ثبت ملی زیورآلات یزدی خوب اما بی اثر/ چراغ کارگاه های زرگری خاموش است

به گزارش رکنا از یزد؛ هرچند ثبت ملی و جهانی شهر زیورآلات برای یزد فرصت تلقی می شود اما هنوز این اقدام اثر خاصی بر وضعیت طلا و جواهر یزد نداشته است.

از محاسن ثبت جهانی یک صنایع دستی و تأثیر آن بر توسعه گردشگری همین بس که موجب شد و رونق جوامع بومی و محله ای می شود و ضمن معرفی ان اثر به دنیا، حیات آن را احیا و ماندگار می کند.

تا قبل از سال ۲۰۱۴ فعالیت‌های صنایع دستی زیر نظر شورای بین‌المللی یونسکو بود اما بعد از آن سال فعالیت‌های صنایع‌دستی از یونسکو به شورای جهانی صنایع دستی منتقل شد به عبارتی مهر اصالت که جهتِ سنجش مرغوبیت صنایع‌دستی استفاده می‌شود، ابتدا زیر نظر یونسکو بود که از ۴ سال گذشته به شورای جهانی صنایع‌دستی منتقل شد.

از دیگر اثراث مثبت ثبت جهانی می‌توان به همکاری و حمایت مسئولان دولتی از صنعتگران و فعالان صنایع دستی ثبت شده اشاره کرد که دولت ها به ادعا هم که شده همواره بر این موضوع اصرار و تأکید داشته اند.

اشتغال سه میلیون هنرمند کشور در حوزه صنایع دستی

از مجموع ۶۰۲ رشته صنایع‌دستی شناخته شده در جهان، حدود ۲۹۹ رشته مربوط به ایران است بطوری که با تنوع بسیار زیاد صنایع دستی، بیش از ۳ میلیون هنرمند و صنعتگر در ۳۰۰ رشته مختلف هنرهای سنتی و صنایع دستی مشغول به کار هستند و بخشی از درآمد کشور را به خود اختصاص می‌دهند.

بعضی شهرها و روستاهای کشور در یک هنر خاص، شهرت ویژه‌تری دارند و با صنایع دستی‌شان معرفی می‌شوند و این ظرفیت را دارند که به نام آن هنری که مخصوصشان است به ثبت برسند اما تاکنون هر چند تعدادی از شهر و روستاها به ثبت ملی رسیده‌اند امّا در فهرست میراث جهانی یونسکو فعلا فقط ۱۱ شهر و ۳ روستا به ثبت رسیده است.

کار ثبت جهانی شهرهای صنایع دستی از سال ۹۴ رقم خورد و شهرهای اصفهان به عنوان شهر جهانی صنایع دستی خلاق، تبریز شهر جهانی فرش به ثبت رسیدند و پس از آن شهر مشهد در سال ۹۵ به عنوان شهر جهانی گوهرسنگ ها و  شهر شیراز در سال ۹۸ به عنوان شهر جهانی صنایع دستی به ثبت رسیدند که رونق بازار هر کدام از ان ها مشهود است.

اشتغال سه هزار یزدی به صنایع دستی وابسته است

یزد به عنوان دومین شهر تاریخی ثبت شده در یونسکو که در سال ۹۸ رقم خورد در زمینه صنایع دستی دارای ظرفیت های فعال و غیر فعال بسیاری است به گونه ای که با ۴۰ رشته مختلف، ۳هزار نفر را به اشتغال واداشته است که هم از نظر کیفی و کمی می تواند با سایر شهرهایی که در صنایع دستی ثبت جهانی شده اند برابری کند.

هر چند در سال ۹۷ شهر میبد به عنوان شهر جهانی زیلو معرفی شد اما شهر یزد با توجه به ظرفیت های پیدا و پنهان در این زمینه مهجور مانده است و جز کم لطفی چیز دیگری ندیده است هر چند در جهانی شدنش هم به غیر از عنوان و درخشان سازی کارنامه مسئولانش چیزی عایدی مردم آن نکرده است.

در کنار رشته هایی چون سفال و سرامیک، زیلوبافی، حصیر بافی، کاشی معرق، کاشی هفت رنگ، منبت و معرق، گیوه بافی، زنجیر سازی، مسگری و نساجی سنتی شامل دارایی، احرامی و کار بافی یکی از رشته های اصیل مهم در یزد که همیشه زیر یوغ کم لطفی ها و بی مهری ها کمر خم کرده است رشته طلاسازی و زیورالات سنتی است.

هر چند در سال ۹۹ شهر یزد به عنوان شهر ملی زیورآلات سنتی معرفی شد اما این عنوان هم نتوانست لطفی در حق این صنف بکند.

گره خوردن نان ۲۴ هزار یزدی با صنعت طلا و زیورآلات

اشتغال و نان آوری ۲۴ هزار یزدی با صنعت طلا و زیورآلات گره خورده است که سفره دل هر کدامشان را که باز کنی مثنوی هفتاد منی خواهد شد که  حتی عنوان شهر ملی زیورآلات برای یزد را هم در کامشان تلخ می شود!

شیوع کروناویروس از یک سو و تشویق دولت برای سرمایه گذاری در حوزه بورس و سهام بازار از سوی دیگر درد مضاعفی شده بر مشکلات هزارتوی اهالی این صنف که جای بحث و بررسی دارد.

