کاربرد شمش فولاد و شمش آلیاژی

شمش فولادی در تولید انواع مقاطع فولادی استفاده می‌شود و قیمت آن در بازار ایران با توجه به عرضه و تقاضای موجود در بورس کالای کشور تعیین می‌شود. بنابراین می‌توان نتیجه گرفت که اطلاع از قیمت نهایی این محصول برای بسیاری از افراد فعال در حوزه آهن آلات، مهم و ضروری است.

https://esfahanahan.com

شمش یا شمش فلزی چیست؟

شمش فلزی در جایگاه یکی از محصولات اولیه قابل‌حمل شناخته می‌شود؛ به بیان دیگر، زمانی‌که فلزهای مذاب، داخل قالب‌های خاصی ریخته می‌شوند و فرۀیند منجمدسازی را پشت سر می‌گذارند، شمش فلزی تولید می‌شود. شمش فلزی در ابعاد گوناگونی تولید می‌شود تا نقل و انتقال آن به سادگی انجام شود.

نکته حائز اهمیت این است که شمش های موجود در بازار، با جنس‌های گوناگونی تولید و عرضه می‌شوند. هر فلزی که در نوردهای اولیه به ماده مذاب تبدیل شود و پس از آن، در قالب‌های خنک‌سازی قرار بگیرد، به یک شمش تبدیل می‌شود. شمش فولاد از جمله انواع معروف شمش‌های فلزی هستند.

شمش در چه شکل‌هایی عرضه می‌شود؟

شمش براساس نوع آلیاژ، طریقه انتقال و مسائل دیگر، در شکل‌ها و ابعاد گوناگونی ساخته می‌شود. به بیان دیگر، مواد مذاب برای طی کردن فرایند خنک‌سازی، در قالب‌های گوناگونی قرار می‌گیرند. هر قالب، شمشی با طول، عرض و ضخامت متفاوت می‌سازد. سه شکل زیر، رایج‌ترین اَشکال شمش فلزی هستند:

• بیلت (Billet)

بیلت با عنوان شمشال نیز معروف است و در دو شکل کلی مربع یا دایره ساخته می‌شود. بیلت‌ها براساس طول و عرض، جزو شمش‌های بزرگ محسوب می‌شوند؛ به سبب همین مسئله، معمولا فولاد، آهن یا فلزات ارزان در قالب بیلت قرار می‌گیرند. سطح مقطع بیلت‌های فولادی برابر با 230 سانتی‌متر و عرضشان چیزی حدود 15 سانتی‌متر است.

• بلوم (Bloom)

بلوم با سطح مقطع و عرض بیشتری در مقایسه با بیلت ساخته می‌شوند؛ عرض بلوم متغیر است اما مطمئنا بیشتر از 15 سانتی‌متر (عرض بیلت) خواهد بود. از بلوم با عنوان "شمشه" نیز یاد می‌شود. از بلوم در ساخت ناودانی، سپری، تیرآهن و قوطی استفاده می‌شود. همچنین بلوم بصورت مستقیم در ریل‌سازی به کار می‌رود.

• اسلب (Slab)

اسلب یا "تختال" برخلاف دو شمش قبلی سطع مقطعی مستطیلی دارد. اسلب با ضخامت 230 میلی‌متری، عرض 1.25 متری و طول 12 متری ساخته می‌شود. فولاد معمولا در قالب‌های اسلب ریخته می‌شود و برای ساخت انواع ورق‌های فولادی به کارخانه‌های تولید ورق ارسال می‌شود. در تولید اسلب، از دو روش نورد غیرمستقیم و ریخته‌گری پی در پی استفاده می‌شود.

• شمش فابریک

شمش فابریک نسبت به سایر شمش‌ها، ابعاد بیشتری دارد. نکته اینجاست که پس از تولید شمش فابریک، تولیدکننده براساس نیاز، سایزهای کوچک‌تری از این شمش می‌سازد. همچین لازم است بدانید که معمولا از فولاد، چدن و آهن برای قالب‌ریزی شمش فابریک استفاده می‌شود.

