ویژگی های زیرسویه جدید امیکرون / BA.5 چیست و از کجا آمد؟

به گزارش رکنا به نقل از خبرگزاری صدا و سیما، زیرسویه امیکرون برای اولین بار در ۲۵ فوریه ۲۰۲۲ در آفریقای جنوبی شناسایی شد و به سایر مناطق این کشور نیز سرایت کرد. این زیرسایه ویروس کرونا خودش را به کشور‌های مختلف در قاره سبز و آمریکا هم رسانده و اکنون به سویه غالب در اکثر نقاط دنیا نیز تبدیل شده است.

بهرام عین اللهی، وزیر بهداشت کشورمان نیز اخیرا ضمن اعلام خبر ورود این زیرسویه به ایران، تاکید کرده که  لازم است مردم برای ایمنی در برابر این ویروس، دز یادآور واکسن کرونا را تزریق کنند.

در همین راستا روزنامه انگلیسی گاردین، در خصوص تفاوت سویه BA.۵ با سویه‌های قبلی با اشاره به اینکه ویژگی‌های این زیرسویه به نسخه اصلی امیکرون شبیه است، اما اشتراکات بیشتری با نوع BA.۲ دارد، نوشت: این زیرسویه دارای تعدادی جهش اضافی است که برخی از آن‌ها می‌توانند ویژگی‌های ویروس را تغییر دهند که ممکن است بر انتقال آن نیز تأثیرگذار باشد.

پروتئین اسپایک بخش مهم ویروس است، زیرا همان چیزی است که ویروس برای آلوده کردن سلول‌های انسان از آن استفاده کرده و تعیین می‌کند که میزان انتقال ویروس چقدر است. همچنین بخشی از ویروس است که در اکثر واکسن‌های کرونا استفاده می‌شود.

این زیرسویه دارای جهش L۴۵۲R است که در نوع دلتا نیز شناسایی شده بود و تصور می‌شود که با افزایش توانایی ویروس برای اتصال به سلول‌های انسانی، ویروس را مسری‌تر می‌کند. همچنین ممکن است به آن کمک کند تا حدی از تخریب توسط سلول‌های ایمنی فرار کند.

برخلاف نوع BA.۲، بیشتر توالی‌های BA.۵ حاوی یک تغییر ژنتیکی است که بر نتیجه برخی از آزمایش‌های معمول PCR تأثیر می‌گذارد.

آیا زیرسویه BA.5 از امیکرون قبلی سرایت پذیرتر است؟

گاردین درخصوص واحد اندازه گیری سرایت و میزان واگیرداری این زیرسویه می‌نویسد: میزان مسری بودن یک بیماری با عدد پایه تولیدمثل (R۰) اندازه گیری می‌شود. این عدد، میانگین تعداد افرادی است که یک نفر مبتلا به ویروس، می‌تواند آلوده کند. جهش‌های جدید به ویروس مزیتی می‌دهند که بتوانند قابلیت انتقال را افزایش دهند. طبق بررسی‌ها، BA.۵ دارای سرعت سرایت بیشتری نسبت به BA.۲ است و عدد R۰ آن ۱۸.۶ است؛ یعنی هر فرد مبتلا به این ویروس می‌تواند ۱۸ نفر را آلوده کند.

این ویروس شبیه سرخک بوده و به نسبت زیرسویه‌های قبلی عفونی‌تر است. همچنین بهتر می‌تواند از مصونیت در برابر واکسن‌ها و عفونت‌های قبلی فرار کنند و توانایی دور زدن آنتی بادی را تا حدی زیادی دارد.

در این خصوص نشنال جئوگرافیک به نقل از یونلونگ ریچارد کائو، ایمونولوژیست در مرکز نوآوری پیشگامان زیست پزشکی در دانشگاه پکن نوشت: BA.۵ مطمئنا در مقایسه با انواع قبلی امیکرون مسری‌تر است. تحقیقات کائو نشان می‌دهد که یکی از نگران‌کننده‌ترین ویژگی‌های این گونه‌ها، توانایی آن‌ها در فرار از سیستم ایمنی است.

این موضوع برای ایالت متحده که تقریباً یک چهارم جمعیت واجد شرایط آن هیچ نوع واکسنی دریافت نکرده اند، مشکل آفرین است.

شان-لو لیو، ویروس شناس در دانشگاه ایالتی اوهایو در کلمبوس می‌گوید: دو دز واکسن از نظر محافظت در برابر BA.۵ چندان مفید نیست. کمی بیش از نیمی از بزرگسالان آمریکا اولین دز تقویت کننده خود را دریافت کرده اند، اما بیش از ۳۰ درصد از افراد بالای ۶۵ سال این واکسن را دریافت نکردند و در معرض خطر بالای ابتلا اولیه یا مجدد هستند.

باتوجه به اینکه بار‌ها دیده شده افرادی که به انواع مختلف کرونا دچار شدند، باز هم این بیماری گرفتند، به نظر می‌رسد BA.۵ در فرار از مصونیت، استاد است. همین موضوع باعث افزایش احتمال ابتلای مجدد می‌شود. ابتلای مجدد به عنوان یک ابتلای جدید حداقل ۱۲ هفته پس از اولین درگیری تعریف می‌شود. البته بسیاری از افراد آلوده هنوز چندین هفته پس از بهبودی، ناقل ویروس هستند.

