اگزما چیست؟ / جدول علل ابتلا به اگزما و درمان

به گزارش خبرنگار رکنا، اگزما (Eczema) یک بیماری پوستی التهابی است که باعث خشکی، قرمزی، خارش و التهاب در پوست می‌شود. این بیماری می‌تواند به صورت لکه‌های قرمز و خارش‌دار در پوست ظاهر شود و در برخی موارد باعث پوسته‌ریزی و ترک خوردن پوست می‌شود. برای دیدن فیلم انواع اگزما در اینجا کلیک کنید.

اگزما معمولاً به دلیل ترکیبی از عوامل ژنتیکی و محیطی به وجود می‌آید و می‌تواند در هر سنی رخ دهد، ولی در کودکان رایج‌تر است.

علت ابتلا به اگزما چیست؟

علت دقیق ابتلا به اگزما (درماتیت آتوپیک) هنوز به‌طور کامل شناخته نشده است، اما پژوهش‌ها نشان داده‌اند که این بیماری ناشی از ترکیب عوامل ژنتیکی، محیطی و سیستم ایمنی بدن است.

در اینجا جدول علت‌های ابتلا به اگزما به صورت خلاصه آمده است:

عوامل ژنتیکی

اگزما می‌تواند در خانواده‌ها به ارث برسد. افرادی که سابقه خانوادگی آسم، آلرژی یا اگزما دارند، بیشتر در معرض ابتلا به این بیماری قرار دارند.

برخی از افراد دارای جهش‌هایی در ژن‌هایی هستند که مسئول تولید پروتئین‌هایی هستند که به حفظ سد دفاعی پوست کمک می‌کنند. این نقص‌ها باعث می‌شوند پوست خشک و مستعد تحریکات خارجی شود.

واکنش‌های آلرژیک

آلرژی‌ها و حساسیت‌ها نسبت به مواد مختلف مانند گرد و غبار، گرده گیاهان، شوره حیوانات، غذاهای خاص (مثل شیر، تخم‌مرغ، بادام‌زمینی) یا مواد شیمیایی (مثل شوینده‌ها) می‌توانند علائم اگزما را تشدید کنند.

خشکی پوست

افراد مبتلا به اگزما معمولاً پوست خشک و حساس‌تری دارند. پوست خشک به راحتی آسیب می‌بیند و در برابر عوامل محیطی مانند باد، سرما و گرما آسیب‌پذیرتر می‌شود.

سیستم ایمنی و التهاب

در اگزما، سیستم ایمنی بدن به اشتباه به تحریکات محیطی (که معمولاً بی‌ضرر هستند) واکنش نشان می‌دهد و باعث التهاب و آسیب به پوست می‌شود. این واکنش‌های التهابی عامل اصلی خارش و قرمزی پوست در اگزما هستند.

عوامل محیطی و تحریک کننده ها

تماس با مواد شیمیایی، صابون‌های تحریک‌کننده، و برخی محصولات بهداشتی می‌توانند علائم اگزما را بدتر کنند.

تغییرات دمایی (گرما یا سرمای شدید)، رطوبت کم و آلودگی هوا نیز می‌توانند باعث تشدید علائم اگزما شوند.

استرس و اضطراب

استرس عاطفی می‌تواند علائم اگزما را تشدید کند و حتی باعث بروز حملات جدیدی از اگزما شود.

به‌طور کلی، اگزما نتیجه یک تعامل پیچیده بین ژنتیک و عوامل محیطی است که باعث اختلال در عملکرد طبیعی پوست و سیستم ایمنی می‌شود.

راه های درمان دارویی و گیاهی اگزما

 جدول مقایسه‌ای بین روش‌های درمانی دارویی و گیاهی اگزما را بببیند:

درمان اگزما می‌تواند شامل روش‌های دارویی و گیاهی باشد. در اینجا راه‌های درمانی دارویی و گیاهی اگزما به تفکیک آورده شده است:1. درمان دارویی اگزما

الف) داروهای موضعی

کورتیکواستروئیدها: این داروها التهاب را کاهش می‌دهند و معمولاً به صورت کرم یا پماد روی پوست استفاده می‌شوند. آنها معمولاً در مراحل حاد و شدید بیماری تجویز می‌شوند.

