کتابخوانی دریچه‌ای به سوی دنیای دانش و تخیل می‌گشاید و فواید بی‌شماری برای رشد و پرورش کودکان به ارمغان می‌آورد. در اینجا به بررسی برخی از مهم‌ترین فواید کتاب و کتابخوانی برای کودکان می‌پردازیم:

رشد شناختی و زبانی:

کتابخوانی برای کودکان فواید بی‌شماره‌ای دارد که بر رشد و توسعه شناختی آن‌ها تاثیرات مثبت و ماندگاری می‌گذارد. در ادامه به برخی از این فواید اشاره می‌کنیم:

1. افزایش دایره لغات:

کتاب‌ها دریچه‌ای به دنیای کلمات جدید هستند. با خواندن کتاب کودک، کودکان با طیف وسیعی از کلمات آشنا می‌شوند که دایره لغات آن‌ها را به طور قابل توجهی افزایش می‌دهد. این امر درک مطلب و مهارت‌های زبانی آن‌ها را نیز تقویت می‌کند.

2. تقویت حافظه:

هنگام خواندن کتاب، کودکان باید اطلاعات و جزئیات داستان را به خاطر بسپارند. این امر به تقویت حافظه و قدرت یادگیری آن‌ها کمک می‌کند.

3. افزایش قدرت تفکر انتقادی:

کتاب‌ها به کودکان فرصت می‌دهند تا با ایده‌ها و شخصیت‌های مختلف آشنا شوند و درباره آن‌ها به تفکر و تأمل بپردازند. این امر قدرت تفکر انتقادی و تحلیل مسائل را در آن‌ها تقویت می‌کند.

4. پرورش خلاقیت:

کتاب‌ها دنیایی از تخیل و خلاقیت را به روی کودکان می‌گشایند. با خواندن کتاب، کودکان می‌توانند تصورات خود را پرورش داده و به ایده‌های جدید و نوآورانه دست پیدا کنند.

5. افزایش تمرکز:

کتابخوانی به کودکان کمک می‌کند تا تمرکز خود را بر روی یک موضوع خاص حفظ کنند. این امر در یادگیری و پیشرفت تحصیلی آن‌ها بسیار مؤثر است.

6. بهبود مهارت‌های حل مسئله:

بسیاری از کتاب‌ها داستان‌هایی را روایت می‌کنند که در آن‌ها شخصیت‌ها با چالش‌ها و مشکلات مختلف روبرو می‌شوند. با خواندن این کتاب‌ها، کودکان یاد می‌گیرند که چگونه با مشکلات و چالش‌های زندگی خود روبرو شده و آن‌ها را حل کنند.

7. افزایش دانش عمومی:

کتاب‌ها منبعی غنی از اطلاعات هستند. با خواندن کتاب، کودکان می‌توانند دانش عمومی خود را در زمینه‌های مختلف افزایش دهند.

8. تقویت مهارت‌های اجتماعی:

کتاب‌ها به کودکان کمک می‌کنند تا با شخصیت‌های مختلف داستان همذات‌پنداری کرده و احساسات و عواطف آن‌ها را درک کنند. این امر مهارت‌های اجتماعی و همدلی کودکان را تقویت می‌کند.

رشد خلاقیت و تخیل:

از فواید کتاب و کتابخوانی برای کودکان، دریچه‌ای است که به دنیای جدیدی از ایده‌ها، شخصیت‌ها و تجربیات برای کودکان می‌گشاید و نقشی کلیدی در رشد خلاقیت و تخیل آن‌ها ایفا می‌کند. مزایای این دریچه جادویی عبارتند از:

۱. پرورش خلاقیت:

• تصاویر ذهنی: یک کتاب کودک مناسب با ارائه تصاویر ذهنی از طریق کلمات، ذهن کودک را به چالش می‌کشد و او را به خلق تصاویر و ایده‌های جدید وادار می‌کند.

• داستان‌سرایی: خواندن داستان‌های مختلف، قوه تخیل کودک را در زمینه‌های مختلف از جمله داستان‌سرایی، نقاشی، و بازی‌های خلاقانه تقویت می‌کند.

• حل مسئله: کتاب‌های داستانی و غیرداستانی کودک با ارائه موقعیت‌های مختلف، به کودک در حل مسئله و یافتن راه‌حل‌های خلاقانه کمک می‌کنند.

۲. تقویت تخیل:

• شخصیت‌ها: آشنایی با شخصیت‌های متنوع در کتاب‌ها، به کودک کمک می‌کند تا شخصیت‌های خیالی خود را خلق کند و با آنها به تعامل بپردازد.

• جهان‌های جدید: کتاب‌ها کودک را به دنیای جدیدی می‌برند و به او در تجربه‌ی زندگی‌های مختلف و موقعیت‌های گوناگون کمک می‌کنند.

• ایده‌های نو: خواندن کتاب، ذهن کودک را برای ایده‌های نو و خلاقانه باز می‌کند و او را به تفکر و تأمل وادار می‌کند.

