به مناسبت روز آتش نشان؛
ناگفته های تلخ و شیرین جلال ملکی از آتش نشانان فداکار
حوادث رکنا: آتش‌نشانان، قهرمانان خاموشی هستند که جان خود را فدای نجات ما می‌کنند.
به گزارش اختصاصی خبرنگار رکنا، آتش‌نشانی یکی از سخت‌ترین و مخاطره‌آمیزترین مشاغل جهان است. آتش‌نشانان، فرشته‌های نجات قرمزرنگی هستند که بدون ترس و تردید، به دل آتش و بحران می‌زنند تا جان و مال انسان‌ها را نجات دهند. آنها قهرمانان خاموشی هستند که در هر مأموریت، جان خود را در کف دستانشان می‌گذارند تا برای ما نقش فرشته‌ی نجات را ایفا کنند. شاید کوچک‌ترین حادثه برای مردم عادی تنها یک خاطره تلخ باشد، اما برای آتش‌نشانان، هر حادثه‌ای، حتی قفل شدن درِ خانه یا حریقی کوچک، می‌تواند به یک فاجعه بزرگ تبدیل شود.
آتش‌نشانان در موقعیت‌های گوناگون از حادثه‌های روزمره مانند باز کردن قفل‌های بسته‌شده تا بلایای بزرگ مثل حریق گسترده، ریزش ساختمان‌های عظیم همچون پلاسکو و متروپل، در خط مقدم ایستاده‌اند. بلایای طبیعی همچون آتش‌سوزی جنگل‌ها و سیل‌های ویرانگر نیز نمی‌توانند این قهرمانان بی‌ادعا را از تلاش برای نجات مردم بازدارند. هرجا که نام حادثه برده شود، حضور آتش‌نشانان همواره در صف اول است.
آیا تا به حال به این فکر کرده‌اید که اگر شغل آتش‌نشانی وجود نداشت، چه بلایای ناگواری برای انسان‌ها، طبیعت و دنیا رخ می‌داد؟ آتش‌نشانان با ازخودگذشتگی و شجاعت، امنیت را برای ما به ارمغان می‌آورند، در حالی که اغلب از سختی کارشان و شرایط نامطلوب حقوق و مزایا رنج می‌برند. در حالی که آنها به عنوان نگهبانان زندگی و امنیت ما در مواقع بحرانی عمل می‌کنند، از رفاه و حمایت کافی برخوردار نیستند. لازم است سازمان‌های دولتی و غیردولتی توجه ویژه‌ای به بهبود وضعیت معیشتی و رفاهی این قهرمانان داشته باشند، چرا که آنان تنها در مواقع حادثه به ما کمک نمی‌کنند، بلکه همواره نگهبانان نامرئی آرامش ما هستند.
فداکاری آنقدر با حرفه ی آتش نشانی عجین شده است که هر چقدر هم فیلم و سریال های آتش نشانی ساخته شود، باز هم نمی توان ادعا کرد که در قاب تلویزیون به میزان کافی به تلاش های بی دریغ این قشر از جامعه توجه شده است، بسیاری تصور می کنند تنها وظیفه ی آتش نشانان خاموش کردن آتش و اطفای حریق است و به غیر از این وظیفه ی خطیر، آتش نشان کار دیگری در محل حادثه انجام نمی دهد.
اما برخلاف این باور رایج، خیلی مواقع آتش نشانان در جریان عملیات اطفاء حریق ناگزیر می شوند تا همچون نیروی امداد اورژانس عمل کنند و با کمک های اولیه ی پزشکی، جان افراد را از مرگ حتمی نجات دهند. به همین دلیل نیز گاهی اوقات می بینیم که در ورودی اورژانس بیمارستان ها این ماشین آتش نشانی است که به جای آمبولانس اورژانس، مصدوم را به بیمارستان منتقل می کنند.
به مناسبت روز آتش‌نشان، ۷ مهرماه که یادآور فداکاری آتش‌نشانان در جریان بمباران پالایشگاه آبادان در سال ۱۳۵۹ است، با جلال ملکی، سخنگوی سازمان آتش‌نشانی، به گفت‌وگو نشسته‌ایم.
جلال ملکی سخنگوی سازمان آتش نشانی تهران: عاشق ورزش و سینما هستم!
همه شما را بیشتر به عنوان سخنگوی سازمان آتش‌نشانی می‌شناسند، اما دوست داریم کمی بیشتر در مورد خودتان و مسیری که تا اینجا طی کردید برایمان تعریف کنید؟
خوشحالم که فرصتی پیش اومده تا کمی بیشتر در مورد خودم صحبت کنم. بنده از دوران کودکی به شغل آتش‌نشانی علاقه مند بودم. مدرسه ما دقیقا روبروی یک ایستگاه آتش‌نشانی بود و من ساعت‌ها از پنجره به تماشای آتش‌نشان‌ها می‌نشستم. آن زمان به هیچ وجه فکر نمی‌کردم روزی خودم هم آتش نشان شوم.