کرم‌های ضدالتهاب غیرکورتیکوستروئیدی: مانند کرم‌های کلسپورین که باعث کاهش التهاب و تحریک سیستم ایمنی می‌شوند.

کرم‌های مرطوب‌کننده: استفاده از کرم‌های مرطوب‌کننده برای حفظ رطوبت پوست ضروری است. کرم‌های حاوی سرامید یا اسید هیالورونیک می‌توانند به بازسازی سد پوست کمک کنند.

پمادهای ضد قارچ و ضد باکتری: در صورت وجود عفونت‌های ثانویه، پزشک ممکن است این داروها را تجویز کند.

ب) داروهای خوراکی

آنتی‌هیستامین‌ها: برای کاهش خارش و جلوگیری از واکنش‌های آلرژیک.

کورتیکواستروئیدهای خوراکی: در موارد شدید و زمانی که درمان‌های موضعی مؤثر نباشند، ممکن است داروهای استروئیدی خوراکی تجویز شوند.

داروهای ایمنی‌نواز: مانند سیکلوسپورین و متوترکسات که سیستم ایمنی بدن را سرکوب کرده و التهاب را کاهش می‌دهند. این داروها معمولاً برای موارد بسیار شدید تجویز می‌شوند.

پ) درمان‌های نوری (نوردرمانی)

استفاده از نور ماوراء بنفش (UV) به‌طور کنترل‌شده برای کاهش التهاب و بهبود وضعیت پوست در اگزماهای شدید.

2. درمان گیاهی اگزما

الف) استفاده از گیاهان دارویی

آلوئه‌ورا: آلوئه‌ورا خاصیت ضدالتهاب دارد و می‌تواند به تسکین خارش و التهاب پوست کمک کند. ژل آلوئه‌ورا را می‌توان به‌طور مستقیم روی پوست استفاده کرد.

بزرگ‌جون (Chamomile): عصاره بابونه خاصیت ضدالتهاب و تسکین‌دهنده دارد. استفاده از چای بابونه یا روغن بابونه می‌تواند به کاهش التهاب و تسکین خارش کمک کند.

آویشن (Thyme): آویشن دارای خاصیت ضدباکتری و ضدقارچ است که به درمان عفونت‌های پوستی و کاهش التهاب کمک می‌کند.

روغن نارگیل: روغن نارگیل به‌عنوان یک مرطوب‌کننده طبیعی عمل کرده و می‌تواند خشکی پوست را کاهش دهد. همچنین خاصیت ضدباکتری دارد.

روغن زیتون: روغن زیتون دارای خاصیت مرطوب‌کنندگی است و به تسکین خشکی و ترک‌های پوست کمک می‌کند.

ب) استفاده از حمام‌های گیاهی

حمام بلغور جو دوسر: جو دوسر به‌عنوان یک آرام‌بخش طبیعی برای پوست عمل کرده و می‌تواند خارش و التهاب را کاهش دهد.

حمام بابونه: افزودن گل بابونه به آب گرم می‌تواند به تسکین التهاب و آرامش پوست کمک کند.

حمام اسطوخودوس: اسطوخودوس خاصیت ضدالتهاب و آرام‌بخش دارد و می‌تواند به تسکین استرس و التهاب کمک کند.

پ) روغن‌های گیاهی

روغن درخت چای: روغن درخت چای خاصیت ضدباکتری و ضدالتهابی دارد و می‌تواند در درمان عفونت‌های پوستی ناشی از اگزما مفید باشد.

روغن زیتون و روغن بادام: ترکیب این روغن‌ها به‌عنوان مرطوب‌کننده طبیعی برای پوست خشک و حساس بسیار مؤثر است.

ت) تغذیه مناسب

مصرف اسیدهای چرب امگا ۳ (موجود در ماهی، گردو، و دانه چیا) می‌تواند به کاهش التهاب در بدن و بهبود وضعیت پوست کمک کند.

مصرف غذاهای ضدالتهاب مانند سبزیجات برگ سبز، میوه‌های تازه (مانند توت‌فرنگی و سیب) و غلات کامل می‌تواند به کاهش علائم اگزما کمک کند.

نکات مهم

قبل از استفاده از هر داروی گیاهی، بهتر است با پزشک خود مشورت کنید تا از عدم تداخل آن با داروهای دیگر یا واکنش های حساسیتی مطمئن شوید.

