خاموشی ستاره ماندگار /«داوود رشیدی» صبح جمعه جهان را در 83 سالگی بدرودی ابدی گفت / ستونی که فرو ریخت

10 روز پیش بود که علی نصیریان در برنامه خندوانه ایده فیلم ی را مطرح کرد. فیلمی که قرار بود در آن پنج عالیجناب بازیگری ایران نقش خودشان را بازی کنند و قصه فیلم کشمکش میان این بزرگان باشد، کشمکش میان رفقای
60 ساله برای آغازی دوباره، جنگی باشد میان آنان با زمان، این پیر بی‌ملاحظه، دردها و آلام جسمی را کنار بگذارند و از نو برخیزند و دوباره به صحنه یکتای هنرمند ی‌شان بازگردند و دیدگانِ جان ما را طراوت بخشند. اما افسوس که همه عمر دیر رسیدیم و عدد «پنج» بی‌رحمانه «چهار» شد. این تابستان سیاه دوباره خبر اندوهناکی را زایید. داوود رشیدی، هنرمند و بازیگر ارجمند، که سال‌های اخیر از بیماری آلزایمر رنج می‌برد، صبح روز جمعه، پنجم شهریور بر اثر ایست قلبی در 83 سالگی برای همیشه این جهان را بدرود گفت. داوود رشیدی‌ زاده یکشنبه ۲۵ تیر ۱۳۱۲ در تهران بود اما اصالتی بابلی داشت. به سبب فعالیت دیپلماتیک پدر، در ژنو، علوم سیاسی خواند. در هفت‌سالگی برای بازی در نمایش «مردم» به عبدالحسین نوشین معرفی شد و از همان موقع تئاتر ایران با پدیده‌‌ای به نام داوود رشیدی گره خورد. رشیدی از سال ۱۳۵۰ با فیلم سینمایی «فرار از تله» ساخته جلال مقدم وارد سینما شد و علاوه بر بازیگری و کارگردانی در سینما، تلویزیون و تئاتر به تهیه‌کنندگی سینما نیز روی آورد و آخرین باری که مقابل دوربین رفت، سریال‌های «مختارنامه» و «کلاه پهلوی» بود. از آثار ماندگار او می‌توان به نمایش‌های «در انتظار گودو»، «ریچارد سوم»، «پیروزی در شیکاگو»، فیلم‌های «کندو» و «کما‌ل‌الملک» و سریال‌هایی چون «آوای فاخته» و «هزاردستان» اشاره کرد. هزاردستانی که به قول علی‌حاتمی، آلبومی است از پنج بزرگمرد تئاتر و سینما، آلبومی که حالا جای یکی از عکس‌هایش خالی شده است اما تا همیشه جان صدا و نقشش بر دیوار ذهن و دل هنر ایران ثبت می‌ماند.

درگذشت هنرمند پیشکسوت و مردمی، مرحوم داوود رشیدی موجب تأثر و تألم شد. این کارگردان و بازیگر خلاق سینما، تئاتر و تلویزیون، نقش ارزشمندی در اعتلای فرهنگ و هنر این مرز و بوم داشت و طی یک عمر فعالیت هنری با خلق آثاری ممتاز و پر شکوه، در تاریخ هنر کشور ماندگار شد. امیدوارم هنرمندان جوان کشورمان، آداب هنروری و پشتکار ایشان را سرمشق خود قرار داده و خلاقانه در مسیر اصالت‌های فرهنگی، گام بردارند. اینجانب درگذشت این هنرمند محبوب را به خانواده محترم رشیدی، اصحاب تئاتر و سینما و همه علاقه‌مندان به هنر تسلیت می‌گویم و از درگاه ایزد منان برای ایشان رحمت الهی و برای عموم بازماندگان، صبر و سلامتی مسألت دارم.
تسلیت جنتی، مسجد جامعی، ظریف و سیدحسن خمینی به خانواده رشیدی
وزیر ارشاد طی تماس تلفنی با خانواده ایشان ضمن ابراز ناراحتی به جهت از دست دادن یکی از بهترین هنرمندان پرتوان با دانش و خوش ذوق کشور، برای بازماندگان صبر و شکیبایی مسألت داشت. احمد مسجد جامعی نیز عصر دیروز با حضور در منزل آن مرحوم گفت: ایشان انسان بزرگی بود و وقتی به این خانه می‌آمدیم خستگی‌هایمان در می‌گرفت. یاد ایشان همیشه جاودان است. همچنین وزیر امور خارجه و سید حسن خمینی درگذشت این هنرمند پیشکسوت را تسلیت گفتند.