یعنی از کودکی این علاقه در شما وجود داشت؟
بله، دقیقا. این علاقه به قدری زیاد بود که حتی بعد از سربازی هم تصمیم گرفتم وارد این حرفه بشوم. البته قبل از آتش‌نشانی، به سینما و هنر هم علاقه زیادی داشتم، مدتی هم در حوزه تهیه کنندگی و کارگردانی فعالیت می‌کردم. اما در نهایت، عشق به کمک به دیگران و هیجان کار آتش‌نشانی، من را به این سمت کشاند!
پس شما هم مثل خیلی از آدما، علاقه‌های مختلفی داشتید، اما چرا آتش‌نشانی؟
آتش‌نشانی یکی از مشغال خاص در تمام دنیاست. شغلی است که شما در آن برای نجات جان انسان ها تلاش می کنید و همین موضوع احساس مفید بودن و ارزشمندی زیادی را به من می دهد.این حس، برای بنده از همه چیز مهم‌تر بود.
شما در طول سالیان دراز، در عملیات‌های مختلفی شرکت کردید. کدوم یک از این عملیات‌ها براتون خاطره‌انگیزتره؟
راستش، هر کدوم از این عملیات‌ها یک خاطره خاص هستند، از حادثه تلخ زلزله بم گرفته تا آتش سوزی چند روز گدشته در سمنان، از عملیات‌های کوچیک گرفته تا حوادثی بزرگ. اما اولین مأموریتم در میدان تره‌بار تهران، همیشه برام به عنوان یک خاطره به یادماندی است! آنجا بود که متوجه شدم این شغل چقدر سخت و چقدر خطرناک است اما لذت بخش!
حالا به عنوان سخنگوی سازمان آتش‌نشانی، شما نماینده تمامی آتش‌نشانان هستید. چه حسی دارید؟
سخنگو بودن مسئولیت بزرگی است که بر عهئه من گذاشته شده است. من تلاش می‌کنم صدای آتش‌نشانان باشم و مردم را از تلاش‌ها و فداکاری‌های این عزیزان آگاه کنم. البته کمی هم از عملیات‌های پرچالش دور شدم، اما عشق به این کار همیشه در وجودم زنده مانده و می ماند.
علاوه بر آتش‌نشانی، شما به ورزش هم علاقه زیادی داشتید؟
بله، ورزش همیشه جزئی از زندگیم بوده وهست! من به ورزش‌های باستانی و بوکس علاقه داشتم و سال‌ها به صورت حرفه‌ای این ورزش‌ها رو دنبال می کردم تا اینکه وارد آتش نشانی شدم.
از قاب دوربین تا دل آتش: تفاوت زمین تا آسمان است
از سریال هایی که در خصوص آتش نشانی ساخته است برایمان تعریف کنید؟
همانطور که مستحضرید، سریال‌های تلویزیونی و سینمایی به عنوان یکی از موثرترین رسانه‌ها در شکل‌دهی افکار عمومی ایفای نقش می‌کنند. سریال‌هایی که با موضوع آتش‌نشانی تولید می‌شوند، می‌توانند نقش مهمی در افزایش آگاهی عمومی نسبت به خطرات آتش‌سوزی، اهمیت پیشگیری و همچنین قدردانی از تلاش‌های شبانه‌روزی آتش‌نشانان ایفا نمایند سریالی مانند عملیات 125 که در 3 فصل 14 قسمتی ساخته و پخش شد یکی از این موارد است.
در جریان یک حادثه‌ی آتش‌سوزی در محله‌ی اکباتان به محل حادثه رفته بودیم، در میان آتش‌نشانانی که برای اطفای حریق تلاش می‌کردند، آقای عبدالرضااکبری به ما نزدیک شد. با دیدن او، آتش‌نشانان از ایشان درخواست کردند که در کنارشان بایستند و از نزدیک شاهد تلاش‌هایشان باشند.
آقای اکبری بعد از اتمام عملیات به بنده گفت: همان روزهای ساخت سریال هم با اینکه همه عوامل در صحنه می‌دانستیم این تنها یک فیلم است و همه چیز با ایمنی کامل انجام می‌شود، باز هم می‌ترسیدیم. چه برسد به الان که دارم صحنه‌ی واقعی از تلاش شما برای نجات جان انسان‌ها و خاموش کردن شعله‌های آتش را می‌بینم. شاید اگر قبل از بازی در این سریال چند عملیات آتش‌نشانی را دیده بودم، حتماً در اجرای نقشم بهتر عمل می‌کردم تا عمق سختی کار و خطرناکی شغل شما را به مردم نشان می‌دادم.
