سرکلاژ چیست؟ + جدول مقایسه با سزارین و زایمان طبیعی

به گزارش رکنا، سرکلاژ یک روش جراحی است که در آن دهانه رحم (گردنه رحم) برای جلوگیری از زایمان زودرس یا سقط جنین در دوران بارداری بسته یا تقویت می‌شود. این روش معمولاً در زنانی که سابقه سقط جنین مکرر یا زایمان زودرس دارند، به کار می‌رود.

در سرکلاژ، پزشک معمولاً از یک بخیه یا حلقه برای بستن دهانه رحم استفاده می‌کند. این کار به حفظ حاملگی و جلوگیری از باز شدن دهانه رحم قبل از زمان مقرر برای زایمان کمک می‌کند.

دلایل انجام سرکلاژ:

    سابقه سقط جنین مکرر: زنانی که در بارداری‌های قبلی خود سقط جنین کرده‌اند.

    ضعف یا نارسایی سرویکس (دهانه رحم): در برخی از زنان، دهانه رحم به طور طبیعی ضعیف است و ممکن است قبل از موعد بسته نشود.

    زایمان زودرس در بارداری‌های قبلی.

    نقص ساختاری رحم یا مشکلات مشابه.

زمان انجام سرکلاژ:

این روش معمولاً در دوران ۱۲ تا ۲۴ هفته بارداری انجام می‌شود، اما در بعضی موارد ممکن است بسته به وضعیت فرد، در زمان دیگری از بارداری انجام شود.

عوارض و خطرات: گرچه سرکلاژ معمولاً موفق است، ولی ممکن است برخی عوارض مانند عفونت، خونریزی، آسیب به رحم یا نیاز به انجام زایمان زودرس پیش آید.

این روش باید تحت نظارت دقیق پزشک انجام شود تا مطمئن شوند که خطرات برای مادر و جنین به حداقل برسد.

در ادامه، توضیح بیشتری در مورد این روش ارائه می‌شود:

انواع سرکلاژ

    سرکلاژ پیشگیرانه (Prophylactic Cerclage): این نوع سرکلاژ برای زنانی که سابقه سقط جنین مکرر یا زایمان زودرس دارند، انجام می‌شود. در این موارد، پزشک با ارزیابی وضعیت دهانه رحم و خطرات احتمالی، تصمیم به انجام سرکلاژ می‌گیرد.

    سرکلاژ درمانی (Therapeutic Cerclage):

    این نوع سرکلاژ زمانی انجام می‌شود که دهانه رحم قبلاً شروع به باز شدن کرده باشد و پزشک برای جلوگیری از ادامه این فرایند و نجات جنین تصمیم به بستن دهانه رحم می‌گیرد.

    سرکلاژ اورژانسی (Emergency Cerclage):

    این روش زمانی انجام می‌شود که علائم باز شدن دهانه رحم یا زایمان زودرس در اوایل بارداری (قبل از هفته 24) مشاهده می‌شود و نیاز به مداخله فوری برای حفظ حاملگی است.

فرآیند انجام سرکلاژ

    آماده‌سازی:

    در ابتدا، برای انجام سرکلاژ، پزشک یک معاینه دقیق انجام می‌دهد تا وضعیت دهانه رحم مشخص شود. گاهی ممکن است آزمایش‌های اضافی مانند سونوگرافی ترانس واژینال برای ارزیابی طول سرویکس و بررسی احتمال خطر باز شدن دهانه رحم انجام شود.

    روش جراحی:

    سرکلاژ معمولاً تحت بی‌حسی موضعی یا بیهوشی عمومی انجام می‌شود. پزشک از طریق واژن به دهانه رحم دسترسی پیدا کرده و یک بخیه محکم روی دهانه رحم قرار می‌دهد تا آن را بسته و تقویت کند. در برخی موارد، از یک حلقه یا وسیله مشابه استفاده می‌شود.

    زمان انجام:

    این عمل معمولاً بین هفته‌های 12 تا 24 بارداری انجام می‌شود. اگر دهانه رحم در حال باز شدن باشد و نیاز به مداخله سریع وجود داشته باشد، عمل ممکن است زودتر از این زمان‌ها انجام شود.

علل انجام سرکلاژ

    سابقه سقط جنین مکرر:

    زنانی که در بارداری‌های قبلی خود سقط جنین در نیمه اول بارداری (قبل از هفته 24) داشته‌اند، ممکن است برای پیشگیری از سقط در بارداری‌های بعدی از سرکلاژ استفاده کنند.

    ضعف سرویکس (نارسایی سرویکس):

    برخی زنان دارای دهانه رحم ضعیف یا نارسایی سرویکس هستند، به این معنی که دهانه رحم به طور غیرطبیعی شروع به باز شدن در نیمه اول بارداری می‌کند. این وضعیت می‌تواند به زایمان زودرس یا سقط جنین منجر شود.

