علائم اندومتریوز چیست؟ بیماری‌ که تمام زنان را تهدید می‌کند

به گزارش رکنا، علل دقیق بروز بیماری اندومتریوز همچنان مشخص نیست؛ اما نظریه‌های مختلفی برای توضیح این بیماری وجود دارد. یکی از این نظریه‌ها معتقد است که ریزش بافت داخلی رحم در دوران قاعدگی ممکن است به جای خروج از بدن، از طریق لوله‌های رحمی به نواحی لگنی وارد شود و در این ناحیه استقرار یابد. این بافت‌ها در اکثر موارد در حفره لگن یافت می‌شوند اما گاهی اوقات در دیگر اندام‌های بدن مانند ریه‌ها و کلیه‌ها هم شناسایی شده‌اند. برآوردها نشان می‌دهد حدود ۱۰ درصد زنان دنیا با این بیماری مواجه هستند که می‌تواند باعث بروز دردهای شدید، به‌ویژه در دوران قاعدگی شود. همچنین، این بیماری ممکن است مشکلات ناباروری به همراه داشته باشد.

اندومتریوز چیست؟

دکتر سودا محرم‌زاده، متخصص فیزیولوژی ورزشی، در گفت‌وگویی به توضیح اندومتریوز پرداخت و اظهار داشت: این بیماری یک مشکل مزمن التهابی است. وی افزود: زمانی که بافت داخلی رحم یا همان اندومتر خارج از رحم شروع به رشد کند، بیماری اندومتریوز اتفاق می‌افتد. این بافت‌ها می‌توانند در تخمدان‌ها، لوله‌های فالوپ، دیواره لگن و حتی در اندام‌های داخلی شکم مانند مثانه و روده ظاهر شوند.

این متخصص توضیح داد که بافت اندومتر مانند بافت رحم به چرخه قاعدگی واکنش نشان می‌دهد و این واکنش‌ها می‌توانند سبب بروز التهاب، درد، چسبندگی میان اندام‌ها و حتی خونریزی غیرطبیعی شوند. اگرچه علل دقیق این بیماری مشخص نیست، اما عوامل ژنتیکی و هورمونی در بروز آن نقش مهمی دارند.

علائم و تشخیص اندومتریوز

دکتر محرم‌زاده با اشاره به علائم این بیماری گفت: اندومتریوز علائمی همچون درد شدید قاعدگی، خونریزی‌های نامنظم، درد هنگام رابطه جنسی و مشکلات گوارشی را در پی دارد، و در موارد شدیدتر ممکن است منجر به ناباروری شود. وی همچنین تاکید کرد که تشخیص بیماری اندومتریوز ساده نیست و نیاز به بررسی‌های دقیق مانند سونوگرافی‌های تخصصی دارد. در برخی موارد، پزشکان ممکن است تشخیص نهایی را از طریق جراحی لاپاراسکوپی انجام دهند.

شیوع اندومتریوز در جهان

طبق داده‌ها، حدود ۱۰ درصد از زنان در سنین باروری در سراسر دنیا به این بیماری مبتلا هستند که معادل حدود ۱۹۰ میلیون نفر است. هرچند آمار دقیقی از شیوع این بیماری در ایران وجود ندارد، اما تعداد مبتلایان بالا تخمین زده می‌شود. همچنین، هزینه‌های بالای درمانی این بیماری و مسائل مرتبط مانند ناباروری و مشکلات جنسی، اهمیت تشخیص و درمان را دوچندان می‌کند.

تأخیر در تشخیص و تبعات آن

محرم‌زاده تاکید کرد که بسیاری از افراد به دلیل کمبود آگاهی عمومی درباره علائم اندومتریوز، در مراحل پیشرفته‌تر بیماری تشخیص داده می‌شوند. این تأخیر در تشخیص می‌تواند هزینه‌های درمان را افزایش داده و مشکلات جدی‌تری ایجاد کند. به عنوان مثال، بسیاری از افراد درد قاعدگی شدید را طبیعی می‌دانند، در حالی که این علامت می‌تواند نشان‌دهنده اندومتریوز باشد.

عوامل محیطی و فردی مؤثر در بروز اندومتریوز

از دیگر عوامل زمینه‌ای که ممکن است منجر به بروز این بیماری شود، می‌توان به قاعدگی رتروگراد اشاره کرد که در آن، خون قاعدگی به جای خروج از بدن، به ناحیه لگن نشت می‌کند. همچنین، عوامل محیطی مانند قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی خاص مورد توجه قرار گرفته است. به طور مثال، موادی مانند دیوکسین‌ها و فتالات‌ها که در محصولات آرایشی و بهداشتی یافت می‌شوند، به دلیل اختلال در عملکرد هورمون‌های بدن، ممکن است در بروز این بیماری دخیل باشند.

روش‌های درمانی اندومتریوز

محرم‌زاده بر سه رویکرد درمانی اصلی یعنی دارودرمانی، جراحی، و اصلاح سبک زندگی تاکید کرد. وی اشاره کرد که دارودرمانی اغلب برای کنترل علائم درد و التهاب در مراحل اولیه استفاده می‌شود. همچنین، در مراحل پیشرفته ممکن است جراحی برای حذف ضایعات اندومتریوز انجام شود. در مواردی که درمان دارویی اثربخش نباشد، جراحی باز یا حتی برداشتن رحم و تخمدان نیز ممکن است ضرورت یابد.

تغذیه، ورزش و تأثیر سبک زندگی بر بیماری

یکی از اصلی‌ترین عوامل کاهش التهاب در این بیماری، تنظیم سبک زندگی است. تغذیه سالم، داشتن فعالیت‌های بدنی ملایم و پرداختن به مسائل روانی از جمله اقداماتی هستند که می‌توانند کمک‌کننده باشند. مصرف مواد غذایی مانند سبزیجات با برگ‌های سبز، ماهی‌های چرب و غلات کامل به کاهش التهاب در بدن کمک می‌کند. همچنین، اجتناب از خوردن غذاهای فرآوری‌شده و قندهای تصفیه‌شده می‌تواند شدت علائم را کاهش دهد.

ورزش مناسب برای بیماران

در مورد فعالیت‌های بدنی، محرم‌زاده تاکید کرد که ورزش‌های شدید و پرتحرک برای این بیماران مناسب نیستند؛ چرا که می‌توانند التهاب را افزایش دهند. در مقابل، تمرینات ملایم مانند یوگا و مدیتیشن می‌توانند تأثیرات مثبتی بر کاهش دردهای لگنی داشته باشند.

تأکید بر نقش سلامت روان

این متخصص اشاره کرد که بیماران اندومتریوز به دلیل شرایط سخت بیماری، بیشتر در معرض افسردگی و استرس قرار دارند. بنابراین، حمایت‌های اجتماعی و تمرین‌هایی مانند مدیتیشن و تکنیک‌های کاهش استرس می‌توانند به بهبود کیفیت زندگی این بیماران کمک کنند.

وی در پایان توصیه کرد که بیماران مبتلا به اندومتریوز برای تنظیم برنامه ورزشی و سبک زندگی سالم به متخصصان این حوزه مراجعه کرده و از ورزش‌های شدید دوری کنند.