فیلم «چهارراه استانبول» با روایت تلخ حادثه ساختمان پلاسکو، توجه بسیاری را به خود جلب کرد و اهمیت پرداختن به موضوع آتش‌نشانی در سینما را بیش از پیش نمایان ساخت. با این حال، به نظر می‌رسد که هنوز نیاز به توجه بیشتر و ویژه تری از سوی هنرمندان و سازمان‌های مرتبط به این شغل شریف وجود دارد. سینما و هنر می‌توانند نقش مؤثری در معرفی ابعاد مختلف شغل آتش‌نشانی، از جمله سختی‌ها، خطرات و فداکاری‌های آتش‌نشانان داشته باشند و به این ترتیب، قدردانی و احترام جامعه نسبت به این قشر زحمتکش را افزایش دهند.
خرید 21 نردبال هیدرولیک و 9 دستگاه خودروی فوماتیک برای آتش نشانی در 3 سال گذشته
از تجهیزات آتش نشانی تهران راضی هستید؟
در طی سه سال گذشته، با تلاش‌های مستمر مدیریت آقای محمدی و همکارانشان، سازمان آتش‌نشانی موفق به تجهیز ناوگان خود به 21 دستگاه نردبان بلند هیدرولیک و 9 دستگاه خودروی فوماتیک شده است.
همچنین، تجهیزات مدرن و هوشمند دیگری نیز به منظور ارتقای سطح آمادگی و عملیات‌های امداد و نجات، به سازمان اضافه شده است. این اقدامات نشان از عزم جدی سازمان آتش‌نشانی در جهت افزایش توان عملیاتی و ارائه خدمات بهتر به شهروندان دارد.
چند نفر در سازمان آتش نشانی تهران مشغول به کار هستند؟
در سازمان آتش نشانی تهران، حدود ۵۳۰۰ نفر مشغول به کار هستند. از این تعداد، حدود ۴۸۰۰ نفر آتش‌نشان هستند و مابقی کارهای اداری را انجام می‌دهند.
تعداد آتش‌نشانان زن در این سازمان چقدر است؟
در حال حاضر ۱۶ آتش‌نشان زن در سازمان آتش‌نشانی تهران فعالیت می‌کنند. از آنها در عملیات‌هایی که نیاز به حضور بانوان باشد، کمک گرفته می‌شود.
تاکنون چند آتش‌نشان در تهران شهید شده‌اند؟
متأسفانه تاکنون ۶۱ آتش‌نشان در تهران در حین انجام وظیفه شهید شده‌اند.
بزرگ‌ترین عملیات هایی که از زمانی که کار خود را آغاز کرده‌اید، چه بوده است؟
حوادثی که تجربه کردم، هر کدوم یه داستان خاص و دردناک دارن. از زلزله بم که زمین و آسمان رو یکی کرد گرفته تا آتش‌سوزی پلاسکو که قلب همه رو به درد آورد. سیلاب‌های اخیر هم که دیگه نگم براتون، چه مصیبتی بود.
در هر کدوم از این حوادث، صحنه‌هایی رو دیدم که تا آخر عمر فراموش نمی‌کنم. آواربرداری پلاسکو که انگار هر آجر و هر تکه آهن یه قصه داشت. زجه‌های مردم در سیلاب که هر کدومشون یه زندگی رو به کام مرگ می‌کشوند.
روزانه 140 تماس برای اطفاء حریق‌های کوچک و بزرگ
بیشترین گزارشی که به سامانه 125 تماس گرفته می شود چیست؟
هر روز با خبرهای ناگواری از آتش‌سوزی‌های کوچک و بزرگ مواجه می‌شیم. این اتفاقات، زندگی خیلی از مردم رو تحت تاثیر قرار می‌دهن و خسارت‌های زیادی به بار میارن. یکی از مشکلاتی که خیلی باهاش برخورد می‌کنیم، محبوس شدن مردم در آسانسوره، اونم وقتی برق می‌ره. این اتفاق خیلی خطرناکه و استرس زیادی رو به افراد وارد می‌کنه.
ما روزانه حدود ۱۳۰ تا ۱۴۰ تماس مربوط به حریق دریافت می‌کنیم. این آمار خیلی بالاست و نشون می‌دهن که مسئله ایمنی ساختمان‌ها خیلی جدی‌تر از چیزیه که فکر می‌کنیم.
