی رخ دهد، اما برخی گروه‌های سنی بیشتر در معرض خطر هستند. در زیر، شرحی از ریسک ابتلا به سکته مغزی در سنین مختلف آورده شده است:

1. سنین 18 تا 45 سال (سکته مغزی در افراد جوان)

نرخ وقوع: سکته مغزی در این گروه سنی نسبتاً کم است، اما در برخی موارد می‌تواند به دلایل ژنتیکی یا مشکلات سلامتی دیگر رخ دهد.

علل رایج:

بیماری‌های ژنتیکی (مثلاً بیماری‌های لخته‌شدن خون)

فشار خون بالا یا دیابت که به طور پیشرفته کنترل نشده‌اند

استفاده از داروهای ضد بارداری و یا سایر داروهایی که می‌توانند خطر لخته شدن خون را افزایش دهند

آسیب‌های سر یا تصادفات

سوء مصرف مواد مخدر (مانند کوکائین)

2. سنین 45 تا 65 سال (میانه‌سالی)

نرخ وقوع: در این سنین، خطر سکته مغزی به طور قابل توجهی افزایش می‌یابد. در این سن، عواملی مانند فشار خون بالا، کلسترول بالا، دیابت و چاقی می‌توانند خطر سکته مغزی را افزایش دهند.

علل رایج:

فشار خون بالا

بیماری قلبی و سکته قلبی سابقه‌ای

دیابت و مقاومت به انسولین

سبک زندگی ناسالم (رژیم غذایی نامناسب، کم‌تحرکی)

چاقی

3. سنین 65 سال به بالا (سالمندان)

نرخ وقوع: سکته مغزی در این گروه سنی بیشترین شیوع را دارد. خطر سکته مغزی در افراد بالای 65 سال به دلیل تغییرات طبیعی بدن و بیماری‌های مزمن افزایش می‌یابد.

علل رایج:

افزایش فشار خون

آترواسکلروز (سخت شدن و مسدود شدن رگ‌ها)

بیماری‌های قلبی مانند فیبریلاسیون دهلیزی

سکته مغزی قبلی یا حمله ایسکمی گذرا (TIA)

بیماری‌های مزمن مانند بیماری کلیوی یا دیابت

مصرف داروهای خاص که می‌توانند فشار خون را تغییر دهند یا باعث لخته شدن خون شوند

4. سنین 80 سال به بالا

نرخ وقوع: در این گروه سنی، سکته مغزی به طور قابل توجهی شایع‌تر می‌شود. با افزایش سن، رگ‌های خونی به مرور ضعیف‌تر و حساس‌تر می‌شوند.

علل رایج:

آترواسکلروز و کاهش جریان خون به مغز

بیماری‌های قلبی

کاهش عملکرد سیستم ایمنی

بیماری‌های مغزی مانند زوال عقل

کاهش توانایی بدن در مقابله با تغییرات محیطی

نکات مهم:

سکته مغزی در افراد جوان: اگرچه سکته مغزی در افراد جوان نادر است، ولی عوامل ژنتیکی، سبک زندگی ناسالم، یا بیماری‌های خاص می‌توانند خطر ابتلا را در این گروه افزایش دهند.

پیشگیری در هر سن: حتی در سنین پایین، داشتن یک رژیم غذایی سالم، ورزش منظم، کنترل فشار خون، کنترل قند خون و مدیریت استرس می‌تواند از بروز سکته مغزی جلوگیری کند.

سکته مغزی منجر به آسیب به سایر نقاط بدن می شود؟

بله، سکته مغزی می‌تواند به نقاط مختلف بدن آسیب وارد کند، زیرا مغز مسئول کنترل بسیاری از عملکردهای حیاتی بدن است. آسیب به نواحی مختلف مغز می‌تواند بر عملکردهای مختلف بدن تأثیر بگذارد. اثرات سکته مغزی بسته به نوع سکته، محل سکته در مغز، و شدت آسیب متفاوت است. در اینجا برخی از مشکلاتی که می‌تواند بعد از سکته مغزی ایجاد شود، آمده است:

1. فلج یا ضعف عضلانی (پارزی)

تأثیر: سکته مغزی می‌تواند منجر به فلج یا ضعف عضلانی در یک طرف بدن شود. این به دلیل آسیب به نواحی مغز است که مسئول کنترل حرکت عضلات هستند. معمولاً یک طرف بدن (چپ یا راست) تحت تأثیر قرار می‌گیرد.

مثال: آسیب به نیمکره چپ مغز می‌تواند منجر به فلج شدن نیمه راست بدن و بالعکس.

2. مشکلات گفتاری (آفازی)

تأثیر: سکته مغزی می‌تواند بر توانایی صحبت کردن یا فهمیدن زبان تأثیر بگذارد. این مشکل به نام "آفازی" شناخته می‌شود.

