افزایش سرمایه در بورس به چه معنی است ؟

افزایش سرمایه در بورس / شرکت ها برای اینکه بتوانند فعالیت های خود را گسترش دهند، بتوانند محصولات جدیدی تواید کنند ، ظرفیت کارشان را بالا ببرند نیاز به سرمایه دارند. برای همین اقدام به جذب سرمایه یا اصطلاحا افزایش سرمایه می کنند. افزایش سرمایه تصمیم مهمی از طرف یک شرکت هست که تاثیر بسزایی روی سهام آن شرکت خواهد داشت و شما باید بتوانید به خوبی تحلیل کنید و تصمیم بگیرید آیا در آن افزایش سرمایه شرکت کنید یا نه. افزایش سرمایه می تواند به شکل های مختلفی صورت پذیرد:

1) از محل آورده نقدی

در این روش شرکت برای جذب سرمایه مورد نیازش می خواهد از عموم مردم سرمایه جذب کند اما این فرصت را ابتدا در اختیار سهام داران فعلی اش می گذارد بنابراین اوراقی تحت عنوان حق تقدم منتشر می کند و به سهام داران می دهد. سهام داران می توانند با این اوراق 2 تا کار بکنند.

الف) ارزش اسمی این اوراق معمولا 1000 ریال می باشد، سهام داران می توانند 1000 ریال را پرداخت کرده و این اوراق را نزد خود نگه دارند و اینطوری بعد از طی مدتی این اوراق تبدیل به سهام واقعی شرکت می شود.

ب) سهام داران می توانند این حق تقدم را به دیگران در بازار بورس بفروشند، قیمت تقریبی این اوراق معادل قیمت روز هر سهم هست منهای 1000 ریال. بنابراین خریداری که آن را می خرد باید 1000 ریال به شرکت بپردازد تا حق تقدمش تبدیل به یک سهم عادی شود.

چیزی که مسلم هست آن است که قیمت سهام شرکتی که سرمایه جذب کرده مطمئنا تغییر خواهد کرد و شما باید قادر باشید قیمت جدید را محاسبه کنید. برای اینکار از فرمول زیر استفاده می کنیم.

اول باید ضریب X را پیدا کنیم. X به سادگی پیدا می شود اگر شما درصد افزایش سرمایه را به صورت یک عدد صحیح یا اعشاری بنویسید مثلا اگر گفتند شرکت 30% افزایش سرمایه می دهد میشود 30/100 یا 0.3 . ما به این 0.3 می گوییم X . به همین ترتیب اگر شرکتی 70% افزایش سرمایه دهد پس X می شود 0.7 و اگر شرکتی 300 درصد افزایش سرمایه دهد X می شود 3.

حالا که X را پیدا کردیم به راحتی از فرمول زیر استفاده می کنیم.

قیمت جدید سهم = ( قیمت قبل از افزایش سرمایه + (ارزش اسمی * X) ) تقسیم بر ( 1+ X )

مثال: سهام شرکتی که 3000 ریال معامله می شود می رود برای افزایش سرمایه 50% و ارزش اسمی هر سهم نیز 1000 ریال می باشد. بعد از افزایش سرمایه قیمت هر سهم می شود:

در اینجا X مساوی 0.5 می باشد پس:

3000+(1000*0.5) تقسیم بر 1.5

قیمت جدید سهام می شود 2333

2) از محل تجدید ارزیابی دارایی ها

روش افزایش سرمایه از محل تجدید ارزیابی ها در سالهای اخیر به دلیل افزایش چشمگیر نرخ تورم رونق گرفته و باعث افزایش ظاهری ارزش شرکت ها در بورس ایران شده هست. یعنی طی سالها تورم باعث شده قیمت زمین و دارایی های شرکت بالا بروند و وقتی شرکت در صورت های مالی اش تجدید ارزیابی می کند و قیمت روز دارایی هایش را وارد می کند، اینگونه ارزش شرکت افزایش پیدا می کند. فرمول محاسبه قیمت سهام بعد از افزایش سرمایه از محل تجدید ارزیابی ها به این گونه خواهد بود:

قیمت جدید = قیمت سهام قبل از افزایش سرمایه تقسیم بر ( 1 + X )

بعد از افزایش سرمایه از محل تجدید ارزیابی ها معمولا سهام جدیدی به سهامداران داده می شود و عملا تعداد سهام های شناور رشد می کند و اینگونه سهام شرکت اصطلاحا رقیق می شود. ذکر چند نکته اینجا اهمیت دارد:

اول آنکه برای اینکه شرکتی رشد کند، نیاز به سود عملیاتی هست یعنی باید عملیات تولیدی و خدماتی که شرکت ارایه می دهد سودده باشند. تجدید ارزیابی دارایی ها فقط به صورت اسمی ارزش شرکت را بالا می برد و در صورت های حسابداری زیان انباشته را می تواند پاک کند اما اگر اصلاحی در ساختار عملیاتی شرکت صورت نگیرد دوباره زیان انباشته شروع می شود.

نکته دوم آنکه اگر شرکتی بیش از 50% سرمایه اش را زیان انباشته داشته باشد یا باید منحل شود و یا باید افزایش سرمایه دهد. این نوع شرکت ها چاره ای ندارند جز افزایش سرمایه از محل تجدید ارزیابی ها چون بعید هست بتوانند سرمایه از دست عموم جذب کنند.

سوم آنکه تجدید ارزیابی باعث میشود مثلا ملکی که سالها در اختیار شرکت بوده ، حالا قیمتش چند برابر در دفاتر حسابداری شرکت ثبت شود و اینجا شرکت باید 25% از افزایش قیمت این ملک را مالیات دهد ! پس عملا این روش برای شرکت ها به شدت گران تمام می شود. البته شرکت هایی که بیش از 50% سرمایه شان را زیان انباشته دارند و برای رهایی از منحل شدن دارند افزایش سرمایه می دهند از این مالیات فعلا معاف هستند.

چهارم آنکه بجز زمین که استهلاک ندارد، اگر تجدید ارزیابی ها مثلا شامل ماشین الات و تجهیزات خط تولید باشد، طبق قانون این دستگاه ها استهلاک پذیر هستند و باید قیمت آنها طی چند سال که عمر مفید دستگاه هست کم کم به صفر برسد. یعنی چی؟ یعنی شرکت در صورت های مالی سالانه اش یک هزینه ای اضافه می شود به اسم هزینه استهلاک و عملا سود خالص شرکت بخاطر این هزینه جدید کاهش می یابد. به همین ترتیب سود هر سهم یعنی EPS هم کاهش می یابد و یک سری نسبت های محاسباتی مثل حاشیه سود نیز تغییر می کند و اگر شما تحلیلگر عزیز می خواهید تحلیل فاندامنتال انجام دهید و متوجه تغییر شدیدی در این نسبت ها شدید، باید توجه کنید که دلیل آن تغییر آیا به عملیات تولیدی شرکت باز می گردد یا صرفا به مباحث حسابداری مربوط به افزایش سرمایه.

نکته آخر آنکه بانک ها و موسسات مالی یا هلدینگ ها که مالک زمین و دارایی های غیر مشهود هستند و یا دارای ساختمان با طول عمر بالا هستند بیشترین سود را از محل تجدید ارزیابی می برند چون هزینه استهلاک به آنها یا تعلق نمی گیرد ( مثل زمین) یا هزینه استهلاک کمی تعلق می گیرد ( مثل ساختمان که عمر مفیدش می تواند طولانی باشد). مدل دیگری که شرکت ها می توانند از این تجدید ارزیابی بهره ببرند این است که مثلا شرکتی زمینی خریده بود به ارزش 300 میلیون تومان ولی الان میلیارد ها تومان می ارزد. بعد از تجدید ارزیابی این شرکت قدرت مانور بیشتری برای جذب سرمایه و مثلا گرفتن وام دارد و اگر این وام را درست سرمایه گذاری کند می تواند از مشکلات زیان انباشته اش خلاص شود ولی همانطور که قبلا هم گفته شد در تحلیل هر سهم باید به عوامل عملیاتی و تصمیمات مدیریتی شرکت دقت کرد و صرفا تجدید ارزیابی نمی تواند راهگشای رشد و شکوفایی شرکتی گردد.