درمان های گیاهی معمولا در کنار درمان‌های دارویی می‌توانند مؤثر باشند، ولی در موارد شدید اگزما، درمان‌های دارویی ضروری هستند.

آیا اگزما مسری است؟

خیر، اگزما مسری نیست. اگزما یک بیماری پوستی غیرعفونی است که به علت اختلال در سیستم ایمنی بدن، التهاب پوست و واکنش های آلرژیک ایجاد می‌شود. این بیماری از فردی به فرد دیگر منتقل نمی‌شود و هیچ گونه ارتباطی به عفونت‌های باکتریایی یا ویروسی ندارد. بنابراین، حتی اگر فردی به اگزما مبتلا باشد، تماس فیزیکی با او نمی‌تواند بیماری را به دیگران منتقل کند.

با این حال، ممکن است عفونت های ثانویه (مثل عفونت های باکتریایی یا قارچی) در افرادی که اگزما دارند به وجود آید که در این صورت ممکن است خطر انتقال عفونت وجود داشته باشد؛ اما خود اگزما مسری نیست.

با خارش های زیاد ناشی اگزما چه کنیم؟

خارش یکی از علائم آزاردهنده و رایج اگزما است که می‌تواند باعث ناراحتی و تحریک بیشتر پوست شود.

در اینجا یک جدول برای راه‌های کنترل و کاهش خارش در اگزما را بخوانید:

برای کنترل و کاهش خارش در اگزما می‌توان از روش‌های مختلفی استفاده کرد:

1. استفاده از داروهای ضدخارش

آنتی‌هیستامین‌ها: این داروها به کاهش خارش و واکنش‌های آلرژیک کمک می‌کنند. داروهای ضدحساسیت مانند دیفن هیدرامین یا لوراتادین می‌توانند در کاهش خارش موثر باشند.

کورتیکواستروئیدهای موضعی: این داروها التهاب پوست را کاهش داده و به تسکین خارش کمک می‌کنند. البته استفاده طولانی‌مدت از این داروها باید تحت نظر پزشک باشد.

کرم‌های ضدالتهاب غیرکورتیکوستروئیدی: کرم‌هایی مانند کالسی‌نورین‌ها (مثل تاکرولیموس) می‌توانند در کاهش خارش و التهاب مؤثر باشند.

2. مرطوب نگه‌داشتن پوست

استفاده از کرم‌های مرطوب‌کننده: استفاده مرتب از کرم‌ها و لوسیون‌های مرطوب‌کننده به حفظ رطوبت پوست کمک می‌کند و از خشکی و تحریک پوست که باعث خارش می‌شود، جلوگیری می‌کند. کرم‌هایی که حاوی سرامید یا اسید هیالورونیک هستند، می‌توانند مفید باشند.

حمام‌های مرطوب‌کننده: برای تسکین خارش، می‌توانید از حمام‌های ولرم استفاده کنید که به پوست کمک می‌کند نرم و مرطوب بماند. از صابون‌های ملایم و بدون عطر استفاده کنید.

3. جلوگیری از تحریک پوست

پوشیدن لباس‌های نخی و راحت: لباس‌های تنگ، زبر یا ساخته‌شده از مواد مصنوعی می‌توانند پوست را تحریک کنند و خارش را تشدید کنند. لباس‌های نخی و نرم انتخاب خوبی هستند.

پرهیز از مواد محرک: از تماس با مواد شوینده قوی، صابون‌های معطر و مواد شیمیایی که ممکن است پوست را تحریک کنند، خودداری کنید.

4. استفاده از روش‌های خانگی و گیاهی

آلوئه‌ورا: ژل آلوئه‌ورا خاصیت ضدالتهاب و تسکین‌دهنده دارد و می‌تواند به کاهش خارش و تحریک پوست کمک کند.

روغن نارگیل: روغن نارگیل می‌تواند پوست را مرطوب کرده و از خشکی و خارش جلوگیری کند. همچنین خاصیت ضدباکتری دارد.

حمام جو دوسر: جو دوسر دارای خاصیت آرام‌بخش است و می‌تواند به تسکین خارش و التهاب کمک کند.

5. جلوگیری از خاراندن

کوتاه نگه‌داشتن ناخن‌ها: برای جلوگیری از آسیب به پوست و تشدید التهاب، ناخن‌ها باید کوتاه و تمیز نگه داشته شوند.