غم سنگین نبودن او
«داوود رشیدی»، دوست سال‌های سال من بود و بیش از نیم قرن، در کنار هم، کار کردیم. اما اکنون که او تنهایمان گذاشته، غم نبودنش بر دلم سنگینی می‌کند و برایم بسیار مشکل است صحبت کردن درباره او. داوود در هنر دارای تحصیلات بالایی بود و توانست وظیفه‌اش را در قبال سینما و تئاتر به نحو احسن به انجام رساند. او هنرمندی مطلع بود و هیچ‌گاه از دستگیری نسبت به دیگران مضایقه نمی‌کرد. محبت‌های ارزشمند این رفیق خوب تا همیشه برایم ماندگار خواهد ماند.

خسران بزرگ برای کشور
داوود رشیدی کارگردانی بسیار متبحر در تئاتر بخصوص تئاتر جدید بود. به اعتقاد من یکی از ستون‌های اصلی تئاتر جدید که از دهه 40 شروع شد بدون شک داوود رشیدی است. او یکی از تحصیلکرده‌های آگاه و متبحر در کارگردانی و حتی حوزه ترجمه‌ بود. ترجمه‌های بسیار زیادی از تئاتر جدید غرب دارد و خدمت خیلی زیادی به تئاتر نوین ایران کرد. رشیدی یکی از ستون‌های اصلی این کار بود و با از دست دادن او پاره‌ای از بدنه نسل ما جدا شد. بسیار متأسفیم که این ستون دارد فرو می‌ریزد. امیدوارم که جوان‌های ما راه رشیدی را با کارهای تازه ادامه بدهند و با انرژی تازه به فرهنگ نمایش ایران غنا ببخشند. نمایش و فرهنگ ایران زمین فرهنگی غنی است و فقط مرتبط به دوران دور و باستان نیست بلکه در دوره معاصر هم در زمینه شعر، رمان و سینمااستعدادهای بسیار خوبی داریم. با وجود این از دست دادن این سرمایه‌ها خسران بزرگی برای این مملکت است. اگرچه خدماتش برای همیشه ارزنده، چشمگیر و تأثیرگذار در روند تئاتر جدید ایران است.

رفیقِ 60 ساله
من مرگ هیچ عزیزی را باور نمی‌کنم. باورم نمی‌شود که داوود نازنین دیگر در میان ما نیست. داوود نه تنها بازیگری بی‌همتا که نویسنده و کارگردانی بی‌مثال بود. از مرگ رفیق ۶۰ ساله گفتن؛ رفیق روزهای شبابت بسیار سخت است. هنرمندی ماندگار، متین، باسواد و نجیب. اگر به کتابخانه داوود رشیدی نگاه کنید مملو از کتاب‌هایی است که همه آنها را مطالعه کرده بود. او در هر زمینه‌ای اهل تحقیق و مطالعه بود. من به احترام برومند همسر بی‌مانند داوود تسلیت می‌گویم و بابت تمام زحماتی که در این مدت برای او کشید سپاسگزارم. او همگی ما‌ را مدیون محبت و لطف خودش به داوود کرد. به لیلی و فرهاد عزیز و همچنین سینای عزیزم نوه‌اش و البته به هنرمندان و هموطنان نازنین و مردم هنردوست و هنرشناس این مملکت هم تسلیت می‌گویم.

بر زمینی که نشان کف پای تو بود / سالها سجده صاحبنظران خواهد بود
چه غم انگیز است غروب ستاره‌های درخشان از آسمان فرهنگ و هنر ایران. و چه دردناک است خداحافظی با مردی فرهیخته و مهربان. چهره آرام و دلنشینی که می‌ماند برای همیشه در خاطره تاریخی یک ملت. او همیشگی است چون از جنس بودن است و روشنایی. از این پس هر جا نور هست، هر جا روشنایی و ستاره هست می‌توان از او سراغ گرفت. در باغ و بوستان هنر ایران، در لابه‌لای شقایق‌ها آنجا که به احترام بالا می‌رود پرچم سینمای ایران، داوود رشیدی را می‌شود دوباره دیدار کرد. در قله‌ها، در سینه‌های مالامال از عشق و ایمان، آنجا که سخن می‌رانیم از اراده، خودباوری، اعتماد و گفته می‌شود واژه زیبای پدر، همسر، خانواده و انسان داوود رشیدی هست. باغبان پیر گلشن رازهای ناب انسانی از میانمان رفت. اما او هست و همیشه خواهد ماند در خاطرمان. این غروب غم‌انگیز را تسلیت می‌گویم از صمیم قلبم به همسر بی‌مانندش بانواحترام برومند، فرزندان داغدارش، جامعه سینما و تئاتر و همه مردم ایران.