شمش از جهت آلیاژ چه انواعی دارد؟

شمش با جنس‌های فلزی گوناگونی تولید می‌شود؛ همچنین در بسیاری از موارد، ترکیبی از فلزات یک شمش را تشکیل می‌دهند. شمش ترکیبی با عنوان "شمش آلیاژی" نیز شناخته می‌شود. احتمالا تا به حال، بارها نام شمش طلا به گوشتان خورده است. شمش طلا یک آلیاژ فلزی است که در یک قالب ریخته شده و مراحل خنک‌سازی را پشت سر گذاشته است. علاوه بر طلا و فولاد، آلیاژهای فلزی دیگری هم بصورت شمش عرضه می‌شوند؛ موارد زیر، معروف‌ترین آلیاژها یا فلزاتی هستند که در شمش‌سازی به کار می‌روند:

• آلیاژ آلومینیوم

آلومینیوم یکی از انواع فلزی پرکاربرد است که معمولا بصورت آلیاژی تولید می‌شود؛ آلومینیوم به سبب افزایش کاربرد و ویژگی‌های مکانیکی، با فلزهای دیگری مانند منیزیوم، مس و روی ترکیب می‌شود. گفتنی است که آلیاژهای آلومینیومی معمولا از 90 تا 96 درصد آلومینیوم و 4 تا 10 درصد عناصر فلزی دیگر، ساخته می‌شوند.

• آلیاژ چدن

چدن آلیاژی نسبتا معروف است که از ترکیب دو عنصر فلزی ساخته می‌شود؛ آهن و کربن دو جز اساسی در ساخت این آلیاژ هستند. معمولا در یک آلیاژ چدن استاندارد، 2 تا 6 درصد کربن به کار رفته است.

• آلیاژ برنج

برنج از جمله آلیاژهایی است که عناصر فلزی گوناگونی در آن پیدا می‌شوند و در نوع‌های متفاوتی هم در بازار موجود است. هر نوع از آلیاژ برنج، مقادیر متفاوتی از عناصر فلزی را در خود جای داده است. معمولا از عنصرهای روی، زینک، مس، قلع، آلومینیوم، سیلیسیوم، منگنز و نیکل در ساخت انواع برنج استفاده می‌شود.

• آلیاژ برنز

آلیاژ برنز با دو عنصر اساسی مس و قلع تولید می‌شوند. گفتنی است که نوعی از این آلیاژ با فسفر ترکیب می‌شود و خواص اکسیژن زدایی زیادی دارد. همچنین از عناصر فلزی دیگری نیز مانند منگنز و آلومینیوم در ساخت آلیاژ برنز استفاده می‌شود. گفتنی است که فلز آلیاژ برنز مقاومت بسیار زیادی در برابر ضربه دارد و استحکام آن در مقابل سایش، مطلوب است.

• آلیاژ فولاد ضدزنگ

فولاد ضدزنگ یا زنگ‌نزن همانطور که از اسمش پیداست، یک آلیاژ فولادی می‌باشد که مقاومت مطلوبی در برابر زنگ‌زدگی و خوردگی دارد. آلیاژ فولاد زنگ‌نزن از ترکیب آهن، کربن و مقادیری کرم تولید می‌شود.

• آلیاژ طلا سفید

طلا سفید آلیاژی ترکیب‌شده از طلا به همراه عناصر فلزی دیگری مانند منگنز، نیکل و پالادیوم است. جالب است بدانید که رنگ سفید این آلیاژ، به سبب عناصر فلزی سفیدرنگ موجود در آن می‌باشد. این آلیاژ فلزی، جزو آلیاژهای بسیار گران‌قیمت محسوب می‌شود؛ به سبب بهای این فلز آلیاژی، شمش‌های طلای سفید، ابعاد بسیار کوچک‌تری در مقایسه با شمش‌های فولادی دارند.

شمش چه کاربردهایی دارد؟

یکی از دلایل قالب‌ریزی فلزها و ساخت شمش، ساده‌سازی حمل و نقل این محصولات فلزی است. جالب است بدانید که حمل و نقل آسان‌تر، تنها یکی از کاربردها و ویژگی‌های انواع شمش فولادی یا فلزی است. در این بخش، قصد داریم کاربردهای گسترده انواع شمش فولادی و شمش آلیاژی را بررسی کنیم.

شمش فولادی چه کاربردهایی دارد؟

پس از آنکه انواع شمش فولادی تولید شدند، به کارخانه‌ها و تولیدی‌های فولادی سرتاسر کشور ارسال می‌شوند تا بازه گسترده‌ای از مقاطع فولادی بوسیله آن‌ها تولید شوند.

 بسیاری از مقاطع فولادی مانند انواع پروفیل باز و بسته، از شمش ساخته می‌شوند؛ به بیان ساده‌تر، در آغاز خط تولید مقاطع فولادی، فولاد در شکل یک شمش وارد خط می‌شود و در پایان، انواع مقاطع حاصل می‌شوند. شمش فولاد و کاربرد آن، به شرح زیر است:

• بلیت فولادی

از بلیت های فولادی در ساخت انواع تیرآهن با استانداردهای گوناگون، انواع میلگرد (میلگرد آجدار یا ساده)، نبشی و لوله فولادی استفاده می‌شود. بلیت‌های فولادی فرایند تولید مقاطع فولادی آلیاژی را بسیار ساده کرده‌اند.

