مشکلی در توسعه روابط ایران و مصر وجود ندارد

به گزارش رکنا، علی اکبر ولایتی مشاور بین‌الملل مقام معظم رهبری در مصاحبه با شبکه خبری الجزیره به موضوعات مهمی چون مناسبات ایران با عربستان، مصر و آذربایجان پرداخته و تاکید کرد ایران و عربستان به عنوان دو قدرت بزرگ منطقه ای و بین المللی می توانند معادلات منطقه و جهان را در جهتی هدایت کنند که منافع کشورهای مسلمان بیش از پیش تامین گردد.

مشروح این مصاحبه را در زیر می‌خوانید:

-روابط ایران و منطقه خاورمیانه پس از توافق اخیر با عربستان را چگونه ارزیابی می‌کنید و این آشتی چه تاثیری بر امنیت منطقه دارد؟

در طول تاریخ اسلام هیچ گاه بین ایران و عرب های عربستان نزاع جدی صورت نگرفت و وجود شهرهای مقدس مکه و مدینه در حجاز، عاملی بسیار مهم در تلاش دو کشور برای حفظ امنیت این مکان های بسیار مقدس بود.

مکان های مقدس اسلامی مکه و مدینه مورد احترام و رجوع مسلمانان است و ارتباط مستمر آنها با این دو شهر مقدس عامل اصلی حفظ روابط برادرانه به خصوص حجاز و ایرانیان که محور اصلی و ستون استوار اسلام می باشند، بوده است.

زمانی از حدود کمتر از یک قرن پیش که انگلیسی ها به داخل جزیرة العرب نفوذ کردند، نفاق را بین عرب های حجاز و ایرانی ها ایجاد و موجب شدند همزیستی بین حجاز و ایران با چالش مواجه شود، در حالی که در طول تاریخ مشترک دو کشور همانطور که در موارد فوق اشاره شد همواره بین دو طرف یعنی ایران و ساکنین جزیرة العرب صلح و همزیستی وجود داشته است.

بعد از انقلاب اسلامی ایران تحریکات آمریکا و انگلیس در جزیرة العرب علیه ایران شدت یافت و روابط دو کشور با مشکلاتی روبرو گردید، هر چند  باتلاش دو طرف به تدریج همکاری و تعاملات فیمابین در حال افزایش می باشد و در دوره های مختلفی نیز این شرایط در جهت توسعه و همکاری دنبال می شده است.

قرائن حاکی از آن است که این بهبود روابط ان شاءالله پایدار و مستمر خواهد بود. سفارت خانه ها بازگشایی گردید و رفت و آمدها در سطوح مختلف از سر گرفته شده است.

بدون تردید ایران و عربستان دو کشور مهم در منطقه هستند و قهر و آشتی دو کشور در کل منطقه تاثیر گذار خواهد بود. ضمن آن که ایران و عربستان دو قطب تاثیرگذار در منطقه راهبردی و حساس خلیج فارس نیز می باشند که هر کدام به نوبه خود در تحولات منطقه نقش چشمگیری دارند.

-ارزیابی شما از استقبال کشورهای جهان از توافق ایران و عربستان چیست و چه بازتابی بر آنها خواهد داشت؟

از سوی دیگر شاهد این هستیم که با انجام توافق میان ایران و عربستان یک موج مثبت در منطقه ایجاد شده و روابط بین کشورهای حوزه خلیج فارس و منطقه به سمت ثبات و آرامش بیشتری هدایت شده است. ایران و عربستان به عنوان دو قدرت بزرگ منطقه ای و بین المللی می توانند معادلات منطقه و جهان را در جهتی هدایت کنند که منافع کشورهای مسلمان بیش از پیش تامین گردد.

