«رقص کنداکه» غنای زنان سودان با گردش عصای البشیر+تصاویر

دسامبر 2010 محمد بوعزیزی سبزی فروش معروف تونسی با خودسوزی مقابل قصر بن علی رئیس جمهور وقت این کشور، جهان عرب را به آتش کشید. از شمال آفریقا تا جنوب غربی آسیا دومینو وار امروز به دنبال بهار عربی شعار سر می دهند. یکی پس از دیگری به سرنوشت های متفاوتی دچار شدند. 9 سال از بهار عربی می گذرد و امروز سودان و الجزایر به صف بهار عربی رفتند. امروز روزی است که بوعزیزی جوان دوره گرد سبزی فروش، نماد خود را به آلا صالح داد، زنی که با پیراهن سفید، آوازی شیوا، اشعار حماسی و رقص سنتی سودان، جوانان را به میدان مبارزه با حکومت سی ساله مردی زخمت و سیاه چرده به نام البشیر کشاند.

عمر البشیر سه دهه با ظلم بر مردم این کشور حکومت کرد. او که همان زمان دست نشانده سعودی بود امروز ، نیز با چراغ سبز عربستان از قدرت ساقط شد. سودان از زمانی صحنه اعتراضات مردمی شد که عمرالبشیر پس از سالها درگیری های سوریه به دیدار بشار اسد رفت. سفری که بسیار مرکز توجه سران عرب قرار گرفت چراکه برخی از تحلیلگران معتقد بودند که او با بدون هماهنگی با کشورهای خلیج فارس به به دمشق رفته است.

آن روز البشیر، روزی بود که حاکم سی ساله سودان امضای سقوط خود را زد و امروز همان تحلیلگران بار دیگر می گویند رد پای سعودی و امارات در انقلاب سودان به چشم می خورد.

در سال ۲۰۱۳ جنبش موسوم به "بهار عربی" تقریبا کشورهای عربی را گرفته بود و نوبت به مصر رسیده بود که این کشور در ژانویه 2013 با سقوط مبارک انقلاب خود را جشن گرفت. سودانی ها نیز در اعتراض به دیکتاتوری البشیر به خیابان ها آمدند، اما با سرکوبی بی رحمانه روبرو شدند. بنا به آمار سازمان‌های مدافع حقوق بشر بیش از صد نفر کشته و هزاران نفر بازداشت شدند.

در همان سال البشیر دستور بازداشت شماری از ارتشیان و فعالان اسلام‌گرا را، که گفته می‌شد قصد کودتا علیه او را داشتند، صادر کرد. البشیر تلاش کرد فرماندهان تازه و جوان را در رأس مقام‌های امنیتی و انتظامی قرار دهد.

و اما در پایان سال ۲۰۱۸ موجی از تظاهرات در اعتراض به گرانی و نابسامانی خدمات دولتی شروع شد. رفته رفته وجه سیاسی این اعتراضات پررنگ‌تر شد و مردم خواهان برکناری حکومت بشیر شدند.در ماه مارس ۲۰۱۹ نیز مردم ناراضی چندین بار در برابر مقر فرماندهی ارتش گرد آمدند و خواهان مداخله ارتش و برکناری بشیر شدند.

در ادامه تحولات، در بامداد ۱۱ آوریل، تلویزیون سودان بیانیه مهمی از سوی نیروهای مسلح منتشر کرد. در این بیانیه اعلام شد که فرماندهی ارتش عمر البشیر را برکنار کرده، مهمترین دستیاران او را دستگیر کرده و یک شورای موقت برای اداره کشور تشکیل داده است.

آغازی برای سودان جدید... عمر البشیر که بود؟

عمر حسن البشیر در اول ژانویه ۱۹۴۴ در روستای حوش‌بانقا در نزدیکی شهر شندی در شمال سودان به دنیا آمد.بشیر در سال ۱۹۸۱ دانشکده ارتش را به پایان رساند و سپس در سال ۱۹۸۳ در رشته فرماندهی نظامی در مالزی مدرک کارشناسی گرفت. او در سال ۱۹۸۷ تحصیل در علوم اداری را به پایان رساند.عمر البشیر از جوانی و دوران تحصیل به مبارزه اسلامی گرایش یافت و به پیروان دکتر حسن ترابی، متفکر اسلام‌گرای سودان پیوست. در سال ۱۹۸۹ در کودتای نظامی علیه حکومت صادق المهدی از حمایت اسلام‌گرایان برخوردار بود، هرچند پس از پیروزی و رسیدن به قدرت هر گاه به نفع خود می‌دید، علیه آنها اقدام می‌کرد.

عمر البشیر نسبتا دیر وارد صفوف ارتش شد اما به زودی دریافت که ارتش بهترین راه برای ترقی در میدان سیاست سودان است. او در سال‌های اول حکمرانی به شدت طرفدار اجرای قوانین شرعی بود.