مثال: فرد ممکن است نتواند کلمات را به درستی بیان کند یا مشکل در فهمیدن سخنان دیگران داشته باشد.

3. مشکلات بینایی

تأثیر: سکته مغزی می‌تواند به آسیب به مرکز بینایی مغز منجر شود و باعث مشکلاتی مانند تاری دید، از دست دادن بینایی در یک چشم، یا کاهش توانایی دیدن در نواحی خاصی از میدان دید شود.

مثال: آسیب به قسمت‌هایی از مغز که مسئول پردازش اطلاعات بینایی هستند می‌تواند منجر به از دست دادن دید در نیمه‌ای از میدان دید گردد.

4. مشکلات بلع (دیسفاژی)

تأثیر: سکته مغزی می‌تواند به مشکلات بلع منجر شود که به نام "دیسفاژی" شناخته می‌شود.

مثال: فرد ممکن است در بلعیدن غذا یا مایعات مشکل داشته باشد و این خطر آسپیراسیون (ورود غذا به ریه‌ها) را افزایش دهد.

5. اختلالات احساسی و روانی

تأثیر: سکته مغزی می‌تواند به تغییرات خلقی و اختلالات روانی منجر شود. برخی از افراد پس از سکته مغزی ممکن است دچار افسردگی، اضطراب یا بی‌ثباتی عاطفی شوند.

مثال: احساس غم، اضطراب، یا تغییرات در شخصیت و رفتار می‌تواند در پی سکته مغزی رخ دهد.

6. آسیب به عملکرد شناختی (آسیب حافظه و توجه)

تأثیر: سکته مغزی ممکن است بر حافظه، توجه و توانایی حل مسئله تأثیر بگذارد. افراد ممکن است دچار مشکل در یادآوری اطلاعات، تمرکز یا اتخاذ تصمیمات صحیح شوند.

مثال: فرد ممکن است مشکل در یادآوری کارهای روزمره یا درک مسائل پیچیده داشته باشد.

7. مشکلات تعادلی و هماهنگی

تأثیر: سکته مغزی می‌تواند باعث از دست دادن تعادل و هماهنگی عضلات بدن شود.

مثال: فرد ممکن است در راه رفتن یا ایستادن مشکل داشته باشد و احتمال زمین خوردن افزایش یابد.

8. نارسایی ادراری و کنترل مثانه

تأثیر: سکته مغزی می‌تواند به آسیب به نواحی مغز که مسئول کنترل مثانه هستند، منجر شود.

مثال: فرد ممکن است دچار بی‌اختیاری ادرار یا مشکل در کنترل ادرار شود.

9. سایر مشکلات جسمانی

تأثیر: در برخی موارد، سکته مغزی می‌تواند به مشکلات قلبی (مانند ضربان قلب نامنظم)، سوء هاضمه و مشکلات سیستم تنفسی منجر شود.

مثال: در اثر آسیب به نواحی خاص مغز، مشکلات قلبی مانند فیبریلاسیون دهلیزی یا مشکلات گوارشی ممکن است به وجود آید.

آیا عوامل ژنتیکی در سکته مغزی نقش دارند؟

بله، عوامل ژنتیکی می‌توانند در افزایش خطر سکته مغزی نقش داشته باشند. اگرچه سبک زندگی و عوامل محیطی (مانند رژیم غذایی، فشار خون و چاقی) نقش مهمی در سکته مغزی دارند، اما برخی ویژگی‌های ژنتیکی می‌توانند احتمال ابتلا به آن را افزایش دهند. در اینجا توضیحاتی در این زمینه آورده شده است:

1. سابقه خانوادگی سکته مغزی

اگر یکی از اعضای نزدیک خانواده (مانند والدین یا خواهر و برادر) سابقه سکته مغزی داشته باشد، خطر ابتلا برای فرد افزایش می‌یابد.

این مسئله ممکن است به دلیل وراثت بیماری‌های مرتبط مانند فشار خون بالا، دیابت یا کلسترول بالا باشد.

2. بیماری‌های ژنتیکی مرتبط

برخی از بیماری‌های ژنتیکی که می‌توانند خطر سکته مغزی را افزایش دهند، شامل موارد زیر هستند:

بیماری سلول داسی‌شکل: این بیماری می‌تواند خطر لخته‌شدن خون و سکته مغزی را افزایش دهد.

اختلالات لخته‌شدن خون: برخی افراد به دلیل جهش‌های ژنتیکی در ژن‌های مرتبط با انعقاد خون، مستعد ایجاد لخته هستند.

آترواسکلروز ارثی: برخی خانواده‌ها ممکن است مستعد سخت‌شدن و باریک شدن رگ‌ها باشند که باعث انسداد جریان خون می‌شود.