آیا زیرسویه جدید امیکرون در برابر واکسن کرونا مقاوم است؟

به گفته گاردین محققان در موسسه تحقیقات سلامت آفریقا در دوربان به رهبری الکس سیگا، برای تحقیق در خصوص اینکه آنتی بادی تا چه حد می‌تواند از آلوده شدن سلول‌ها به این زیرسویه جلوگیری کند، میزان آنتی‌بادی‌های ۳۹ نفری که از نوع اصلی امیکرون بهبود یافته بودند را بررسی کردند. این تحقیق نشان داد که آنتی‌بادی‌ها در برابر گونه‌های فرعی جدید چندین برابر کمتر از آنتی‌بادی‌های اولیه در برابر سایر سویه‌ها مؤثر بودند. با این حال، آنتی‌بادی‌های تولید شده توسط ۱۵ فردی که علیه کرونا واکسینه شده بودند، مؤثرتر از آنتی‌بادی افرادی بود که به صورت طبیعی از کرونا بهبود یافتند.

به نوشته اس سی ام پی در آزمایش‌های مبتنی بر آزمایشگاه و کشت سلولی، BA.۵ قادر به تکثیر بیشتری نسبت BA.۲ در ریه‌ها است. محققان در آزمایش روی همستر مشاهده کردند این زیرسویه می‌تواند به بیماری جدی تری تبدیل شود. اما تاکنون هیچ مدرکی مبنی بر این که این موضوع درباره انسان نیز صادق است، وجود ندارد.

افزایش تعداد مبتلایان به زیرسویه جدید امیکرون در جهان

باتوجه به آمار و ارقام منتشر شده درباره این سویه جدید، تعداد مبتلایان روز به روز در حال افزایش است.

بیزینس استاندارد تعداد موارد شناخته شده ویروس کرونا در ایتالیا در روز یکشنبه را بیشتر از یک میلیون نفر اعلام کرد و گفت که این موارد نتیجه افزایش سریع ابتلا در دو هفته گذشته بوده است. همچنین وزارت بهداشت این کشور اعلام کرده که افزایش نرخ ابتلا بیشتر به دلیل زیرسویه جدید امیکرون است.

یکشنبه گاردین اعلام کرد ابتلا به کرونا دوباره در سراسر انگلیس در حال افزایش است و تخمین زده می‌شود که ۲.۳ میلیون نفر یا از هر ۳۰ نفر یک نفر به این ویروس مبتلا شده است. همچنین در اسکاتلند، که بالاترین میزان کرونا را در بریتانیا از اواخر ماه می‌داشته، افزایش عفونت‌ها ممکن است اندکی کند شود. از هر ۱۸ نفر یک نفر در اسکاتلند، یک نفر از ۳۰ نفر در ولز و یک نفر از هر ۲۵ نفر در ایرلند شمالی در هفته اخیر به این بیماری مبتلا شدند.

رویترز به نقل از ژان فرانسوا دلفرایسی، مشاور ارشد علمی دولت فرانسه نوشته موج جدیدی از ابتلا به کرونا در این کشور ناشی از سویه‌های جدید تا پایان ژوئیه (ماه جاری میلادی) به اوج خود می‌رسد. ابتلا هنوز به اوج نرسیده و قله عفونت احتمالا پایان ژوئیه خواهد بود. در این دوره بیشتر ابتلا‌ها به نوع BA.۵ امیکرون است.

در آمریکا نیز این زیرسویه در حال چرخش است و در دو ماه اخیر منجر به افزایش مبتلایان شده است. انگجت در خبری نوشت: سازمان غذا و داروی آمریکا از سازندگان واکسن کرونا خواسته تا برای مقابله با این سویه که در حال افزایش است، واکسن‌های تقویت کننده را به روز کنند. این سازمان می‌گوید که سازندگان باید یک جزء پروتئین اسپایک به دارو‌ها اضافه کنند تا این نوع را علاوه بر سویه اصلی هدف قرار دهند.

هر زیرنوع جدید امیکرون بیشتر از نسخه قبلی توانسته از مصونیت در برابر واکسیناسیون فرار کند. اگرچه واکسن‌های کنونی مبتنی بر سویه ووهان همچنان از افراد در برابر بیماری‌های جدی و مرگ در برابر BA.۵ محافظت می‌کنند، اما بعید است که محافظت زیادی در برابر عفونت یا بیماری علامت‌دار ارائه کنند.

گاردین خبر خوبی درباره نسل دوم واکسن‌ها دارد و گفت که واکسن‌های نسل دوم در حال آزمایش بالینی هستند. نتایج اولیه بسیار امیدوارکننده است و آن‌ها محافظت بسیار بهتری در برابر BA.۵ می‌دهند. اما سومین موج امیکرون همراه با آنفولانزای بسیار شدید فصلی است و ممکن است طی چند هفته آینده بیمارستان‌ها را دوباره شلوغ کند.

مقامات کشور‌های مختلف و همچنین مقامات بهداشتی کشور خودمان، به تزریق دز یادآور واکسن، رعایت شیوه نامه‌های بهداشتی خصوصا زدن ماسک و رعایت فاصله گذاری اجتماعی تاکید دارند. همین کار‌های به ظاهر ساده می‌توانند از بالا رفتن آمار ابتلا و اوج گیری دوباره کرونا جلوگیری می‌کند.