درسی که یک خبرنگار باید از واقعه عاشورا بگیرد / حضرت زینب(س) مطالبه‌گر بود و پیامش را رساند

به گزارش رکنا، حضرت زینب (س) مسوولیت پیام‌رسانی این روز مهم تاریخی را برعهده داشت. به همین منظور از ایشان به عنوان اولین خبرنگار کربلا یاد می‌شود. حضرت زینب (س) الگوی بزرگی برای خبرنگاران در بیان حقایق است و اینچنین است که خبرنگاران با تأسی از حضرت زینب نباید در بیان حقایق لحظه‌ای درنگ کنند.

امام حسین(ع) تا ظهر روز عاشورا با برنامه‌ریزی خاصی که داشت، قیام خود را به سرانجام رسانده و به لقای حضرت حق پیوست. از عصر عاشورا نیز هدف پیام‌رسانی قیام عاشورا بر عهده زینب کبری (س) و امام سجاد (ع) بوده و حضرت زینب (س) نیز با تمامی سختی‌هایی که دیده بود، در کنار مسئولیت مدیریت اسرای کربلا، مسئولیت پیام‌رسانی این روز مهم تاریخی را برعهده داشت. اگر حضرت زینب کبری(س)، امام سجاد(ع) و کاروان اسرای کربلا نبود، واقعه‌ کربلا در همان منطقه کربلا می‌ماند و در حقیقت ما واقعه عاشورا را به لطف بیان حضرت زینب (س) میراث داریم.

کریم فیضی ـ پژوهشگر و نویسنده درباره‌ی پیام عملکرد حضرت زینب (س) برای خبرنگاران در واقعه عاشورا اینچنین می‌گوید: کار حضرت زینب(س) با خبرنگاری و خبررسانی قدری متفاوت است. ایشان بانویی است مسلط به مبانی اسلام و در ساده‌ترین توصیف، در کربلا با واقعه‌ای روبه‌رو و مواجه شده‌اند. بنابراین کاری که ایشان انجام داده‌اند یک رسالت بوده است و بس. کار عظیمی که در صحنه‌های کمتر از آن، دیگران توانشان را از دست می‌دهند، بیهوش می‌شوند و اقتدار شخصی‌شان دچار بحران‌های متعدد می شود؛ در چنین مجالی آن بانوی بزرگ بسیار قوی و محکم ظاهر می‌شوند و مواجهه برقرار می‌کنند. به عبارت دیگر مسئله عاشورا را فاجعه ندیده‌اند بلکه حادثه دیده‌اند و بر اساس این مشاهده ابتکار عمل به خرج داده‌اند.

حضرت زینب(س) مطالبه‌گر بود و پیامش را رساند

این پژوهشگر و سردبیر ایکنا همچنین درباره‌ی ویژگی‌های حضرت زینب (س) در مسئولیت پیام‌رسانی روز مهم واقعه‌ی عاشورا، معتقد است: هیچ بانوی دیگری را همچون ایشان در کربلا سراغ نداریم که اینگونه استوار و محکم باشند و حقیقت را گزارش کنند، مطالبه‌گر باشند و آن پیام را برسانند؛ بنابراین کار ایشان یک حماسه است که کمتر از کار امام حسین (ع) نیست و اگر بگوییم کار امام حسین (ع) یک حماسه مردانه است، کار حضرت زینب(س) یک حماسه زنانه است و باید گفت در دنیا نظیر ندارد و این نوع نگاه صرفا نه از جنبه عواطف و احساسات بلکه از جنبه‌ی تاریخی است که یک نسل مطهر در آن قتل عام شدند. آن‌وقت بانویی در آن موقعیت حضور داشته خودش را نباخته و تمام گزارش‌ها حکایت از این دارد که بسیار دقیق و مسلط به قضایا نگاه می‌کند و علاوه بر آن هم میدان‌دار است، ایتام را اداره کرده و طبق روایاتی که هست با کاروان به مدینه رفته و بازگشته است. در نتیجه به عقیده من زینب سلام الله علیها، حسین دوم واقعه کربلاست.

