گندم؛ قربانی بزرگ سیل

با رؤسای اتاق‌های بازرگانی 6 استان که شدیدترین جریان سیل را تجربه کرده اند، جریان سیل ابعاد مختلف این آسیب‌های اقتصادی را روشن می‌کند. بهار، فصل برداشت محصولات کشاورزی بوده و حالا از این محصولات در استان‌های گلستان، ایلام، خوزستان و لرستان چیز زیادی باقی نمانده است. بیشتر این محصولات هم گندم بوده و پیش‌بینی می‌شود که در کوتاه مدت واردات گندم لازم شود. از طرف دیگر نرخ بیکاری در بعضی از استان‌هایی که سیل بیشترین آسیب را به اقتصاد آنها وارد کرده، بالاست و با از بین رفتن محصولات و تخریب زمین‌های کشاورزی، اوضاع اشتغال در آنها سخت‌تر خواهد شد.

کشاورزی گلستان و شهرک صنعتی آق قلا زیر آب

امیر یوسفی، نایب رئیس اتاق بازرگانی گرگان می‌گوید: «با توجه به این‌که اقتصاد استان کشاورزی است و تمام مشاغل مرتبط با آن باز هم به وضعیت کشاورزی استان برمی‌گردد، تمام این سیل اولین آسیبی که رسانده است به زمین‌های کشاورزی استان بوده است. به جز این‌که منازل مسکونی دچار خسارت خیلی زیادی شدند ولی بخش کشاورزی‌مان کامل از بین رفته است. بالغ بر 230 هزار هکتار از زمین‌های کشاورزی دچار سیل زدگی شدند که نزدیک به 130 هزار هکتار از محصولات شان کاملاً غیرقابل برداشت است. بیشترین آسیب هم در زمان برداشت این محصولات که در بهار است، خورده است. گندم، جو و کلزا عمده این محصولات بوده‌اند. اردیبهشت ماه به بعد زمان برداشت محصولات بوده اما حالا کل محصولات شان از بین رفته است وغیرقابل استفاده است.» بر اساس آخرین گزارش مرکز آمار، 28.2 درصد از شاغلان گلستان در بخش کشاورزی فعالیت می‌کنند. جدیدترین گزارش از وضعیت اشتغال به پاییز 97 برمی گردد. در این فصل نرخ بیکاری در استان گلستان 10.7درصد بوده است.

به گفته او شهرک صنعتی آق قلا هم آسیب زیادی دیده است. یوسفی می‌گوید: «از طرف دیگر لایه‌های غنی خاک دچار آسیب شدید می‌شوند و به جز از بین رفتن محصولات، کشاورزان آسیب‌های بلندمدت این چنینی هم می‌بینند. به جز زمین‌های کشاورزی، بخش زیادی از آسیب‌ها هم به شهرک صنعتی آق قلا برمی‌گردد. بخش زیادی از این شهرک دچار آب گرفتگی شد و خسارت خیلی زیادی به ماشین آلات، زیربناها و تجهیزات کارخانجات وارد شد و حالا بسیاری از آن غیرقابل استفاده است. بیشتر این کارخانجات در حوزه صنایع غذایی فعال بوده‌اند.»

بنا بر توضیحات نایب رئیس اتاق گرگان، اقتصاد کل کشور از سیل در استان گلستان متأثر خواهد شد. یوسفی می‌گوید: «ما دومین استان در کل کشور برای تولید گندم هستیم و بعد از استان فارس بالاترین میزان تولید گندم را داریم. با توجه به آسیب مزارع کشاورزی استان ما، عملا برای تأمین بخشی از نیاز کشور دچار کمبود خواهیم شد. توجه داشته باشید که سیل به صورت آب‌های روان است و از قسمتی به قسمت دیگر منتقل می‌شود و مزارع زیادی باز هم تحت تأثیر آن قرار می‌گیرند. به جز محصولاتی که تا به حال از بین رفته، باز هم تلفات محصول خواهیم داشت.»

سیل بیکاری؛ بزرگترین خطر پیش روی خوزستان

فرامرز احمدی، نایب رئیس اتاق بازرگانی اهواز تبعات سیل برای اقتصاد استان خوزستان را چنین توضیح می‌دهد: «طبیعی است که خاصیتِ سیل مهار نشده، ویرانگری است. بخش عظیمی از مزارع استان خوزستان و تأسیسات آن از بین رفته و بخش کشاورزی خسارت هنگفتی متحمل شده است. در حال حاضر دستور داده‌اند که علاوه بر 10 روستا 6 شهر هم باید تخلیه شود تا از جان انسان‌ها محافظت شود. در مرحله بعد هم اقداماتی انجام می‌شود که تا جای ممکن از تأسیسات محافظت شود.» احمدی با تأکید بر این‌که کشاورزان محصولات پر باری داشتند، ادامه می‌دهد: «عمده محصولات این مزارع گندم و صیفی‌جات بوده اما مهم‌ترین محصولی که از بین رفته، گندم بوده است. از قضا امسال سال بسیار پرمحصولی برای کشاورزان بوده و در سال‌های اخیر هرگز چنین محصولی نداشته‌اند. اما حالا تمام آن از بین رفته است.»بر اساس صحبت‌های نایب رئیس اتاق اهواز، اقتصاد کل کشور تحت تأثیر سیل اخیر قرار خواهد گرفت. احمدی می‌گوید: «خوزستان یکی از بزرگترین تولیدکننده‌های گندم در کشور است و همیشه بالاترین میزان تولید را به خود اختصاص می‌دهد. علاوه بر تأمین نیاز جمعیت 5 میلیون نفری خوزستان، به استان‌های دیگر هم گندم صادر و سیلوهای بقیه را پر می‌کرده است. به همین خاطر در اثر سیل هم به اقتصاد استان لطمه شدیدی وارد و هم به اقتصاد کشور آسیب رسیده است. در سال‌های اخیر محصولات خوزستان در خودکفایی گندم نقش بسیار زیادی داشته اما حالا که این محصولات از بین رفته، پیش‌بینی می‌کنیم که شاید در آینده نزدیک مجبور شویم که برای گندم هم واردکننده باشیم.» بر اساس آخرین گزارش مرکز آمار، 20.1 درصد از جمعیت خوزستان در بخش کشاورزی اشتغال دارند. همچنین گزارش نیروی کار پاییز 97 نشان می‌دهد که نرخ بیکاری در استان خوزستان 14.7درصد و 3 درصد بالاتر از میانگین کشوری است. در حال حاضر هم خطر دیگری که شهرهای استان‌های جنوبی را تهدید می‌کند، سیل بیکاری در پسِ سیل ویرانگر اخیر است. احمدی می‌گوید: «متأسفانه مردم ما تنها ممر زندگی شان همین کشاورزی و دامداری بوده است. خوزستان بین 5 استان اول کشور از نظر بیکاری جا می‌گیرد. با توجه به این‌که خیل عظیمی از جمعیت کشور از طریق کشاورزی ارتزاق می‌کردند، حالا آنها هم به جمعیت بیکار قبلی افزوده می‌شوند.» او با بیان این‌که خرابی‌ها رو به افزایش است، می‌گوید: «به همین خاطر نیاز است که دولت و مسئولین توجه ویژه به وضعیت اشتغال این استان داشته باشند و بخش زیادی از مردمی را که بیکار شده‌اند، در بخش‌های مختلف به کار بگیرند. طبق اعلام سازمان جهاد کشاورزی تا پریشب چیزی حدود 7490 میلیارد تومان بخش کشاورزی آسیب دید. تا به حال قطعاً این خسارت‌ها بیشتر شده چرا که میزان خرابی‌ها گسترش پیدا می‌کند. به موازات این‌که از دریچه سدها میزان دبی آب افزایش پیدا می‌کند، خسارات هم بیشتر می‌شود.»

تخریب زمین‌های کشاورزی شدیدترین خسارت اقتصادی ایلام

شعبان فروتن، رئیس اتاق بازرگانی ایلام می‌گوید: «بخش کشاورزی ما بسیار آسیب دیده است. منابع آبی و لوله‌گذاری‌ها خسارت دیده‌اند. زیرساخت‌های بعضی از شهرستان‌ها از بین رفته و پل‌ها تخریب شده‌اند. خیلی از زمین‌های کشت گندم، جو و کلزا از بین رفته‌اند. حساب کنید که یک فرد بومی اگر زمین داشته، زیر آب رفته است. اگر دام داشته، از بین رفته است. در هر زمینی هم صاحب آن بیکار شده هم کارگرهایی که روی آن کار می‌کنند.»او ادامه می‌دهد: «آمار دقیق‌شان را نداریم ولی در شهرهای ما در طرف‌های دهلران، ایوان و... میزان تخریب زمین‌های کشاورزی خیلی زیاد بوده است. با این حال اگر اطلاع رسانی‌ها انجام نمی‌شد، شاید اتفاقات خیلی ناگوارتری پیش می‌آمد و الآن خسارات جانی بسیار زیادی هم داشتیم.»

بر اساس آخرین گزارش مرکز آمار، 23.5 درصد از شاغلان ایلام در بخش کشاورزی فعالیت می‌کنند. همچنین بر اساس گزارش پاییز 97، نرخ بیکاری در استان ایلام 10.6 درصد بوده است. فروتن معتقد است که با این تخریب‌ها، قیمت محصولات افزایش خواهد یافت و برای مدیریت کالاهای اساسی باید جلوی صادرات برخی محصولات را گرفت. او می‌گوید: «تخریب مزارع حتماً در قیمت محصولات کشاورزی بسیار مؤثر خواهد بود. پیاز را دیدید که قیمت آن چطور بالا رفت. من فکر می‌کنم برای تأمین نیاز داخلی، امروز که کشاورزی و زیرساخت‌های ما از بین رفته‌اند، جلوی صادرات را باید گرفت.»

رئیس اتاق بازرگانی ایلام ادامه می‌دهد: «من خودم متولی صادرات هستم ولی حالا که ممکن است مردم متضرر شوند و برای کالاهایی مثل گوجه، پیاز و سیب زمینی مشکل ایجاد شود، باید جلوی صادرات را گرفت تا به تعادل عرضه و تقاضا برسیم. این طبیعی است که سیل آمده و همه دشت‌ها را گرفته و قطع به یقین قربانی‌هایی دارد اما از این جای کار به بعد دیگر بلای طبیعی نیست. باید مدیریت کرد تا برای مردم کم درآمد و آنهایی که مشکلات معیشتی دارند، سختی‌های بیشتری ایجاد نشود.»

صنعت و کشاورزی شیراز و همدان؛ مصون از سیل

علی اصغر زبردست، رئیس اتاق بازرگانی اتاق همدان می‌گوید: «در استان همدان در حوزه‌های اقتصادی مربوط به معیشت مردم مانند کشاورزی خسارت زیادی نداشتیم. بیشتر خسارات، برای راه‌ها بوده است.»

به گفته جمال رازقی، رئیس اتاق بازرگانی شیراز، اقتصاد این استان هم آسیب زیادی ندیده است. او به «ایران» چنین توضیح می‌دهد: «داستان سیل شیراز، خسارت بزرگ اقتصادی نیست. بیشتر خسارات این شهر اقتصادی بود. البته در حوزه مسکن در شمال شرقی شهر اثراتی داشته که هلال احمر، دولت و مقام رهبری اعلام کرده‌اند که کمک‌های اضطراری انجام می‌دهند ولی برای کشاورزی و صنعت استان آثار اقتصادی به جا نگذاشته است.» اما آنچه در سایر استان‌ها پیش آمده، به اعتقاد رئیس اتاق شیراز قیمت کالاها را در سایر استان‌ها هم تحت تأثیر قرار خواهد داد. رازقی می‌گوید: «وضعیت کشاورزی استان‌های مجاور در کوتاه مدت یقیناً روی قیمت کالاها و برخی مواد غذایی اثر می‌گذارد اما به نظر می‌رسد که در بلند مدت از این بخش، دچار زیان نشویم.»

آسیب به اقتصاد لرستان، بیشتر از استان‌های دیگر

بر اساس آخرین گزارش مرکز آمار، 24 درصد از شاغلان لرستان در بخش کشاورزی فعالیت می‌کنند. همچنین بر اساس گزارش پاییز 97؛ نرخ بیکاری در استان لرستان 12.8 درصد و 1.1 درصد بالاتر از میانگین کشوری بوده است.

حسین سلاح ورزی، رئیس اتاق بازرگانی لرستان هم روز گذشته در بخش‌هایی از یادداشتی برای روزنامه ایران نوشته بود: «واقعیت این است که سطح و عمق تخریب زیربناهای استان حتی شاید بیشتر از برخی استان‌های دیگر باشد. با توجه به اینکه اقتصاد لرستان درمقایسه با استان فارس یا استان خوزستان ضعیف‌تر و سطح توسعه یافتگی آن کمتر است به همان نسبت آسیب‌های وارده به نسبت تولید ناخالص داخلی استان بیشتر خواهد بود. برآوردهای نخستین نشان می‌دهد از کل خسارت 4500 میلیارد تومانی بربخش کشاورزی نزدیک به 12درصد آن به بخش کشاورزی لرستان بوده است که رقمی معادل 500 میلیارد تومان است که جبران آن برای کشاورزان این استان دشوار است. بدیهی است که فعالیت‌های اقتصادی شامل فعالیت بنگاه‌ها و خانوارهای لرستانی در روزهای آتی به دلیل شوک این سیل و آسیب‌های آن از روند معمولی پیش از نوروز خارج شده و نیاز به بازسازی در ذهن و عمل دارد. زندگی اقتصادی غیر عادی در لرستان دست کم تا بهار امسال ویژگی اقتصادی این استان است و باید منتظر ماند ودید که مدیران دولتی چه تمهیداتی می‌اندیشند.»

6000 میلیارد تومان سیل به کشاورزی 16 استان تا روز گذشته آسیب زد.

479 میلیارد تومان کمک بلاعوض برای جبران خسارت سیل به کشاورزی گلستان و مازندران 180 درصد بارندگی‌ها در نیمه نخست سال آبی افزایش یافت.

13000 کیلومتر راه در سیلاب‌های اخیر استان‌های کشور خسارت دیدند.

یوسفی، نایب رئیس اتاق بازرگانی گرگان: بالغ بر 230 هزار هکتار از زمین‌های کشاورزی دچار سیل زدگی شدند که نزدیک به 130 هزار هکتار از محصولات شان کاملاً غیرقابل برداشت است. عمده این محصولات گندم، جو و کلزاست.

فروتن، رئیس اتاق بازرگانی ایلام: خیلی از زمین‌های کشت گندم، جو و کلز از بین رفته‌اند. برای تأمین نیاز داخلی، امروز که کشاورزی و زیرساخت‌های ما از بین رفته‌اند، جلوی صادرات را باید گرفت.

احمدی، نایب رئیس اتاق بازرگانی اهواز: مهم‌ترین محصولی که از بین رفته، گندم است. امسال سال بسیار پرمحصولی برای کشاورزان بوده و در سال‌های اخیر هرگز چنین محصولی نداشته‌اند.

سلاح ورزی، رئیس اتاق بازرگانی لرستان: از کل خسارت سیل به کشاورزی کشور نزدیک به 12درصد به بخش کشاورزی لرستان بوده که رقمی معادل 500 میلیارد تومان است که جبران آن برای کشاورزان این استان دشوار است.برای ورود به کانال تلگرام ما کلیک کنید.

ریحانه یاسینی