عمر البشیر یک افسر ارتش بود که در سال ۱۹۸۹ به کمک اسلام‌گرایان در سودان به قدرت رسید. او که از سوی دادگاه بین‌المللی به ارتکاب جنایت جنگی متهم شده، ۳۰ سال در سودان یکه‌تازی کرد. او اکنون با کودتای نظامیان برکنار شده است.

عمر البشیر زیر فشارهای خارجی در سال ۱۹۹۶ با مبارزان استقلال جنوب سودان، که با حکومت شرعی مخالف بودند، پیمان آشتی امضا کرد.

در پی میانجی گری‌های بین‌المللی البشیر وی در ژوئیه ۲۰۰۲ با مبارزان "جنبش ملی رهایی سودان" پیمانی را امضا کرد که طبق آن اجرای قوانین شرعی را به شمال سودان محدود می‌کرد و به مردم جنوب کشور فرصت می‌داد که پس از هفت سال درباره سرنوشت خود تصمیم بگیرند.

در سال ۲۰۰۵ به سودان جنوبی خودمختاری داده شد و سرانجام در ژانویه ۲۰۱۱ مردم جنوب که بیشتر آنها مسیحی هستند، در یک همه‌پرسی با اکثریت بسیار بالا به استقلال و تأسیس کشور "سودان جنوبی" رأی دادند.

اما مردم دارفور در جنوب غربی سودان از دهها سال پیش در هر فرصتی علیه حکومت مرکزی شورش می‌کردند. ارتش سودان به رهبری عمر البشیر برای درهم کوبیدن اعتراضات مردم بومی این اقلیم بارها به لشکرکشی‌های بی رحمانه دست زد.

گفته می‌شود در جریان حملات زمینی و هوایی ارتشیان سودان حدود ۳۰۰ هزار نفر از مردم غیرنظامی کشته شدند، هزاران زن از سوی ارتشیان سودان مورد تجاوز قرار گرفتند و حدود دو و نیم میلیون نفر از زادوبوم خود آواره شدند. شورای امنیت از آغاز ۲۰۰۱ رشته‌ای از تحریم‌های اقتصادی را علیه حکومت بشیر اعلام کرد.

در ژوئیه ۲۰۰۸ دادگاه بین‌المللی جنایات جنگی در لاهه عمر البشیر و تنی چند از فرماندهان ارتش او را به ارتکاب جنایت جنگی در دارفور متهم کرد و خواهان دستگیری آنها شد.صدور حکم بازداشت به ممنوعیت سفرهای بین المللی برای عمر البشیر منجر شده بود، هر چند که او توانست سفرهایی دیپلماتیک به کشورهای مصر، عربستان و آفریقای جنوبی داشته باشد.

علیرغم صدور حکم بازداشت او در انتخابات سال های ۲۰۱۰ و ۲۰۱۵ به پیروزی رسید. مهم ترین احزاب مخالف آخرین انتخابات را بایکوت کرده بودند.

استبداد و فشار اقتصادی روزافزون ابتدا دانشجویان و سپس مردم سودان را علیه حکومت سی‌ساله عمرالبشیر برانگیخت.

سهند ایرانمهر فعال سیاسی در کانال تلگرامی خود درباره عمر البشیر و تحولات سودان نوشته است: ارتش از رویارویی با مردم اجتناب کرد و سرانجام با کودتا علیه عمرالبشیر، تحقق خواسته آنان یعنی برکناری البشیر را تسهیل کرد. عمرالبشیر اکنون دستگیر و برکنار شده است. نماد او در این سه دهه عصای سیاهی بود که وقتی به هیجان می‌آمد در هوا می‌چرخاند و هرگاه عصبانی می‌شد بر زمین می‌کوبید حالا اما نماد سودان "آلا صالح" است.

دختر شجاعی که با لباس سفید و رقص سنتی سودان و صدای زیبایش، در قاب دوربین‌ها قرار گرفت و نماد ایستادگی شد.

رویارویی ظرافت با هیبت زمخت، تحریر غنای زنان سودان با گردش عصای البشیر.

سودان بخشی از امپراتوری نوبه قدیم است.منطقه نوبه از جنوب اسوان مصر تا دنقله در سودان ادامه دارد. این منطقه هم پادشاهانی داشت و هم ملکه‌های باشکوه که "کنداکه" شان می‌خواندند. حالا انگار نماد ژنرال‌ها دیگر محو و نابود شده است، دختری نماد جدید مردم سودان است که به او لقب "کنداکه"داده‌اند.

سودان و الجزایر در راه مصر!