در شرایطی که هم اکنون شاهد تحولات جدی در صحنه بین الملل به خصوص در غرب آسیا (منطقه خاورمیانه) هستیم و توازن و معادلات امروز در حال تغییر می باشد، مصالح کشورها اقتضاء می کند که از این فرصت در جهت رفع مشکلات استفاده کرده و محیط جدیدی بر اساس منافع و مصالح کشورهای منطقه ایجاد نمود.

مصلحت کشورهای منطقه این است که با یکدیگر تعامل داشته و در مقابل دشمن مشترک یعنی صهیونیست ها متحد باشند.

-تاثیر توافق با عربستان بر روابط با کشورهایی که روابط خود را با اسرائیل عادی کرده اند چیست؟

تغییر مشی و مواضع عربستان نسبت به صهیونیستها و حامیان آنها موجب شده که فضای کشورهای همسو با ریاض نیز به تبع آن کشور تغییر کند و عملا طرح های سازش کارانه نظیر طرح ابراهیم تضعیف شود.

یکی از علل تغییر رویکرد جمهوری اسلامی ایران نسبت به عربستان همین واقع بین تر شدن مواضع آن کشور علیه صهیونیست ها است. امیدواریم که این از سرگیری روابط بین دو کشور به نفع کشورهای منطقه و پایدار تر شدن صلح و ثبات در میان کشورهای مسلمان و کل جهان گردد.

-پیشرفت در روابط ترکیه و سوریه برای سوریه مهم است. به نظر شما این پیشرفت واقعی است؟

امیدواریم که چنین باشد و مشکلات موجود بین سوریه و ترکیه هرچه زودتر به نفع دو کشور و تقویت صلح و امنیت منطقه حل و فصل گردد.

مشکل اصلی بین سوریه و ترکیه ناشی از اقدامات ترکیه علیه سوریه است. ترکیه باید بداند که با اشغال خاک سوریه نمی تواند خواسته ها و اهداف غیر قابل قبول ترکیه علیه سوریه را محقق سازد و توسعه طلبی یک کشور علیه کشور دیگر محقق نمی شود. لذا جمهوری اسلامی ایران با این اقدامات مخالفت دارد و بسیار امیدواریم که اصل حاکم بر روابط کشورهای منطقه بر اساس حسن همجواری دنبال شود.

- به نظر می رسد که بعد از جنگ اوکراین روابط ایران و روسیه توسعه قابل توجهی داشته است و تهران متهم به حمایت از مسکو در جنگ شده است. تفسیر شما از این صحنه چیست و آیا رابطه با چین در سطح رابطه با روسیه است؟

بعد از انقلاب اسلامی روابط دو کشور رو به پیشرفت رفت و اکنون تبدیل به روابط استراتژیک شده است و شاهدیم که به صورت چشم گیری دو کشور همکاری های خود را توسعه داده اند.

آنچه مسلم است به تدریج نوعی روابط استراتژیک سه جانبه میان ایران، روسیه و چین در حال شکل گیری است که این مهم در سیاست خارجی سه کشور بی سابقه است. عضویت سه کشور در پیمان شانگهای بسیار تعیین کننده و تاثیر گذار در موازنه و همبستگی های راهبردی شده است.

مانور مشترک نظامی سه کشور به نوعی در دفاع از امنیت آنها در برابر پیمان جدید اوکوسAukus می باشد. این آرایش جدید نیروهای دو طرف یعنی از یک سو آمریکا، انگلیس و استرالیا و در مقابل ایران، روسیه و چین تعیین کننده آینده موازنه دفاعی در آسیا و اقیانوسیه می باشد.

-رابطه ایران با روسیه شراکتی است یا اتحاد راهبردی؟

در حال حاضر ایران و روسیه به عنوان شرکای اقتصادی یکدیگر عمل می‌کنند. در واقع دو کشور شریک راهبردی یکدیگر هستند  (نه متحد راهبردی) زیرا هر دو کشور تحت تحریم آمریکا و دیگر کشورهای غربی هستند.