پوشاندن نواحی آسیب‌دیده: اگر خارش شدید است، می‌توانید از پوشش‌های محافظ (مثل دستکش یا باند) برای جلوگیری از خاراندن پوست استفاده کنید.

6. استفاده از یخ یا کمپرس سرد

کمپرس سرد: قرار دادن یک پارچه سرد و مرطوب روی نواحی خارش‌دار می‌تواند به کاهش التهاب و تسکین خارش کمک کند.

7. کاهش استرس

استرس می‌تواند خارش اگزما را تشدید کند. بنابراین، استفاده از تکنیک‌های آرام‌سازی مانند یوگا، مدیتیشن یا تنفس عمیق می‌تواند به کاهش خارش و بهبود وضعیت پوست کمک کند.

اگر خارش اگزما شدید و مداوم است و با روش‌های خانگی تسکین نمی‌یابد، بهتر است به پزشک مراجعه کنید تا درمان‌های دارویی و موضعی مناسب تجویز شود.

آیا ممکن است اگزما تا سالیان طولانی درمان نشود؟

بله، اگزما (درماتیت آتوپیک) ممکن است برای برخی افراد یک بیماری مزمن و طولانی‌مدت باشد که سال‌ها ادامه پیدا کند. در بسیاری از موارد، اگزما به طور کامل درمان نمی‌شود، بلکه می‌توان آن را کنترل و مدیریت کرد. شدت و مدت زمان بیماری در هر فرد متفاوت است و ممکن است عوامل مختلفی در طولانی‌مدت روی وضعیت پوست تأثیر بگذارد.

عواملی که ممکن است باعث طولانی‌شدن یا عود اگزما شوند:

ژنتیک: برخی افراد به‌طور ژنتیکی مستعد ابتلا به اگزما هستند، و این بیماری ممکن است در آنها به‌طور مزمن باقی بماند.

عوامل محیطی: آلرژن‌ها، تغییرات فصلی، آلودگی هوا، یا تماس با مواد شیمیایی تحریک‌کننده می‌توانند علائم را تشدید کنند و باعث بروز حملات جدید اگزما شوند.

خشکی پوست: در افرادی که پوست خشک دارند، اگزما می‌تواند به‌طور مداوم ایجاد یا بدتر شود.

نقص در عملکرد سیستم ایمنی: سیستم ایمنی افراد مبتلا به اگزما به اشتباه به محرک‌ها واکنش نشان می‌دهد که باعث التهاب و علائم اگزما می‌شود.

عدم درمان مناسب: در صورتی که درمان به‌طور منظم یا به‌درستی انجام نشود، بیماری می‌تواند به شکل مزمن ادامه یابد.

کنترل و درمان بلندمدت: اگرچه اگزما ممکن است به‌طور کامل درمان نشود، اما درمان‌های مناسب می‌توانند علائم را کاهش دهند و کیفیت زندگی افراد را بهبود بخشند. روش‌های درمانی مانند:

استفاده از مرطوب کننده ها برای جلوگیری از خشکی پوست

کرم‌های ضدالتهاب و کورتیکواستروئید برای کاهش التهاب

داروهای ایمنی‌نواز یا نوردرمانی برای کنترل التهاب‌های شدید می‌توانند در مدیریت طولانی‌مدت بیماری کمک‌کننده باشند.

در برخی موارد، اگزما ممکن است به مرور زمان بهتر شود، به‌ویژه در کودکان. اما برای بزرگسالان، به‌ویژه کسانی که بیماری‌شان شدیدتر است، ممکن است این بیماری به مدت طولانی یا حتی تا آخر عمر ادامه یابد.

اگزما ناشی از خاراندن محل نیش حشرات

اگزما ناشی از خاراندن محل نیش حشرات معمولاً به‌عنوان درماتیت تحریکی یا درماتیت آتوپیک ثانویه شناخته می‌شود. این نوع اگزما به‌طور مستقیم به دلیل نیش حشرات ایجاد نمی‌شود، بلکه به‌واسطه واکنش پوست به خاراندن و تحریک مکان نیش حشره اتفاق می‌افتد. در حقیقت، نیش حشرات می‌تواند به ایجاد حساسیت، التهاب و خارش منجر شود، که در صورتی که فرد محل نیش را بخاراند، این تحریک و التهاب می‌تواند به اگزما تبدیل شود.

