تاثیر تعداد فرزندان بر سلامت مغز والدین؛ جوان‌ تر یا پیرتر؟
به گزارش رکنا، یک پژوهش تازه نشان می‌دهد که نقش والدین بودن نه تنها تغییراتی را در مغز انسان به وجود می‌آورد، بلکه می‌تواند مغز را در برابر پیری حفظ کند.
 
اگرچه استرس، خستگی و چالش‌های فرزندپروری ممکن است والدین را احساس کنند که دچار پیری زودرس شده‌اند، اما نتایج این تحقیق نشان می‌دهد داشتن فرزند می‌تواند اثرات مثبتی در عملکرد مغز به همراه داشته باشد و حتی ممکن است این اثرات با افزایش تعداد فرزندان تقویت شوند.
 
این تحقیق بر اساس مطالعه و تحلیل اسکن مغزی نزدیک به ۳۸ هزار فرد بزرگسال در بریتانیا انجام شده است. محققان دریافتند که داشتن فرزندان بیشتر با بهبود اتصالات مغزی، به ویژه در شبکه‌هایی که مسئولیت حرکت و احساسات بدنی را برعهده دارند، مرتبط است. این شبکه‌ها همان‌هایی هستند که معمولاً با گذر زمان و افزایش سن، دچار کاهش اتصال می‌شوند و همین موضوع نشانگر نقش محافظتی فرزندپروری در برابر روند پیری است.

اثرات ماندگار فرزندپروری در زندگی مغزی

در حالی که پیش‌تر مشخص شده بود بارداری می‌تواند تغییرات موقتی در بدن و مغز زنان ایجاد کند، این تحقیق نشان می‌دهد فرزندپروری به عنوان یک تجربه مهم، موجب تغییرات بلندمدتی در مغز والدین می‌شود و این موضوع تنها مختص زنان نیست، بلکه در پدران نیز مشاهده شده است.
 
آورام هولمز، استاد روانپزشکی در دانشکده پزشکی راتگرز، در این خصوص می‌گوید: «نه صرفاً بارداری، بلکه تعاملات محیطی ناشی از مراقبت از فرزندان نیز در ایجاد این تغییرات نقش مهمی دارد، چرا که این اثرات در هر دو گروه مادران و پدران دیده شده است.»

تفاوت‌های مغزی والدین با فرزندان بیشتر

معمولاً با افزایش سن، اتصالات مغزی در شبکه‌های مرتبط با اجزای حسی و حرکتی کاهش می‌یابد، اما والدینی که فرزندان بیشتری دارند، الگوی مخالفی را نشان می‌دهند. به عبارتی، اتصالات مغزی در این گروه تقویت شده و جنبه حسی و حرکتی آن قوی‌تر می‌شود. این بهبود با افزایش تعداد فرزندان، اثرگذاری بیشتری هم خواهد داشت.
 
این تحقیق نشان می‌دهد که نه صرفاً پدر یا مادر بودن، بلکه تجربه فرزندپروری به‌طور خاص مسیر پیری مغز را تغییر می‌دهد و به تقویت سلامت ذهنی کمک می‌کند.

فرزندپروری؛ یک دوره تحولی ویژه

یافته‌های منتشر شده در مجله آکادمی ملی علوم (PNAS) نشان می‌دهند که والدین شدن از یک نقش موقتی فراتر رفته و به‌عنوان تغییری بزرگ و ماندگار در زندگی بیولوژیکی انسان شناخته می‌شود. این دوره مانند نوجوانی و پیری، یکی از مراحل مهم در تحول مغز به حساب می‌آید.

ارتباطات اجتماعی و تاثیرات مثبت بر سلامت

نتایج این تحقیق نشان داد که والدینی که تعداد بیشتری فرزند دارند، معمولاً تعاملات اجتماعی بهتری دارند. آنها روابط اجتماعی قوی‌تری را تجربه می‌کنند، اعتماد به ‌دیگران بیشتر می‌شود و ملاقات‌های بیشتری با دوستان و خانواده دارند.
 
همچنین یکی از مشاهدات جالب این پژوهش نشان داد که در مردان، افزایش تعداد فرزندان با تقویت قدرت دست آن‌ها همراه است، که یک شاخص برای سلامت مغز و توانایی حفظ استقلال در سال‌های پیری محسوب می‌شود.

بازنگری در تصورات رایج درباره فرزندپروری

در حالی که بسیاری تصور می‌کنند فرزندپروری تنها دشواری و خستگی به دنبال دارد، این پژوهش نگاهی متفاوت ارائه می‌دهد. به نظر می‌رسد فعالیت‌های بدنی، تعاملات اجتماعی و همچنین تحریک شناختی ناشی از فرزندپروری، مغز را در برابر چالش‌های مربوط به سن مقاوم‌تر می‌کند.

دلیل پشت این یافته‌ها چیست؟

یکی از توضیحات این است که فرزندپروری یک فعالیت بسیار حسی-حرکتی است. از نگه داشتن و بازی کردن با کودک تا غذا دادن و مراقبت‌های دیگر، تمام این فعالیت‌ها باعث درگیر شدن سیستم‌های مختلف حسی و حرکتی مغز می‌شوند و این موضوع می‌تواند به تقویت این سیستم‌ها بینجامد.
 
والدین همچنین به‌طور مداوم در حال پردازش نشانه‌های غیرکلامی از کودکان خود هستند. این امر می‌تواند موجب تقویت شبکه‌های مرتبط با احساسات، دیداری، شنوایی و لمسی شود و از کاهش روند شناختی مرتبط با سن جلوگیری کند.

مراقبت از دیگران؛ کلید حفظ سلامت مغز

نکته مهم این است که این تحقیق نشان نمی‌دهد افراد بدون فرزند در وضعیت نگران‌کننده قرار دارند. عوامل بسیاری نظیر تحصیلات، فعالیت بدنی، رژیم غذایی و روابط اجتماعی نیز می‌توانند بر سلامت مغز تاثیرگذار باشند.
 
این پژوهش بر نقش مراقبت از دیگران تأکید دارد. به نظر می‌رسد تجربه مراقبت و پرورش، چه در قالب پدر یا مادر بودن و چه در قالب‌هایی دیگر مانند والدین فرزندخوانده یا پدربزرگ‌ها و مادربزرگ‌ها، یک عامل کلیدی در توسعه مغزی است.
 
هولمز در نهایت اضافه می‌کند: «اگر آنچه ما مشاهده کرده‌ایم نتیجه افزایش تعاملات اجتماعی و حمایت‌های این چنینی باشد، پس می‌توان این فرآیندها را فراتر از فرزندپروری نیز در زندگی افراد به کار گرفت.»
  • فیلم آواز باشکوه محیا دهقانی و همراهی بهنام تشکر با آهنگ بنوشان یارا از آن می ما را حسام‌الدین سراج !

اخبار تاپ حوادث