    زایمان زودرس در بارداری‌های قبلی:

    زنانی که در بارداری‌های قبلی خود دچار زایمان زودرس شده‌اند، به احتمال زیاد در بارداری‌های بعدی نیز به سرکلاژ نیاز خواهند داشت.

    مشکلات آناتومیکی رحم:

    زنان با مشکلات ساختاری در رحم مانند رحم دو شاخ یا سایر نقائص ساختاری، ممکن است نیاز به سرکلاژ داشته باشند.

    آسیب‌های قبلی به سرویکس:

    زنانی که به دلیل جراحی‌های قبلی یا آسیب‌های دیگر به دهانه رحم آسیب دیده‌اند، ممکن است برای حفظ بارداری خود به سرکلاژ نیاز داشته باشند.

مزایای سرکلاژ

    کاهش خطر زایمان زودرس:

    سرکلاژ به خصوص در زنانی که دهانه رحم ضعیف دارند، می‌تواند خطر زایمان زودرس را کاهش دهد.

    افزایش احتمال بارداری موفق:

    برای زنانی که در بارداری‌های قبلی خود دچار سقط جنین مکرر یا زایمان زودرس بوده‌اند، سرکلاژ می‌تواند شانس بارداری موفق را افزایش دهد.

    پشتیبانی از حاملگی‌های پرخطر:

    این روش می‌تواند برای زنانی که به دلایل مختلف حاملگی‌های پرخطر دارند، مفید باشد و به حفظ بارداری کمک کند.

عوارض و خطرات سرکلاژ

هرچند سرکلاژ یک روش ایمن است، اما مانند هر عمل جراحی، ممکن است با عوارضی همراه باشد:

    عفونت:

    یکی از خطرات شایع در جراحی‌های مربوط به رحم، عفونت است. برای جلوگیری از عفونت، پزشکان معمولاً آنتی‌بیوتیک تجویز می‌کنند.

    خونریزی:

    ممکن است در هنگام یا پس از انجام سرکلاژ خونریزی رخ دهد، گرچه خونریزی معمولاً کم است.

    آسیب به رحم یا گردن رحم:

    در برخی موارد نادر، ممکن است بخیه‌ها به اشتباه باعث آسیب به ساختارهای اطراف دهانه رحم شوند.

    پارگی یا پاره شدن بخیه‌ها:

    در موارد نادر، ممکن است بخیه‌ها در طول بارداری پاره شوند که ممکن است نیاز به عمل جراحی دوباره داشته باشد.

    زایمان زودرس:

    در بعضی از موارد، سرکلاژ ممکن است نتواند از زایمان زودرس جلوگیری کند و نیاز به زایمان زودرس باشد.

    تحریک زایمان:

    در برخی از موارد، به ویژه اگر سرکلاژ بعد از هفته‌های 24 بارداری انجام شود، ممکن است باعث تحریک زایمان شود.

مراقبت‌های پس از سرکلاژ

پس از انجام سرکلاژ، برخی نکات مهم برای مراقبت از مادر و جنین وجود دارد:

    استراحت بیشتر: پزشکان معمولاً از مادران می‌خواهند که پس از عمل استراحت بیشتری داشته باشند و از فعالیت‌های سنگین اجتناب کنند.

    معاینات منظم: مادر باید تحت نظارت دقیق پزشک باشد تا از عملکرد صحیح سرکلاژ اطمینان حاصل شود.

    مراقبت از علائم خطر: مادر باید به هر گونه علائمی مانند خونریزی، درد شکم، تب، یا هرگونه تغییر در وضعیت بارداری توجه داشته باشد و در صورت بروز آن‌ها به پزشک مراجعه کند.

زمان برداشتن بخیه‌ها

بخیه‌هایی که برای سرکلاژ استفاده می‌شوند، معمولاً در حدود هفته 37 بارداری یا زمانی که احتمال زایمان نزدیک است، برداشته می‌شوند. در صورت لزوم، بخیه‌ها در زمان زایمان به‌طور طبیعی کشیده می‌شوند.

سرکلاژ یک روش جراحی مهم برای زنانی است که دچار ضعف دهانه رحم یا سابقه سقط جنین مکرر هستند. این روش می‌تواند شانس بارداری موفق و جلوگیری از زایمان زودرس را افزایش دهد. البته، مانند هر عمل جراحی دیگر، سرکلاژ نیز همراه با خطرات و عوارض خاص خود است که باید توسط پزشک متخصص ارزیابی و مدیریت شود.

جدول مزایا و معایب سرکلاژ

در زیر، مزایا و معایب سرکلاژ به‌صورت جدول آورده شده است: