بیکارِ بی‌پولی که میلیونر شد

آدم‌های معمولی هنگامی که به سراغ کارآفرینی می‌روند به سراغ کار‌هایی می‌روند که قبلاٌ توسط افرادی انجام شده است. اما افرادی مانند مجید زمانی به سراغ کاری رفته است که تا به حال کسی سراغ آن نرفته است و همین امر باعث موفقیت آن‌ها شده است.

رمز موفقیت آدم‌های موفق همین است که به سراغ کار‌هایی می‌روند که تا به حال نرفته اند و تجربه اولین بودن در حرفه را به دست آورند. «مجید زمانی» در کنار مهندسی و کار‌های عمرانی اش این روز‌ها در شمال کشور به سراغ کشت تمشک رفته است؛ میوه‌ای که پیش از این محصولاتش به صورت خودرو و وحشی در اختیار مصرف کننده قرار می‌گرفت.

مجید زمانی که مهندس عمران است، با دریافت ۱۵ میلیون تومان تسهیلات اقتصاد مقاومتی از بسیج سازندگی مزرعه تمشک خود را راه‌اندازی و برای ۱۵ نفر اشتغال‌زایی کرده است.

وی درباره پایه گذاری کشت تمشک در شمال کشور، می‌گوید: در شهر رامسر که من در آن زندگی می‌کنم، کشاورزی و باغداری زمینه اصلی فعالیت مردم است. با وجود اینکه در عرصه ساختمان فعالیت می‌کنم، به خاطر علایق شخصی مایل بودم که وارد عرصه کشاورزی و باغداری شوم. طی مطالعاتی که انجام دادم متوجه خواص فوق العاده میوه تمشک شدم.

زمانی با بیان اینکه از سال ۹۱ این کار را شروع کردیم گفت: کار خود را از زمین ۵۰۰ متری در یک محیط خانوادگی شروع کردم. اما الان ۲۰ باغ تمشک در استان‌های شمالی احداث کردیم. در مجموعه ایران تمشک حدود ۱۵ نفر به طور مستقیم مشغول کار هستند. اشتغال‌ها در بخش فنی، احداث باغ، نگهداری باغ و بازرگانی است. بخشی از باغ‌ها مالکیت خودمان است و در بخشی دیگر مشارکت کرده ایم. به نوعی حضور فیزیکی داریم.

وی ادامه داد: سطح زیر کشت تمشک کم است. یک برنامه بازاریابی و فروش داریم که خوشبختانه هر روز یک بازار Store جدید را شناسایی می‌کنیم. برآورد‌ها این است که تا یک سال دیگر حجم تولید تمشک نیازمند بازار داخلی باشد، شاید تا ۲ سال دیگر بتوانیم بازار داخل را تأمین کنیم و در کنار آن بحث شناسایی بازار صادراتی را در دستور کار داشته باشیم. هماهنگی‌هایی هم برای صادرات صورت گرفته است. در حال حاضر واردات تمشک در حال انجام است. این محصول در نوع میوه‌های لوکس قرار دارد، اما این مزیت را داریم که تولید داخل می‌کنیم.

زمانی بیان کرد: با بیان اینکه هزینه تولید این محصول بالا است، اما رقم فروش این محصول هم مقرون به صرفه است. تا قبل از نوسانات اقتصادی هزینه احداث باغ هر ۱۰۰۰ متری، متری ۱۰ هزار تومان هزینه احداث دارد که برای احداث یک باغ تمشک به ابعاد ۱۰۰۰ متر مربع حدود ۱۰ میلیون تومان هزینه احداث است. هزینه نگهداری سالیانه این باغ برای ۱۰۰۰ مترسالیان حدود ۵ میلیون تومان است.

وی گفت: هر ۱۰۰۰ متر سالیانه سود ۱۰ میلیون تومانی را به همراه دارد. باغ تمشک برای اینکه تجاری باشد و بتوان به عنوان کسب و کار روی آن حساب باز کرد، این است که در حداقل متراژ ۲ تا ۳ هزار متر را باید در نظر گرفت. برای یک باغ ۳ هزار متری سود ۳۰ میلیون تومان نصیبم می‌شود. یک باغ ۳ هزار متری برای یک فرد حدود ۲.۵ میلیون تومان در ماه سود دارد. ما در محصولات باغی سطح عملکرد محصولات باغی مشخص است. به طور مثال سطح زیر کشت محصولات باغی در شمال کشور مشخص است که در هکتار حدود ۳۵ میلیون تومان سود خالص دارد. در کیوی و خرمالو حدود ۴۰ میلیون تومان در هکتار سود دارد. اما در باغ تمشک برای یک باغدار حدود ۱۰۰ میلیون تومان می‌تواند سود داشته باشد.

زمانی افزود: کشور‌های اروپایی و آمریکا اهمیت بسیار زیادی برای تمشک قائل هستند و به وفور آن را تولید و مصرف می‌کنند. اما تمشک در ایران فقط به صورت خودرو و وحشی آن هم صرفا در شمال کشور یافت می‌شود. در واقع تمام تمشک‌هایی که در حاشیه جاده‌های شمالی کشور فروخته می‌شود به صورت وحشی و خودرو تولید شده است. به همین دلیل علاقمند شدم که در این عرصه بکر وارد شوم.

زمانی گفت: تمشک و توت فرنگی میوه‌های وارداتی هستند که به عنوان منبع اصلی آنتی اکسیدان در جهان شناخته می‌شوند. آنتی اکسیدان مهمترین عامل در کنترل و پیشگیری از سرطان است. به دلیل اینکه در کشور هیچ تجربه‌ای از کشت تمشک وجود نداشت، برای تهیه بوته‌های اصلاح شده و بدون خار تمشک تلاش زیادی به خرج دادیم و بالاخره موفق به تهیه تعدادی از آن‌ها شدیم. با قلمه زدن و خواباندن شاخه ها، بوته‌های تمشک را در سطح وسیع تکثیر کردیم. بوته تمشک اصلاح شده فاقد خار است و میوه آن در قیاس با میوه تمشک وحشی، خوشمزه‌تر و دارای بافت قوی تری است.

این فعال اقتصاد مقاومتی گفت: بوته تمشک از تیره گل سرخیان است. برگ ها، قطر ساقه و تعداد شاخه‌های تمشک شباهت زیادی به گل سرخ دارد. شاخه‌های تمشک ظرف یک سال بین ۵ تا ۱۰ متر رشد می‌کند و ۱۸ ماه پس از کاشت، هر بوته آن بین ۳ تا ۱۰ کیلوگرم محصول می‌دهد.

وی درباره بازار فروش تمشک در کشور، افزود:میوه تمشک قابلیت نگهداری به صورت انبارداری را ندارد و ظرف حداکثر سه روز باید مصرف شود. ما برای فروش تمشک در شمال کشور به صورت حاضری خوری مشکلی نداریم و با تقاضای انباشته هم مواجهیم، اما اگر قصد انتقال آن به سایر نقاط کشور را داشته باشیم باید ظرف حداکثر ۲ روز آن را به دست مصرف کننده برسانیم که کار مشکلی است. البته اگر از تکنولوژی تونل انجماد استفاده شود، تمشک منجمد به مدت ۲ سال قابلیت نگهداری دارد. خدا را شکر به دلیل رعایت نکات علمی پرورش تمشک، میزان محصولی که در حال برداشت هستیم ۲ برابر حد انتظارمان است و از کیفیت بسیار بالایی هم برخوردار است.

مجید زمانی اضافه می‌کند: به دلیل خصیصه‌ای که از تمشک ذکر کردم، استفاده از صنایع تبدیلی برای بهره برداری بیشتر و بلند مدت از این محصول اهمیت مضاعفی می‌یابد. با استفاده از صنایع تبدیلی می‌توان مربا، شربت و پودر ژله تولید کرد و ما به دنبال تکمیل این زنجیره هستیم.

وی در این باره می‌گوید: یکی از مهمترین انگیزه‌های من برای پذیرفتن ریسک تولید محصولی که هیچ تجربه درباره آن در کشور وجود نداشت، اضافه کردن تمشک به عنوان یک میوه جدید به سبد مصرف خانواده‌های ایرانی بود. گسترش بیماری سرطان از جمله تبعات هولناک زندگی شهری و صنعتی است و مصرف تمشک توسط مردم بهترین و کم هزینه‌ترین راه برای پیشگیری از سرطان است.

زمانی با اشاره به تجربه ترویج کشت کیوی در کشور، اضافه می‌کند: کیوی یکی از میوه‌های وارداتی است که تا چند سال قبل اثری از آن در کشور نبود، اما امروز در کنار پرتقال، خرمالو و ... یکی از مهمترین محصولات باغداران در شمال کشور است. در حال حاضر ایران چهارمین تولید کننده بزرگ کیوی در جهان است. در منطقه ما باغ‌های وسیع ۱۰ هکتاری را می‌توان یافت که به صورت کاملا علمی و اصولی کیوی تولید می‌کنند. امیدوار هستیم بتوانیم کشت تمشک را هم مانند کیوی در شمال کشور ترویج کنیم.

زمانی در حال حاضر علاوه بر تولید تمشک مشغول ارائه مشاوره به باغداران و نیز تامین بوته‌های تمشک برای آنان است. وی درباره قیمت تمشک دربازار می‌گوید: شرایط تمشک به گونه‌ای است که نمی‌توان قیمت دقیقی برایش تعیین کرد، زیرا مرجعی برای تعیین قیمت ندارد و نمی‌توانیم از سازمان میادین بپرسیم که مثلاً امروز هر کیلو تمشک چند هزار تومان در بازار به فروش رفته است. اما برآوردمان این است که هر کیلو تمشک ۱۵ هزار تومان بسته به شرایط قابلیت فروش دارد. اما این قیمت تابع شرایط بازار شناور است.

وی بیان کرد: به طور مثال اگر یک روز در کشور ۲۰۰ کیلو تمشک برداشت شود، قیمت تمشک افزایش می‌یابد، اما اگر در روزی دیگر تمشک به میزان زیادی برداشت شود، قیمت تمشک متعادل می‌شود؛ بنابراین قیمت مشخص ندارد. هرچند در تفرجگاه‌های شمال تهران هر کیلو تمشک تا ۳۰ هزار تومان هم به فروش می‌رسد. امیدواریم بتوانیم قیمت منصفانه‌ای برای تمشک تعیین کنیم تا مردم هم برای اضافه کردن این میوه مفید به سبد مصرفشان ترغیب شوند.