• بلوم فولادی

از بلوم فولادی در ساخت بازه گسترده‌ای از مقاطع فولادی استفاده می‌شود. گفتنی است که بلوم تقریبا شبیه به بلیت است، در نتیجه کاربردهای این دو شمش، به یک شکل است. انواع لوله‌های فولادی مانند لوله مانیسمان (بدون درز) گازی، انواع مفتول و انواع میلگرد در گریدهای متفاوت از بلوم ساخته می‌شوند.

• اسلب یا تختال فولادی

تختال فولادی یکی از مهم‌ترین فولادهای خام هستند و تولید بسیار گسترده‌ای در چرخه صنعت دارند؛ تختال‌ها در هر دو نوع نورد گرم و سرد به کار می‌روند و پایه ساخت بازه متنوعی از محصولات فولادی هستند.

شمش آلومینیوم چه کاربردهایی دارد؟

شمش آلیاژی آلومینیوم پس از آهن، پرکاربردترین فلز در میان صنعت‌گران است. آلومینیوم با اهداف گوناگونی بصورت شمش در می‌آید. از شمش آلیاژی آلومینیوم در موارد زیر استفاده می‌شود:

• ساخت انواع درب، پنجره و دیوارپوش و سایر کاربردهای ساختمانی.
• در ساخت انواع قوطی و فویل.
• در صنایعی مانند اتومبیل‌سازی، هواپیماسازی، کشتی‌سازی و ساخت ماشین‌های سنگین.
• در خطوط انتقال الکتریکی.
• در ساخت انواع ماشین‌آلات صنعتی و نیمه‌صنعتی.

شمش چدن چه کاربردهایی دارد؟

شمش چدن با ترکیب عناصر فلزی گوناگونی تولید می‌شود و کاربردهای نسبتا گسترده‌ای هم دارد. گفتنی است که یکی شمش‌های معروف چدنی با نام "شمش چدن نشکن" کاربرد و استفاده بیشتری نسبت به سایر شمش‌های چدنی دارد. کاربردهای این شمش، شامل موارد زیر می‌شود:

• ساخت قسمت‌های تخصصی انواع اتومبیل مانند بلوک سیلندر، سر سیلندر و جعبه دنده.
• ساخت قطعات حرفه‌ای مربوط به ماشین آلات نیمه صنعتی و صنعتی.
• ساخت انواع لوله‌های چدنی.

شمش طلا چه کاربردهایی دارد؟

رایج‌ترین کاربرد شمش طلا، تا حدودی با کاربرد شمش‌های فولادی، چدنی و آلومینیومی متفاوت است. شمش آلیاژی طلا معمولا به منظور سرمایه‌گذاری یا ذخیره مالی استفاده می‌شود؛ یعنی انسان‌های زیادی به شمش آلیاژی طلا، به چشم یک سرمایه گذاری نگاه می‌کنند. البته شمش طلا در مصارف دیگری مانند ساخت انواع جواهرات یا محصولات از جنس طلا نیز استفاده می‌شود؛ معمولا طلاسازان شمش‌های طلا را ذوب می‌کنند و بوسیله آن، انواع زیورآلات را تولید می‌کنند.

سخن پایانی

شمش فلزی به شکلی تولید می‌شود تا فرایند جابجایی و انتقال آن ساده‌تر باشد. شمش‌ها معمولا با ریختن ماده‌های مذاب فلزی در قالب و انجام فرایند خنک‌سازی تولید می‌شوند. گفتنی است که شمش فولاد و شمش آلیاژی کاربردهای گسترده‌ای در عرصه صنعت دارند؛ به عنوان مثال، شمش فولادی در سه شکل بلیت، بلوم و تختال تولید می‌شود و در ساخت انواع پروفیل، ورق، میلگرد و لوله فولادی کاربرد دارد.

وزن شمش فولاد معمولا بوسیله فرمول‌های خاصی محاسبه می‌شود، تا فرایند خرید، انتقال و جابجایی آن ساده‌تر انجام شود؛ با مراجعه به مقاله "فرمول محاسبه وزن شمش فولاد + ماشین حساب" در این‌باره، اطلاعات مفیدی را دریافت کنید.