شهروندان ایرانی مبتلا به تالاسمی/ قربانیان اعتیاد آمریکا به اعمال تحریم‌ ها

به گزارش رکنا، در حال حاضر ۲۳ هزار شهروند مبتلا به تالاسمی ماژور در کشور شناسایی شده‌اند که هر ۲ تا سه هفته یک بار باید خون تزریق کنند؛ انجمن تالاسمی ایران نیز با هدف تسهیل نیازهای این افراد در سال ۱۳۶۳ تاسیس و در سال ۱۳۶۸ ثبت شد.

اگرچه کلیه هزینه‌های مربوط به تامین دارو‌های این افراد از سوی دولت تامین می‌شود، اما تحریم‌های اعمال شده از سوی آمریکا و پیامد‌های متعاقب آن سبب شده تا دارو‌ها و تجهیزات پزشکی مورد نیاز این بیماران در دسترس آن‌ها نباشد و همین امر به نقض حقوق بشری این افراد آسیب‌پذیر منجر شود.

همزمان با روز هجدهم اردیبهشت به‌عنوان روز ملی بیماری خاص و روز جهانی تالاسمی، جلسه دادگاه شعبه ۵۵ حقوقی - امور بین‌الملل با موضوع رسیدگی به دادخواهی بیماران تالاسمی ایران علیه دولت و مقام‌های آمریکا به ریاست قاضی حسین‌زاده در مجتمع قضایی امام خمینی (ره) برگزار شد.

جلسه دادگاه ویژه رسیدگی به دعاوی بین‌الملل دادگستری کل استان تهران، در پی دادخواهی بیماران تالاسمی به طرفیت دولت آمریکا و سردمداران وقت و کنونی این دولت در رابطه با تحریم‌های ناعادلانه، غیرقانونی و ظالمانه علیه شهروندان ایرانی مبتلا به بیماری تالاسمی تشکیل شد؛ براساس اعلام قاضی، پرونده کلاسه حاضر مشتمل بر ۴ پرونده با دادخواهی ۴۲۴ نفر از شهروندان ایرانی، شامل ۲۸ کودک مبتلا به تالاسمی و ۳۳۹ آسیب‌دیده و بزرگسال مبتلا به تالاسمی و ۵۷ نفر از وراث فوت‌شدگان این بیماری است.

شهروندان ایرانی مبتلا به تالاسمی مانند دیگر افراد مبتلا به تالاسمی در سراسر جهان نیازمند مصرف دارو‌های خاص هستند؛ داروهایی که میزان رسوب آهن در بدن آن‌ها را کنترل می‌کند؛ استفاده نکردن از این دارو‌ها سبب می‌شود بیماران در بازه زمانی کوتاهی دچار بیماری‌های ثانویه شده و حتی در مدت کوتاهی جان خود را از دست دهند.

دسترسی شهروندان ایرانی مبتلا به تالاسمی به داروهای حیاتی در پی اعمال تحریم‌های یک‌جانبه از سوی کشور آمریکا به‌طور مستقیم و غیرمستقیم و برخی شرکت‌های دارویی اروپایی به‌عنوان تهیه‌کنندگان دارو‌های یاد شده، با مشکلات زیادی مواجه شده است؛ در عین حال، یکی دیگر از مشکلاتی که برای بیماران تالاسمی در ایران در پی اعمال تحریم‌ها ایجاد شد، وارد شدن دارو‌های تقلبی به کشور بود.

این امر در پی نیاز شدید بیماران تالاسمی به داروهای حیاتی رخ داد؛ انجمن تالاسمی به‌عنوان نهادی که برای مقابله با تاثیر‌های سوء تحریم‌های آمریکا بر شهروندان ایرانی مبتلا به تالاسمی تلاش می‌کند، اکنون در حال انجام پیگیری‌های حقوقی لازم در رابطه با مسئله یاد شده است.

کارشناسان بر این باور هستند که قرار گرفتن در شرایط نبود دارو در زمان اعمال تحریم‌های دارویی به کاهش ۱۰ ساله طول عمر شهروندان ایرانی مبتلا به تالاسمی منجر شده است؛ فوت ۷۵۰ بیمار تالاسمی و خطر مرگ زودرس ۲۳ هزار نفر دیگر از این بیماران در میانه تحمیل پیامدهای تحریم‌های دارویی و تجهیزات پزشکی رخ داده است.

دسترسی نداشتن شهروندان ایرانی مبتلا به تالاسمی به دارو‌های اصلی خود علاوه بر افزایش میزان آسیب‌دیدگی برای آن‌ها، حاکی از نابرابری و نقض فاحش حقوق بشر است که از مه ۲۰۱۸ (اردیبهشت ۱۳۹۷) از سوی آمریکا و متحدانش آغاز شده است.

آنچه بر شدت بحران یاد شده افزوده، اقدام‌های غیرانسانی است که مقام‌های آمریکایی از طریق اعمال تحریم بر دارو ایجاد کرده‌اند؛ این کشور مدعی حقوق بشر نه‌تنها با جلوگیری از مبادلات ارزی و خدمات بانکی مشکلات صدور، حمل‌ونقل، بیمه، عدم واردات اولیه، عدم فروش و عرضه مواد موثره و اولیه دارویی به شرکت‌های دارویی ایرانی را رقم زده، بلکه با ترساندن شرکت‌ها و کارخانه‌های دارویی و بانک‌های بین‌المللی در مراودات خود با ایران سبب رقم خوردن جنایت علیه شهروندان ایرانی مبتلا به تالاسمی شده است.