3. فشار خون ارثی

فشار خون بالا یکی از مهم‌ترین عوامل خطر سکته مغزی است. در برخی موارد، افراد مستعد فشار خون بالا به دلیل ژنتیک هستند، حتی اگر سبک زندگی سالمی داشته باشند.

4. کلسترول بالا (هیپرلیپیدمی خانوادگی)

در برخی خانواده‌ها، سطح کلسترول به دلیل ژنتیک به طور غیرطبیعی بالا است. این مسئله خطر انسداد رگ‌ها و سکته مغزی را افزایش می‌دهد.

5. فیبریلاسیون دهلیزی ژنتیکی

فیبریلاسیون دهلیزی (AFib)، نوعی آریتمی قلبی، می‌تواند زمینه ژنتیکی داشته باشد و خطر سکته مغزی ایسکمیک را بالا ببرد.

6. عوامل ژنتیکی مرتبط با پاسخ بدن به محیط

برخی افراد به دلیل ژنتیک خاص، نسبت به عوامل محیطی مانند نمک یا استرس حساس‌تر هستند، که این می‌تواند فشار خون را بالا برده و خطر سکته مغزی را افزایش دهد.

پس از سکته مغزی، چه مدت طول می‌کشد تا فرد بهبود یابد؟

مدت زمان بهبودی پس از سکته مغزی به عوامل متعددی بستگی دارد، از جمله شدت سکته، محل آسیب در مغز، نوع سکته، و توانایی بدن فرد در پاسخ به درمان و توانبخشی. بهبودی می‌تواند از چند هفته تا چند سال طول بکشد، و گاهی اوقات ممکن است برخی اثرات باقی بماند. در ادامه توضیحات بیشتری ارائه شده است:

عوامل مؤثر بر مدت زمان بهبودی

شدت سکته مغزی:

سکته‌های خفیف‌تر (مانند حمله ایسکمی گذرا) معمولاً بهبود سریعتری دارند.

سکته‌های شدیدتر ممکن است ماه‌ها یا سال‌ها زمان نیاز داشته باشند.

نوع سکته:

سکته ایسکمیک (ناشی از لخته خون) ممکن است بسته به درمان اولیه، بهبودی بهتری داشته باشد.

سکته هموراژیک (ناشی از خونریزی) معمولاً به دلیل پیچیدگی بیشتر، بهبودی طولانی‌تری نیاز دارد.

زمان شروع درمان:

هرچه درمان سریع‌تر آغاز شود (به ویژه در چند ساعت اول)، احتمال کاهش آسیب و بهبود سریع‌تر بیشتر است. درمان سریع می‌تواند آسیب‌های مغزی را محدود کند.

توانبخشی:

توانبخشی فیزیکی، گفتاردرمانی و کاردرمانی نقش بسیار مهمی در بازگرداندن عملکردهای از دست رفته دارند.

سن و وضعیت سلامتی:

افراد جوان‌تر و کسانی که وضعیت سلامتی بهتری دارند، معمولاً سریع‌تر بهبود می‌یابند.

مراحل بهبودی

هفته‌ها و ماه‌های اول:

بیشترین پیشرفت در بهبود معمولاً در 3 تا 6 ماه اول پس از سکته رخ می‌دهد.

طی این مدت، افراد ممکن است توانایی‌های حرکتی، گفتاری و شناختی خود را به تدریج بازیابند.

6 ماه تا 1 سال:

روند بهبودی ممکن است کمی کندتر شود، اما همچنان پیشرفت‌هایی حاصل می‌شود.

اثرات ماندگار ممکن است مشخص شوند.

بیش از 1 سال:

بهبودی همچنان ممکن است ادامه یابد، اما سرعت آن کندتر خواهد بود.

توانبخشی مداوم می‌تواند به بهبود کیفیت زندگی کمک کند.

چالش‌ها و اثرات ماندگار

برخی افراد ممکن است با مشکلات ماندگار مانند ضعف عضلانی، اختلالات گفتاری یا مشکلات شناختی روبرو شوند.

برای افرادی که به طور کامل بهبود نمی‌یابند، استراتژی‌هایی برای مدیریت زندگی و افزایش استقلال وجود دارد.

توصیه‌ها برای تسریع بهبودی

درمان پزشکی به‌موقع: مصرف داروهای تجویز شده و رعایت دستورات پزشک.

توانبخشی: شرکت منظم در جلسات فیزیوتراپی، کاردرمانی و گفتاردرمانی.

رژیم غذایی سالم: مصرف مواد غذایی مفید مانند میوه‌ها، سبزیجات و ماهی.

فعالیت بدنی: انجام تمرینات مناسب با نظر متخصص.

پشتیبانی روانی: دریافت حمایت از خانواده، مشاوران یا گروه‌های حمایتی.