علاوه بر این، سیاست های خصمانه آمریکا علیه ایران و روسیه موجب شده که دو کشور همکاری های خود در زمینه های مختلف سیاسی، نظامی و اقتصادی را گسترش دهند. روسیه از توسعه روابط با ایران به ویژه در برابر آمریکا و غرب استقبال می کند متقابلا، رویکرد نگاه به شرق یکی از پایه های اصلی قدرت ایران برای مقابله با آمریکا و ناتو است. این رویکرد که در دولت سیزدهم با جدیت دنبال می  شود، عزم روسیه را برای توسعه و تحکیم روابط با ایران تحکیم بخشیده است.

-تفاوت دیدگاه‌ها با روسیه چه تاثیری بر روابط استراتژیک دارد؟

روسیه جنگ ترکیبی آمریکا و ناتو علیه ایران و تضعیف جمهوری اسلامی ایران را تهدیدی علیه امنیت و منافع ملی خود می داند. اگرچه ممکن است در برخی مسائل با روسیه اختلاف نظر داشته باشیم، ولی این اختلافات لطمه ای به اساس روابط دو کشور به عنوان دو شریک راهبردی نخواهد زد.

روابط ایران و روسیه از زمان همکاری دو کشور در سوریه عمق بیشتری پیدا کرده است و از آن زمان تا به امروز به خصوص با مشارکت در سازمان های مهم منطقه ای و بین المللی همچون سازمان همکاری شانگهای دامنه همکاری ها میان کشورهای مهم منطقه و نیز با چین در قبال آسیای غربی، قفقاز جنوبی و منطقه اورآسیا و نیز دیگرمناطق مهم جهان روز به روز گسترده تر و عمیق تر شده است. البته ما بخش مهمی از این نوع روابط دوستانه و راهبردی را مدیون تلاش های سردار شهید حاج قاسم سلیمانی می دانیم.

-روابط ایران و آذربایجان شاهد تنش‌هایی شده است. ارزیابی شما از آینده این روابط چیست؟

ما با ملت آذربایجان هیچ مشکلی نداریم و کاملا نسبت به یکدیگر احساس خویشاوندی داریم. کمتر دو ملتی وجود دارد که این همه مشترکات داشته باشند و امیدواریم که مسئولین آن کشور عمق روابط برادرانه و مشترکات دو طرف را درک کنند و بدانند که ایران هیچ گاه تحمیل تشنج در روابط دو کشور همسایه و برادر را نمی پذیرد.

-بعد از توافق با عربستان سعودی، خبر توافق با مصر به گوش می رسد. آیا ابتکارات واقعی وجود دارد؟

از سر گیری روابط ایران و مصر از نظر منطقه ای و سیاسی بسیار اهمیت دارد و با وجود توافق با عربستان و  از سر گیری روابط با این کشور می‌تواند باعث شکل گیری نظمی نوین در منطقه و مناسبات بین المللی گردد.

همانطور که روابط ایران و عربستان به عنوان دو کشور قدرتمند منطقه می تواند در نظام بین الملل تاثیرات زیادی داشته باشد روابط ایران و مصر نیز قطعا در توازن منطقه ای و ایجاد یک قطب جدید در خاورمیانه و جهان قابل توجه خواهد بود. ایران و مصر از لحاظ استراتژیکی و ژئوپلیتکی ویژگی های بی نظیری در جهان دارند که می توانند با استفاده از این موقعیت ها در ارتقا سطح ثبات و امنیت منطقه نقش ویژه ای را ایفا کنند. نمونه آن کنترل بر دو تنگه استراتژیک جهان است که تعاملات دو کشور را می تواند در حد وسیعی افزایش دهد.

همکاری و تبادل دو کشور به ویژه در زمینه های فکری و فرهنگی می تواندروابط جهان اسلام را نیز تقویت نماید. به صورت اولیه مشکلی در توسعه روابط فی‌مابین وجود ندارد و پیوند های ریشه دار و عمیق دو کشور عامل موثری در این زمینه است.