در اینجا یک جدول دیگر با تمرکز بر توضیحات بیشتر و دسته‌بندی بهتر برای اگزما ناشی از خاراندن محل نیش حشرات آمده است:

چگونه خاراندن محل نیش حشرات باعث اگزما می‌شود؟

تحریک پوست: نیش حشرات مانند پشه، مگس یا دیگر حشرات باعث التهاب و خارش در ناحیه نیش می‌شود. خاراندن محل نیش می‌تواند لایه‌های پوست را تحریک کند و باعث شکست سد محافظتی پوست شود.

آلودگی باکتریایی یا قارچی: خاراندن می‌تواند منجر به شکستن پوست و ورود باکتری‌ها یا قارچ‌ها به داخل آن شود. این می‌تواند منجر به عفونت‌های ثانویه و تشدید التهاب و خارش در محل نیش و حتی گسترش به نواحی دیگر پوست شود.

واکنش آلرژیک: برخی افراد ممکن است به نیش حشرات حساسیت داشته باشند و با هر بار نیش خوردن، واکنش‌های شدیدتری مانند تورم، قرمزی و خارش داشته باشند که اگر این واکنش‌ها کنترل نشوند، می‌توانند به شکل اگزما یا درماتیت حاد ظاهر شوند.

تحریک مداوم: ادامه خاراندن می‌تواند چرخه‌ای از تحریک و التهاب ایجاد کند که در نهایت به یک وضعیت مزمن تبدیل می‌شود که مشابه اگزما است.

راه‌های پیشگیری و درمان

پرهیز از خاراندن: اگرچه خارش ناشی از نیش حشرات ناخوشایند است، اما برای جلوگیری از تشدید التهاب و اگزما باید از خاراندن جلوگیری کنید.

استفاده از کرم‌های ضدخارش: کرم‌های حاوی هیدروکورتیزون یا آنتی‌هیستامین‌ها می‌توانند در کاهش التهاب و خارش مؤثر باشند.

پاکسازی نیش: تمیز نگه داشتن محل نیش و استفاده از ضدعفونی‌کننده‌ها می‌تواند از ایجاد عفونت جلوگیری کند.

استفاده از مرطوب‌کننده‌ها: برای جلوگیری از خشکی پوست و بهبود سد محافظتی آن، استفاده از مرطوب‌کننده‌ها ضروری است.

درمان‌های طبیعی: استفاده از ژل آلوئه‌ورا یا روغن‌های طبیعی مانند روغن نارگیل می تواند به تسکین خارش و کاهش التهاب کمک کند.

در صورتی که اگزما یا التهاب ناشی از نیش حشرات شدید و مداوم باشد، بهتر است به پزشک مراجعه کنید تا درمان‌های مناسب‌تر و مؤثرتر تجویز شود.

برای مدیریت بهتر اگزما، مشاوره با یک متخصص پوست و انجام درمان‌های منظم و مناسب ضروری است.

سنین مختلف ابتلا به اگزما

اگزما (درماتیت آتوپیک) می‌تواند در هر سنی ایجاد شود، اما معمولاً در سنین خاصی شروع می‌شود و درمان‌های آن بسته به سن فرد متفاوت است. در اینجا جدول مقایسه‌ای سنین ابتلا به اگزما و روش‌های درمان در هر سن آورده شده است:

اگزما می‌تواند در هر سنی بروز کند، ولی در کودکان رایج‌تر است.

نکات مهم

کودکان: درمان‌های مرطوب‌کننده و کورتیکواستروئیدی برای کاهش التهاب و خارش معمولا موثر هستند.

نوجوانان و بزرگسالان: درمان‌ها ممکن است شامل داروهای خوراکی و درمان‌های سیستمیک (در صورت شدت بیماری) باشد.

افراد مسن: ممکن است نیاز به درمان‌های تخصصی برای مقابله با عفونت‌های ثانویه یا خشکی شدید پوست داشته باشند.

در کل، درمان اگزما به سن و شدت بیماری بستگی دارد، و مهم است که هر سن به‌طور جداگانه تحت نظر پزشک متخصص درمان شود تا بهترین نتیجه حاصل شود.