3)افزایش سرمایه از محل سود انباشته (سهام جایزه)

افزایش سرمایه از محل سود انباشته یکی از متداول ترین روش های تامین مالی شرکت هاست. در این روش شرکت ها از محل سود هایی که طی سالیان پیش جمع کرده اند تصمیم می گیرند افزایش سرمایه دهند. برای این منظور اول در مجمع سهامداران رای گیری می کنند و اگر این تصمیم تصویب شود صرفا با اجازه سازمان بورس مراحل اداری را طی می کنند. در این روش شما به عنوان سهامدار شرکت قرار نیست پولی به حساب شرکت بریزید. درصد سهامداری شما در شرکت و مقدار کل دارایی تان نیز از نظر تئوری فرقی نخواهد کرد. بابت افزایش سرمایه از محل سود انباشته، شرکت به شما سهام های تازه ای می دهد که چون شما بابت آن پولی نمی پردازید بعضی ها به آن سهام جایزه نیز می گویند. در این روش قیمت سهام شما کمی کاهش می یابد اما تعداد سهام افزایش می باید به طوری که در مجموع جمع ارزش دارایی شما فرقی نخواهد کرد. برای محاسبه قیمت سهام بعد از افزایش سرمایه از فرمول زیر استفاده می کنیم:

قیمت جدید سهام = قیمت قبل از افزایش سرمایه تقسیم بر ( 1 + X )

مثال: سهام شرکتی که 3000 ریال معامله می شود می رود برای افزایش سرمایه 50 درصدی از محل سود انباشته و بعد از افزایش سرمایه قیمت هر سهم می شود:

3000 تقسیم بر 1.5 یعنی 2000 ریال. در این شرایط تعداد سهام شما نیز 50% افزایش پیدا کرده یعنی مثلا قبلا 100 تا سهام 3 هزار ریالی داشتید. حالا 150 تا سهام 2000 ریالی دارید. پس مجموع دارایی تان فرقی نمی کند. البته توجه کنید که این تئوری هست و در عمل بسته به واکنش بازار به این افزایش سرمایه و این که شرکت این پول را می خواهد صرف چه کاری کند قیمت سهام می تواند افزایش پیدا کند.

4) به روش صرف سهام

افزایش سرمایه به روش صرف سهام خیلی شبیه افزایش سرمایه از طریق آورده نقدی هست با این تفاوت که شرکت بجای اینکه سهام جدید را به قیمت اسمی ( مثلا 1000 ریال) بفروشد می آید و آن را به قیمت بیشتری می فروشد و از این طریق سرمایه بیشتری جذب می شود. حالا با این سرمایه بیشتر 3 کار می توانند انجام دهند، یا آن را به صورت نقدی بین سهامداران قبلی پخش کنند. یا معادل آن به سهامداران قبلی سهام بیشتری بدهند. و یا آن را به اندوخته شرکت اضافه کنند.

از بین 4 روشی که توضیح دادیم روش هایی که پول وارد شرکت می کنند یعنی آورده نقدی و روش صرف سهام برای شرکت مناسب تر هستند چون با پولی که وارد شرکت می شود می توان پروژه های تولیدی را پیش برد. روش تجدید ارزیابی مستقیما پولی وارد شرکت نمی کند. روش سود انباشته نیز مزیت اش این است که سودی که قبلا تولید شده بود از شرکت خارج نمی شود و دوباره آن را سرمایه گذاری می کنند.برای ورود به کانال تلگرام ما کلیک کنید.