آتش‌سوزی‌های کوچک تو خونه‌ها، مغازه‌ها و انبارها هم که دیگه بماند. این حریق‌ها ممکنه به سرعت گسترش پیدا کنن و خسارات جبران‌ناپذیری رو به بار بیارن.
پس باید بیشتر مراقب باشیم و نکات ایمنی رو جدی بگیریم. با رعایت این نکات ساده می‌تونیم از بروز خیلی از حوادث جلوگیری کنیم.
آیا سازمان ها و ارگانها به وظایفشان در خصوص بروز حوادث عمل می کنند؟
خیر، به نظر من همه آنها به اندازه کافی پای کار نیستند. مخصوصاً در مورد ساختمان‌های بزرگ و پیچیده مثل برج‌ها و مراکز تجاری بزرگ، این مسئله بیشتر به چشم می‌آید. گاهی اوقات می‌بینیم که یک سازنده یا مالک بدون توجه به استانداردهای ایمنی، یک ساختمان بزرگ می‌سازد و بعد از وقوع حادثه، همه مسئولیت‌ها را به گردن آتش‌نشانی می‌اندازند.
انگار که فقط آتش‌نشانی باید در زمان حادثه حضور داشته باشد و بقیه هیچ مسئولیتی ندارند. در حالی که ایمنی یک ساختمان، نیازمند همکاری همه سازمان‌ها و ارگان‌هاست. از طراحی و ساخت تا بهره‌برداری و نگهداری، همه باید در این زمینه نقش داشته باشند.
به نظر من، یکی از دلایل اصلی این مشکلات، خلأهای قانونی است. قوانین موجود در برخی موارد کامل نیستند و یا به اندازه کافی اجرا نمی‌شوند. علاوه بر این، سازمان‌های نظارتی هم باید نقش فعال‌تری داشته باشند و بر اجرای این قوانین نظارت کنند، فکر می‌کنم باید قوانین را اصلاح کنیم و سازمان‌های نظارتی را تقویت کنیم. همچنین، باید فرهنگ‌سازی کنیم و به مردم آموزش دهیم که ایمنی ساختمان‌ها چقدر اهمیت دارد.
مردم باید بدانند که ایمنی ساختمان‌ها، فقط به عهده‌ی آتش‌نشانی نیست و همه ما در این زمینه مسئول هستیم در نهایت، باید به این نکته توجه کنیم که ایمنی ساختمان‌ها، یک مسئله چندجانبه است و نیازمند همکاری همه دستگاه‌های مسئول است. آتش‌نشانی، شهرداری، نظام مهندسی و سایر سازمان‌های مرتبط باید با هم هماهنگ باشند تا بتوانیم به نتایج مطلوب برسیم.
وقت آن است که به حقوق آتش‌نشانان توجه کنیم
در خصوص وضعیت معیشتی آتش نشانان برایمان بگویید ؟ راضی هستید؟
آتش نشانان شرایط سخت و خطرناک، با آتش، دود و مواد سمی دست و پنجه نرم می‌کنند تا به شهروندان یاری رسانند. شغل آتش‌نشانی یکی از سخت‌ترین و طاقت‌فرساترین مشاغل است که نیازمند جسارت، مهارت و فداکاری بالایی است اما با وجود اهمیت و سختی این شغل، متأسفانه حقوق و مزایای آتش‌نشانان در بسیاری از موارد متناسب با زحمات و خطراتی که متحمل می‌شوند، نیست. این موضوع باعث شده تا بسیاری از آتش‌نشانان با مشکلات اقتصادی دست و پنجه نرم کنند و انگیزه‌ی خود را برای ادامه‌ی این شغل سخت از دست بدهند.
سازمان‌های بالادستی باید توجه ویژه‌ای به وضعیت معیشتی و رفاهی آتش‌نشانان داشته باشند و با افزایش حقوق و مزایا، تأمین تجهیزات ایمنی مناسب و ایجاد شرایط کاری بهتر، از زحمات این عزیزان قدردانی کنند. همچنین، باید به فکر آینده‌ی این قشر زحمتکش باشند و با ایجاد امکانات رفاهی و درمانی مناسب، از سلامت جسمانی و روانی آنها محافظت کنند.
جمع بندی:
آتش‌نشانی، شغلی است که نیازمند قدردانی و احترام بیشتری است. این قهرمانان خاموش، با فداکاری و شجاعت خود، امنیت و آرامش را برای جامعه به ارمغان می‌آورند. ما باید از آنها حمایت کنیم و به آنها نشان دهیم که قدردان زحماتشان هستیم.
ارسال نظر