۴ پرسش حیاتی درباره سه خط قرمز پایداری‌ها در مذاکرات هسته‌ای

نایب‌رئیس کمیسیون امنیت ملی مجلس، عصر دیروز در یک نشست خبری خطوط قرمزی برای مذاکره‌کنندگان هسته‌ای ترسیم کرد.

به گزارش فرارو، سیدمحمود نبویان ، نماینده مجلس و عضو ارشد جبهه پایداری که پس از شرکت در این نشست به سوالات برخی حاضران پاسخ می‌داد، غنی‌سازی ۲۰ درصد را یکی از این خطوط قرمز دانست. این نشست خبری – تحلیلی در خبرگزاری دانشجو (بسیج دانشجویی) با حضور نبویان، فریدون عباسی، رئیس اسبق سازمان انرژی اتمی، علی خضریان عضو کمیته هسته‌ای و امیرحسین ثابتی نماینده تهران در مجلس برگزار شد. حلقه وصل چهار شرکت‌کننده این نشست رسانه‌ای، انتساب و نزدیکی آن‌ها به سعید جلیلی، مذاکره‌کننده پیشین هسته‌ای است. در میان آن‌ها، نبویان و خضریان اعضای رسمی جبهه پایداری محسوب می‌شوند.

۳ خط قرمز

سیدمحمود نبویان در پاسخ به سوال یکی از حاضران در این برنامه گفت: «ترامپ از برجام خارج شد. سطح غنی‌سازی برجام چقدر بود؟ ۳.۶۷. [از نظر ترامپ] یک درصد هم شده پایین‌تر باشد. توجه، توجه. ما حتماً از ۲۰ درصد پایین‌تر نخواهیم آمد. آمریکا هم بداند. گوش کنید چه عرض می‌کنم. در حد نیاز؛ این قید را دقت کنید. من می‌فهمم چه می‌گویم. حرف دهانم را می‌فهمم. [غنی‌سازی] ۴ درصد اصلاً. [غنی‌سازی] در حد صنعتی حتماً حفظ خواهد شد. حتماً بالاتر از آن ۳.۶۷ درصد [خواهد بود.] ذخایر [اورانیوم] هیچ وقت به خارج از کشور نخواهد رفت. این‌ها چیزهایی است که ان‌شاالله مذاکره‌کنندگان ما در دایره این چارچوب حرکت خواهند کرد.» او بعد از این صحبت‌ها با تشویق چند نفر از اعضای داخل سالن روبرو شد.

او سپس درباره غنی‌سازی ۶۰ درصدی گفت: «۶۰ درصد را هم من اینجا عرض بکنم، اشکالی ندارد. ۶۰ درصد هم قابل معامله است، اگر تحریم‌ها را برمی‌دارند اشکالی ندارد. اما ۲۰ درصد را [جمله ناتمام می‌ماند]. ما در تحریم‌ها یک گرفتاری که داشتیم، گفتند فقط تحریم هسته‌ای. متاسفانه رفتند و تعهد دادند. ایرادی ندارد؛ جناب آمریکا شما تحریم بانک مرکزی را برمی‌دارید؟ بله من از ذیل عنوان هسته‌ای تحریمش را برداشتم. می‌برد ذیل موشکی و ... . یعنی هیچ [تحریمی] برداشته نشده. این دفعه آقا [مقام معظم رهبری] نیز فرمود این مسیر برای تامین منافع ملت ایران [است.] اول آن‌ها باید انجام دهند و ما راستی‌آزمایی کنیم. ما کاری نداریم بانک مرکزی ما تحریم است، عنوان آن هسته‌ای است یا چیز دیگر. تحریم بانک مرکزی باید برداشته شود.»

نظر شخصی یا موضع مجلس؟

نمی‌دانیم آنچه نبویان در این نشست مطرح کرد، نظر شخصی او به عنوان یک فعال سیاسی است یا نظراتی است که کمیسیون امنیت ملی مجلس به عنوان خطوط قرمز و چارچوب مذاکرات در نظر گرفته است. اما در هر صورت می‌توان چند نکته را در خصوص این خطوط قرمز مطرح کرد.

اول؛ آیا نیازهای ایران احصاء شده است که نبویان غنی‌سازی ۲۰ درصد را خط قرمز ایران می‌داند؟ با توجه به گستردگی استفاده‌ها از صنعت هسته‌ای، به طور طبیعی باید این نیازها با تجربیات پیشین مورد توجه قرار بگیرد. برای مثال این نیازها به ادامه غنی‌سازی ۲۰ درصد احتیاج دارد یا می‌توان ذخایر موجود را برای استفاده تبدیل کرد؟ برای مثال رآکتور بوشهر از سوخت ۲.۲ تا ۴.۴ درصد استفاده می‌کند. رآکتور تحقیقاتی تهران نیاز به سوخت ۲۰ درصد دارد.

دوم؛ ابتکارات مربوط به ذخایر اورانیوم غنی‌شده چه باید باشد؟ به طور طبیعی و بر اساس تجربیات پیشین، ذخایر اورانیوم پلمب، خارج، معاوضه یا تبدیل می‌شود. ایران در حال حاضر سه دسته ذخایر ۳.۶۷، ۲۰ و ۶۰ درصدی در اختیار دارد. آیا خروج ذخایر اورانیوم یا معاوضه آن با سوخت، به طور کلی یک خط قرمز محسوب می‌شود؟

سوم؛ جمهوری اسلامی ایران همواره بر این موضوع تاکید دارد که فقط در موضوع هسته‌ای گفتگو خواهد کرد. همانطور که نبویان اشاره کرد، تحریم‌های ایران فقط مربوط به برنامه هسته‌ای نیست و چند موضوع را در برمی‌گیرد. آیا می‌توان با مذاکرات هسته‌ای، به دنبال رفع تحریم‌های غیرهسته‌ای نیز رفت؟

آخر؛ آیا می‌توان اغراض سیاسی را پشت ترسیم این خطوط قرمز دانست؟ اگر توافقی به دست آمد و با خطوط قرمز اعضای پایداری مطابقت نداشت ولی تامین کننده منافع ملی ایران بود، باید آن را کنار گذاشت؟