جرم سیاسی چیست؟

به گزارش رکنا، امور سیاسی از حساس ترین و مهمترین موضوعاتی است که در هر جامعه ای وجود دارد و سران کشور و حتی مردم نیز بر روی آن تمرکز و دقت ویژه ای دارند و مایل نیستند که کسی به امور صدمه و خدشه ای وارد کند . از این رو قانون گذار در سال 1395 قانونی را بعد از تایید شورای نگهبان تصویب کرد و برای اجرا توسط رئیس جمهور ابلاغ نمود . این قانون 6 ماده است که در آن موارد مختلفی درباره امور سیاسی تعریف شده است از جمله اینکه به بیان تعریف جرم سیاسی پرداخته است از این رو برای روشن شدن اینکه جرم سیاسی چیست در این مقاله به مفهوم جرم سیاسی پرداخته ایم .

جرم سیاسی چیست؟

جرم سیاسی را می توان در موارد زیر دانست که در شرایط ویژه ای ارتکاب می یابند :

الف – توهین یا افتراء به روسای سه قوه ، رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام ، معاونان رئیس جمهور ، وزرا ، نمایندگان مجلس شورای اسلامی ، نمایندگان مجلس خبرگان و اعضای شورای نگهبان به واسطه مسئولیت آنان 

ب -  توهین به رئیس یا نماینده سیاسی کشور خارجی که در قلمرو جمهورری اسلامی ایران وارد شده است با رعایت مفاد مده 517 قانون مجازات اسلامی بخش تعزیرات 

پ - نقض آزادیهای مشروع دیگران و  ایراد تهمت ، افتراء و شایعه پراکنی 

ت – جرائم مقرر در قوانین انتخابات خبرگان رهبری ، ریاست جمهوی ، مجلس شورای اسلامی و شوراهای اسلامی شهر و روستا به استثنای مجریان و ناظران انتخابات 

ث – نشر اکاذیب  

تمامی این جرائم در صورتی که با انگیزه اصلاح امور کشور علیه مدیریت و نهادهای سیاسی یا سیاست های داخلی یا خارجی کشور ارتکاب یابد ، بدون آنکه مرتکب قصد ضربه زدن به اصل نظام را داشته باشد ، جرم سیاسی محسوب می شود. 

گفتنی است؛ جرم سیاسی از منظرحقوق موضوعه ایران یک جرم درون سیستمی است که متفاوت با جرائم امنیتی است.

بر‌اساس ماده یک قانون «جرم سیاسی»، هریک از جرائمی که در ماده ۲ این قانون آمده است «چنانچه به انگیزه اصلاح امور کشور علیه مدیریت و نهادهای سیاسی یا سیاست داخلی یا خارجی کشور ارتکاب یابد، بدون آنکه مرتکب قصد ضربه‌زدن به اصل نظام را داشته باشد، جرم سیاسی محسوب می‌شود».

جرایم سیاسی شامل چه نوع جرایمی هستند؟

قانون‌گذار در واقع برای تعریف جرم سیاسی، به مصادیق و انگیزه معنوی در ارتکاب جرم توجه داشته و کمتر به موضوع ماهیت جرم سیاسی پرداخته است. در واقع قانون‌گذار از توجه به ترکیب دو عنصر مادی و معنوی جرم، به تعریف جرم سیاسی پرداخته است؛ یعنی از نظر مصداق تنها بخشی از جرائم مادی را حائز عنوان سیاسی دانسته و سیاسی‌دانستن این رفتارها را نیز منوط به «انگیزه اصلاح امور کشور بدون قصد ضربه‌زدن به اصل نظام» کرده است.

بنابراین می‌توان گفت هر اقدامی که با انگیزه و قصد ضربه‌زدن به اصل نظام باشد، جرم امنیتی تلقی شده و سیاسی نیست؛ کما‌اینکه همه رفتارهایی که با انگیزه اصلاح امور کشور بدون قصد ضربه‌زدن به اصل نظام هم باشد، سیاسی تلقی نشده و تنها موارد مصرح در ماده ۲ قانون از مصادیق جرم سیاسی قلمداد شده است.