اگر صنوف دیگر ۵۰ درصد از جریان بحران کرونا متضرر شدند، فعالان صنف طلا فروش و طلاساز ۱۰۰ درصد ضرر کرده‌اند چرا که با وجود کرونا و لغو مراسم‌های جشن و عروسی، هیچ فعالیتی نداشته‌اند.

تنها با یک نمونه از کارگاه‌های طلاسازی می‌توانیم میزان تضرر این صنف را به تصویر بکشیم به طوری اگر شرایط کارگاهی با ۷۰ نیرو در یزد را در نظر بگیریم که بدون هیچ درآمدی ماهانه تنها حدود ۲۵۰ میلیون تومان صرف هزینه حقوق و بیمه شاگردان خود طی سه ماه متوالی می‌کند و علاوه بر آن، هزینه‌های انرژی و سایر موارد را بر دوش دارد، متوجه وضعیت اسفناک این صنف می‌شویم.

ثبت ملی شهر زیورآلات برای یزد خوب اما بی اثر

نوری زاده رییس اتحادیه طلافروشان یزد با اشاره به وضعیت کارگاه‌های طلاسازی در یزد گفت: متاسفانه این کارگاه‌ها وضعیت خوبی ندارند و با توجه به اینکه تقاضای خرید طلا از سوی مردم وجود ندارد تقریبا بیش از۷۰ درصد از کارگاه‌های طلاسازی استان غیر فعال هستند و مابقی نیز با حداقل نیرو در حال کار هستند.

نوری‌زاده ادامه داد: کارگاه‌های طلاسازی استان تحت فشار اقتصادی زیادی هستند و این مسئله موجب بیکاری نیروی زیادی در این صنف شده است و برخی کارگاه‌ها نیز با اینکه سعی می‌کنند کارگران خود را نگه دارند اما در پایان ماه مجبورند سرمایه خود را به فروش برسانند تا بتوانند حقوق این کارگران را پرداخت کنند.

نوری زاده با بیان اینکه هیچگونه حمایتی از صنف طلا و جواهر نمی‌شود، گفت: با اینکه رکود بر بازار طلا حکمفرماست و تقاضایی از سوی مردم وجود ندارد اما سالانه به میزان مالیاتی که باید این صنف به دولت پرداخت کند افزوده می‌شود و با وجود همراهی مسئولان استان در این زمینه، این صنف با مشکلات اقتصادی زیادی روبروست.

وی با اشاره به ثبت ملی شهر زیورآلات برای یزد ابراز کرد: قطعا این گونه اقدامات بر وضعیت صنف طلا و زیوآلات یزد اثر می گذارد اما شرایط اقتصادی کشور و شیوع کرونا این اقدام اثر خاصی بر وضعیت طلا و جواهر یزد نداشته است.

۴۰اثر فاخر از صنایع دستی یزد به ثبت ملی می رسد

نوری زاده اذعان کرد: هر چند طلای یزد شهره جهانی دارد و بخاطر کیفیت و طرح های ویژه و سنتی مورد پسند عامه مردم کشور است اما با این شاریط اقتصادی نمی توان انتظاری هم از اثرات ملی شدن زیورآلات یزد داشت که امیدواریم با پایان کرونا و تغییر دولت، وضعیت بازار طلاو زیورآلات یزد از وضع کنونی خارج شود.

رییس اتحادیه طلافروشان یزد خاطرنشان کرد: با توجه به جلساتی که با معاون صنایع دستی وزارتخانه گرفت شد بنا شده ۴۰اثر فاخر از صنایع دستی یزد به ثبت ملی برسد که با این اتفاق، شرایط خوبی برای حوزه صنایع دستی یزد رقم خواهد حورد.

نوری زاده ثبت جهانی شهر زیورالات برای یزد را ضروری عنوان کرد و گفت: مسئولان استان یزد باید همت کنند همانگونه برای ثبت ملی یزد برای شهر زیورآلات به نتیجه رسیدند برای ثبت جهانی آن هم اقدامات لازم انجام دهند که مطمئنا اثرات بسیار خوبی در سال های آینده یزد خواهد داشت.

وی افزود: زمانی که زیورالات و طلای یزد علیرغم شهره جهانی به ثبت برسد قطعا در معرفی بیشتر آن اثر خواهد گذاشت و هر مسافری داخلی و خارجی سعی می کند در کنار همه صنایع دستی و سوغات یزد حتما از طلای یزد هم خرید کند و یزد در بازار جهانی حرفی برای گفتن داشته باشد.

با اندکی بررسی می توان دریافت یزد علیرغم سبقه تاریخی، در صنایع دستی هم چیزی از شهرهای اصفهان و شیراز کم ندارد اما گویا بی دقتی ها، بی سلیقگی ها و بی توجهی در سال های اخیر باعث شد تا ظرفیت های زیادی از صنایع دستی یزد به باد فراموشی سپرده شوند.

اما شکی هم نیست هروقت ماهی را از آب بگیریم تازه است و می توان با یک مدیریت جهادی نه تنها بسیاری از صنایع دستی فراموش شده را احیا کرد بلکه بسیاری از صنایع دستی یزد که ناشناخته مانده است را با ثبت ملی و جهانی به کشور و دنیا معرفی کرد.

یزدرسا

یزد/ سمیه گلابگیریان