کپی پیست‌هایی که این روزها در خبرها می‌بینیم

کریم فیضی درباره‌ی الگوگیری خبرنگاران از حضرت زینب (س) برای بیان حقایق و ابتکار عمل اظهار کرد: خبرنگاری یک حرفه تعریف شده است. از خود خبرنگاری چنین ویژگی‌هایی درنمی‌آید؛ چراکه خبرنگاری یعنی اینکه خبری را بازتاب دهیم. بنابراین تعریف عامی دارد که خبرنگار وقایع را بازتاب می‌دهد. این قسمت ماجرا یک اتفاق ساده و ثابتی است و تا به اینجای کار نیاز به کار ویژه‌ای نیست. اما جای دیگری وجود دارد که حوزه ابتکار و خلاقیت خبرنگار است جایی که او باید آگاهی شخصی و اطلاعات عمومی‌اش را بالا ببرد. این آگاهی شخصی از خود خبر در نمی‌آید. بلکه از مطالعه در می‌آید. بنابراین خبرنگاری که اهل مطالعه نیست، کتاب نمی‌خواند، فیلم نمی بیند، از شرح حال بزرگان خبر ندارد، محدود خواهد شد و صرفا دنباله‌روی خبر خواهد شد. عین کپی پیست‌هایی که این روزها می بینیم.

ارزش آنجایی است که خبرنگار خبر را بسازد

فیضی ادامه می‌دهد: ارزش آنجایی است که خلاقیت وسط بیاید و خبرنگار خبر را تولید  کند. ممکن است از خیابان انقلاب ۱۰۰ خبرنگار گذر کنند و همه یک شکل گزارش کنند که محتوای آن خیلی مهم نباشد، اما اگر گزارشگری بیاید و از این مشاهدات معمولی به یک زیرلایه و باطن دست پیدا کند و بیاید و به عنوان مثال بگوید من با وجود این میزان دست‌فروش پیش‌بینی می‌کنم ۱۰ سال دیگر ما کتابفروش نداشته باشیم، این می شود خبرنگاری. گزارشی می‌دهد که ۱۰ سال بعد دیگران تازه خبر آن را اعلام می کنند. متاسفانه این ویژگی در حرفه‌ی خبرنگاری ما مرسوم نیست و ما بیشتر وقایع‌نگار هستیم. منتظر واقعه‌ای هستیم تا روی دهد و به عنوان مثال ۱۰ روز تمام رسانه‌ها هجوم می‌آورند تا آن واقعه را گزارش کنند و این میزان عمر و وقت و سایت و کاغذ و سرمایه صرف می‌شود. در حالی که این طرز خبرنگاری و فرآیند خبر استهلاک عمر و سرمایه است. زمانی که یک کشور تمام امکانات رسانه‌ای‌اش را به مدت ۱۰ روز بر روی یک موضوع متمرکز می‌کند؛ یعنی اگر به لحاظ عددی مطرح کنیم روزی ده‌ها میلیارد سرمایه به هدر می‌رود. متاسفانه به ندرت پیشگامی برای عمل کردن به حرفه‌ی خبرنگاری وجود دارد و شما در خبرنگاران نویسندگی و خلق و خلاقیت نمی‌بینید.

وی در ادامه یادآور شد: اگر بخواهیم از حضرت زینب(س) الگو بگیریم، نباید دنباله روی هر کسی و هر حرفی باشیم و مدام درصدد تکرار مکررات باشیم. خبرنگار باید روایت خودش را داشته باشد و دنباله‌روی کسی نباشد. به عنوان مثال اینکه ببینیم صدها خبرنگار یک چیز را می نویسند، اگر ما هم مثل آنها بنویسیم یکی مثل آنها خواهیم شد و خواهیم شد نفر صد و یکم درحالی که میتوانیم خود این را گزارش کنیم چرا که خود اینکه صد خبرنگار یک چیز را گزارش میکنند خودش یک خبر است.

حکایت این روزهای خبرنگاران

فیضی در پایان روایتی از حکایت این روزهای خبرنگاران داشت و به بیان خاطره‌ای در این زمینه پرداخت و یادآور شد: سال ۹۳ من در رسانه‌ای شاغل بودم، در آن سال آقای باستانی پاریزی از دنیا رفتند و من چون کتابی درباره‌ی ایشان نوشته بودم، برای سخنرانی در بزرگداشت ایشان دعوت شدم. این اتفاق افتاد و خبرنگار روزنامه‌ای که من در آن فعالیت داشتم به منظور پوشش آن برنامه در مراسم حضور داشت و مراسم را پوشش می‌داد. روز بعد که گزارش در روزنامه چاپ شد، دیدم که در سخنرانی خود من چهار غلط املائی ـ انشایی راه یافته است. این شخص یک میز با من فاصله داشت اما نیامده بود از من سوال کند تا بداند مطلبی را که متوجه نشده درستش چیست. این انحطاط خبرنگاری است که فقط گوش دهیم و املایمان هم ضعیف باشد. صرفا انحطاط هم نیست بلکه فاجعه است؛ بنابراین اگر بخواهیم از حضرت زینب(س) برای خبرنگار بودن و رسالت خبررسانی الگو بگیریم، این کار، در پیشگامی و پیشرو بودن میسر است؛ در حفظ اصالت و در یگانگی منطق.

منبع: ایسنا