در حالی که انقلاب‌های عربی در حدود یک دهه گذشته (به استثنای تونس) پایان تلخی پیدا کرد و دولت پنهان بار دیگر قوی‌تر از گذشته به عرصه قدرت بازگشت یا در حال بازگشت است، اعتراضات گسترده مردمی در الجزایر و سودان با توجه به تاثیرات مستقیم آن‌ها بر اوضاع دیگر کشورهای عربی به ویژه مصر در صورت به نتیجه رسیدن، امیدها را برای شروع موج دوم "بهار عربی" زنده کرد، اما تحولات روزهای گذشته در الجزایر و امروز در سودان این کورسوی امید را هم بست.

در هر دو کشور تغییرات سریعی اتفاق افتاده و یا در حال وقوع است که ظاهر آن شاید گمراه کننده و پیروزی اعتراضات مردمی جلوه کند، اما باطن آن بازتولید دولت پنهان در هر دو کشور به ویژه سودان در وجوه جدید و بسیار خطرناک‌ است. علت هم این است که تغییرات در دو کشور پیشگفته نه نتیجه طبیعی تظاهرات مردمی، بلکه برآیند دخالت مستقیم ارتش به عنوان رکن رکین دولت پنهان در کشورهای عربی است.

آنچه در دوم آوریل 2019 در الجزایر اتفاق افتاد و منجر به استعفای بوتفلیقه شد، شبیه ماجرای کناره‌گیری حسنی مبارک در یازدهم فوریه 2011 است. هر چند شکل دخالت ارتش دو کشور متفاوت بود؛ به نحوی که در الجزایر ارتش مستقیما بیانیه داد و آشکارا موجب استعفای بوتفلیقه رئیس جمهور بیمار و به عبارتی بهتر برکناری سعید بوتفلیقه برادر وی شد که کشور را اداره می‌کرد، اما دخالت ارتش مصر در برکناری مبارک غیر مستقیم و پنهان بود.

اما آنچه روز پنجشنبه در سودان اتفاق افتاد بیشتر با کودتای سیسی علیه محمد مرسی شباهت دارد؛ هر چند مرسی تنها یک سال حکومت کرد و بشیر حدود سه دهه است در راس قدرت است.

دو نظام‌ بوتفلیقه و البشیر هر چند به نظام‌های کهنه عربی تعلق دارند، اما تفاوت‌های اساسی با آن‌ها به ویژه در سیاست خارجی داشته‌اند و همین مساله هر دو را بارها در تعارض با بلوک عربی عربستان قرار می‌داد که در مسائل متعدد خود را نشان داد. در این میان، هر چند نظام بشیر در چند سال اخیر به ویژه پس از کودتا در مصر به این بلوک نزدیک شد، اما فاصله خود را تا حفظ کرد.

از این رو، بسیار دور از ذهن است که دخالت‌های ارتش در این دو کشور به ویژه در سودان بدون پشتوانه خارجی بلوک ریاض ـ ابوظبی انجام شده باشد. به همین خاطر باید گفت که تا اینجای کار این بلوک هم توانسته است، دو نظام "نسبتا زاویه‌دار" با خود را حذف کند و هم مانع آن شود تا اعتراضات مردمی مسیر خود را به سمت تحقق خواسته‌های اساسی معترضان طی کند.

فعلا وضعیت الجزایر در نتیجه دخالت ارتش تا حدودی شبیه دوره پس از کناره‌گیری حسنی مبارک است و چند ماه آتی و انتخابات ریاست جمهوری بسیار حساس است و دولت پنهان چه نظامی چه رسانه‌ای چه مالی با حمایت خارجی درصدد بازتولید خود از طریق جهت‌دهی به اوضاع و کنترل آن است و باید دید چه اتفاقی در نهایت خواهد افتاد.

اما در سودان، وضعیت شبیه کودتای عبدالفتاح سیسی است و ارتش مستقیما گرداننده اوضاع است. هر چند دیتای مستندی وجود ندارد، اما قرائن و شواهد متعدد نشان می‌دهد که مثلث ریاض، ابوظبی و قاهره در کودتای امروز در این کشور نقش جدی داشته و دارند.

اکنون لحظه سرنوشت‌سازی برای مردم و فعالین سیاسی و مدنی الجزایری و سودانی است و تجربه تلخ مصر هم پیش روی آن‌هاست.

واقعیت این است که رهبران نظام‌های غیر سیستمی و غیر دمکراتیک هیچ کدام با میل و رغبت خود عرصه قدرت را رها نمی‌کنند و اساسا ماهیت این نظام‌ها چنین اقتضایی را دارد و سرنوشت آن‌ها را مرگ، یا استعفا یا کودتا یا انقلاب یا برکناری یا حمله خارجی تعیین می‌کند و همین خود مسبب دور باطلی در حیات ملت‌ها است و پایان دوران زمامداران به روش‌های پیشگفته نه پایان یک دوره تلخ، بله غالبا سرآغاز دوره‌ای تلخ‌تر و بحرانی فراگیرتر است.

برای ورود به کانال تلگرام ما کلیک کنید.