قلبی که به درد آمد
با شنیدن خبر درگذشت داوود رشیدی قلبم بسیار به درد آمد. من داوود رشیدی را خیلی خوب می‌شناسم، سال‌ها با او رفت و آمد داشتم. در فرانسه تحصیل کرده بود و انسان بسیار با استعدادی در کار تئاتر و بازیگری بود و برای تئاتر ارزش بسیاری قائل بود. خیلی غمگین و متأسفم و به همه هنرمندان، مردم ایران و جهان فقدان این هنرمند عزیز را تسلیت می‌گویم، بخصوص به خانواده عزیز و همسر محترمش. امیدوارم روحش شاد باشد.


هنرمندی تکرار‌ناپذیر
داوود رشیدی را از اوایل دهه چهل می‌شناسم، تازه از فرنگ آمده بود و در اداره هنرهای دراماتیک مشغول به کار شده بود. نخستین نمایشی که از او دیدم نمایش «کاپیتان قراگوز» بود، نمایشی بسیار دلنشین. در آن نمایش بازی فوق‌العاده‌ای کرد که تاکنون به یاد مانده است. مدتی با ایشان تمرین می‌کردیم برای اجرای نمایش «پیروزی در شیکاگو» که به سرانجام نرسید. بهترین کاری که از او در مقام کارگردان دیدم نمایش «در انتظار گودو» بود که بر صحنه سالن انجمن ایران و امریکا به اجرا درآمد، در بین تمامی «در انتظار گودو»هایی که دیدم بهترین بود. بازی‌اش در فیلم «فرار از تله» جلال مقدم بی‌نظیر بود. او بعد از انقلاب جزو بازیگرانی بود که در شکل دادن سینمای نوین ایران سهم مؤثر و نقش بسزایی ایفا کرد. یادش بخیر. امثال او دیگر تکرار نمی‌شوند.

این کوزه‌گر دهر...
در تقدیر سیاه من این روزها خبرهای تلخ پشت سرهم مانند خنجری فرود می‌آید. امروز صبح خبردار شدم که یکی از ستارگان که گوهری یگانه در عرصه بازیگری و هنر نمایش بود به سفر بی‌بازگشتی رفته است. دلم گرفت و غصه‌دار شدم. داوود رشیدی دانش‌آموخته تئاتر و بازیگری از فرانسه بود. عالی‌ترین نمایشنامه‌های مشهور جهان را به صحنه برد. در سینمای ایران و آثار تلویزیونی درخشش تحسین‌برانگیزی داشت. با رفتن او یاد این رباعی خیام می‌افتم: جامی است که عقل آفرین می‌زندش/ صد بوسه ز مهر بر جبین می‌زندش/ این کوزه‌گر دهر چنین جام لطیف/ می‌سازد و باز بر زمین می‌زندش... برای همه عمری طولانی و با عزت آرزو دارم.

مظهر آرامش
در این وقت‌ها آدم نمی‌داند چه باید بگوید. عمیقاً ناراحتم، داوود رشیدی برای من خیلی ارزش داشت. ما با هم بسیار کار کرده‌ایم، او در دانشگاه استاد من بود، سپس همکار شدیم و همکار بسیار گرامی و خوبی بود. انسانی بسیار خوش‌طینت و آرام بود. چیزی که این روزها، بخصوص در هنرمندان کم پیدا می‌شود آرامش است، ایشان در هر شرایطی آرامش داشت.

اعلام زمان مراسم تشییع و ترحیم داوود رشیدی
پیکر داوود رشیدی 9 صبح یکشنبه 7 شهریور از مقابل تالار وحدت به سمت قطعه هنرمندان بهشت زهرا(س) تشییع می‌شود. آیین یادبود داوود رشیدی نیز روز سه‌شنبه ساعت 18 تا 19:30 در مسجد جامع شهرک غرب برگزار خواهد شد برای ورود به کانال تلگرام ما کلیک کنید.