این تحریم‌ها در تضاد آشکار و غیرقابل انکار با قوانین مورد پذیرش جامعه بین‌المللی قرار دارند؛ به همین دلیل باید از آن‌ها به‌عنوان تصمیمی برنامه‌ریزی شده یاد کرد که با هدف نقض حقوق دسته‌ای از آسیب‌پذیرترین شهروندان ایرانی اعمال می‌شوند.

به گفته یونس عرب، مدیرعامل انجمن تالاسمی ایران، از زمان خروج آمریکا از برجام و تشدید تحریم‌ها علیه ایران تاکنون هزار و ۱۰۰ بیمار جان خود را از دست دادند و ۱۲ هزار نفر نیز آسیب دیدند؛ با وجود همه این مشکلات، تلاش‌هایی در کشور در جریان است تا تولید دارو‌ها و تجهیزات مورد نیاز بیماران تالاسمی در داخل کشور انجام شود.

وی پیشتر در گفت‌وگو با خبرگزاری میزان گفت: بیماران تالاسمی عموما ساکن مناطق محروم جنوبی و شمالی کشور هستند و هر چقدر به سمت مرکز می‌آییم، شیوع این بیماری و شمار بیماران تالاسمی کمتر است.

مدیرعامل انجمن تالاسمی با اشاره به اینکه من به‌عنوان فردی که در وهله نخست یک بیمار تلاسمی و در وهله دوم نماینده بیماران تلاسمی ایران هستم، تصریح کرد: ادعای غربی‌ها مبنی بر تحریم نبودن غذا و دارو دروغ و از پایه و اساس کذب است؛ در حالی که کشور‌های غربی در سال‌های اخیر تبلیغات و تلاش گسترده‌ای کردند تا این تصور را ایجاد کنند که دارو و غذا جز موارد تحریمی نیست، ما به دلیل تحریم‌های مستقیم و پیچیده دارویی و غذایی آمریکا علیه کشورمان، از حق اساسی در زمینه دارو محروم شدیم.

به گفته عرب، غربی‌ها برای توجیه تحریم‌ها و خودداری از ارائه دارو‌های مورد نیاز بیماران تالاسمی از روش‌هایی استفاده کردند که واقعا روش‌هایی غیرانسانی هستند؛ مثلا یک شرکت اروپایی ادعا کرد که ما از تحریم دارویی علیه ایران تبعیت نکردیم، بلکه ایران ارز مورد نیاز برای تامین دارو را به ما نمی‌دهد و ایران است که مبادله تجاری خود را با ما کاهش داده است و خودش تمایلی به خرید دارو‌های ما ندارد؛ این در حالی است که ما در سمت دیگر ماجرا شاهد این هستیم که آن‌ها واقعا به ما دارو نمی‌دهند؛ در یک مورد حتی با این که ارز به آن‌ها انتقال داده شد تا دارو را تولید کنند، پس از هشت ماه به ما اعلام کردند که از تولید دارو پشیمان شده و ارزی را که به زحمت به آن‌ها رسانده بودیم، به ما بازگرداندند.

وی تصریح کرد: گذشته از شرکت‌های آمریکایی که در پی اعمال تحریم‌ها از فروش و ارسال داروی بیماران تالاسمی به ما خودداری کردند، شرکت‌های کشور‌های سوئیس و فرانسه در این جنایت شریک هستند؛ شرکت آمریکایی تولیدکننده جدیدترین داروی درمان بیماری تالاسمی حتی حاضر به جواب دادن به تماس‌های ما که درصدد خرید این دارو برای حل مشکل بخشی از بیمارانمان بودیم، نبود.

مدیرعامل انجمن تالاسمی ایران با اشاره به اینکه این انجمن شکایت‌های مختلفی در عرصه بین‌المللی ثبت کرده، تاکید کرد: ما در عرصه‌های بین‌المللی و داخلی در حال پیگیری شکایت‌ها هستیم تا بتوانیم به خروجی خوب و مفیدی هم برای بیماران و هم مردم ایران برسیم.

براساس اعلام انجمن تالاسمی ایران، شکایت‌هایی که تاکنون در مورد پیگیری حقوقی تحریم دارو برای بیماران تالاسمی ایران ثبت شده، عبارتند از: نخست، ثبت شکایت در حوزه دادگاه‌های داخلی با طرح شکایت علیه آمریکا به دلیل تحریم‌های اعمال شده در شعبه ۵۵ دادگستری جمهوری اسلامی ایران، دو، ثبت شکایت در دادگاه ایالت اورگان آمریکا، سه، ثبت شکایت در شورای حقوق بشر سازمان ملل.

دو بحث در این شکایت‌ها مطرح است: شکایت از آمریکا به‌عنوان کشور اعمال‌کننده تحریم‌ها و مدعی استثنا شدن دارو و خدمات بشردوستانه از تحریم‌ها و شکایت از کشور‌ها یا شرکت‌های اروپایی به‌عنوان طرفین دارای پیروی بیش از حد از تحریم‌های آمریکا.