رشد عاطفی و اجتماعی:

کتاب و کتابخوانی دریچه‌ای به دنیای جدیدی از تجربیات، احساسات و ایده‌ها برای کودکان می‌گشاید. فواید کتابخوانی برای رشد عاطفی و اجتماعی کودکان بسیار فراتر از سرگرمی و افزایش دانش است. در ادامه به برخی از این فواید اشاره می‌کنیم:

رشد همدلی و درک:

• شخصیت‌های داستان: کودکان با خواندن داستان‌ها و درک احساسات و انگیزه‌های شخصیت‌ها، یاد می‌گیرند که از دیدگاه دیگران به دنیا نگاه کنند. این امر به رشد همدلی و درک آنها از دیگران کمک می‌کند.

• موقعیت‌های اجتماعی: کتاب‌ها می‌توانند موقعیت‌های اجتماعی مختلف را به تصویر بکشند و به کودکان در درک و مدیریت احساسات خود در این موقعیت‌ها کمک کنند.

• مهارت‌های اجتماعی: کتابخوانی می‌تواند به کودکان در یادگیری مهارت‌های اجتماعی مانند برقراری ارتباط، حل مسئله و کار گروهی کمک کند.

افزایش اعتماد به نفس:

• موفقیت در خواندن: تسلط بر مهارت خواندن به کودکان حس اعتماد به نفس و توانایی می‌دهد.

• مقابله با چالش‌ها: شخصیت‌های داستان که با چالش‌ها روبرو می‌شوند و بر آنها غلبه می‌کنند، می‌توانند الهام‌بخش کودکان باشند و به آنها در مقابله با مشکلات خود کمک کنند.

• ابراز وجود: کتابخوانی می‌تواند به کودکان در ابراز احساسات و افکار خود به طور خلاقانه کمک کند.

تقویت مهارت‌های عاطفی:

• شناخت احساسات: کتاب‌ها به کودکان در شناخت و نام‌گذاری احساسات خود و دیگران کمک می‌کنند.

• مدیریت احساسات: داستان‌ها می‌توانند به کودکان در یادگیری نحوه مدیریت احساسات خود مانند خشم، غم و اضطراب کمک کنند.

• ایجاد تاب‌آوری: شخصیت‌های داستان که با سختی‌ها و مصیبت‌ها روبرو می‌شوند و بر آنها غلبه می‌کنند، می‌توانند به کودکان در یادگیری نحوه مقابله با مشکلات و افزایش تاب‌آوری کمک کنند.

نکات مهم کتابخوانی برای کودکان

بهره مندی از فواید کتاب و کتابخوانی برای کودکان مستلزم رعایت چند نکته مهم است. توجه به سن کودک یکی از نکات اصلی است. به این صورت که با توجه به سن کودک چه کتابی مناسب است و یا چگونه برای کودکمان کتاب بخوانیم؟ نحوه مطالعه کتاب کودک برای کودکان در سنین مختلف به شرح زیر است:

نوزادان تا 12 ماهگی:

• برای نوزادان، کتاب‌های با تصاویر ساده و رنگ‌های شاد انتخاب کنید.

• کتاب را به آرامی و با لحنی ملایم بخوانید.

• می‌توانید برای نوزادتان آواز بخوانید یا شعرهای ساده را زمزمه کنید.

• به نوزادتان اجازه دهید کتاب را لمس کند و با آن بازی کند.

1 تا 3 سالگی:

• کتاب‌های با تصاویر واضح و داستان‌های کوتاه و ساده انتخاب کنید.

• به صدای کودک هنگام خواندن کتاب توجه کنید و به او اجازه دهید در داستان مشارکت کند.

• از حرکات و اشارات برای جذاب‌تر کردن داستان استفاده کنید.

• بعد از مطالعه، درباره داستان با کودک صحبت کنید و از او سوالاتی بپرسید.

3 تا 5 سالگی:

• کتاب‌های با داستان‌های بلندتر و پیچیده‌تر انتخاب کنید.

• از کودک بخواهید قبل از خواندن کتاب، تصاویر را پیش‌بینی کند.

• از کودک بخواهید در خواندن کتاب به شما کمک کند، مانند ورق زدن صفحات.

• بعد از مطالعه، فعالیت‌های مرتبط با داستان انجام دهید، مانند نقاشی یا بازی.

5 سالگی به بالا:

• کتاب‌های با موضوعات مورد علاقه کودک انتخاب کنید.

• به کودک اجازه دهید کتاب‌های مورد علاقه خود را انتخاب کند.

• از کودک بخواهید درباره کتاب‌هایی که می‌خواند با شما صحبت کند.

• کودک را به عضویت در کتابخانه تشویق کنید.

جمع بندی

با توجه به مواردی که در باب فواید کتاب و کتابخوانی برای کودکان مطرح شد به جرات میتوان بیان داشت که کتابخوانی یک هدیه ارزشمند است که می‌توانیم به کودکان خود هدیه دهیم. با ترویج فرهنگ کتابخوانی در کودکان، می‌توانیم آینده‌ای روشن‌تر برای آنها رقم بزنیم.