حاشیه‌نگاری مذاکرات ایران و آمریکا؛ از دیر رسیدن عراقچی تا خبرسازی‌ها

شنبه موعود بالاخره فرا رسید و نمایندگان ایران و آمریکا پس از هفت سال وارد گفت‌و‌گو‌های دیپلماتیک شدند تا گره کوری را که دونالد ترامپ ایجاد کرده بود، باز کنند. این مذاکرات نه تنها برای ایران و آمریکا، برای کل منطقه و فراتر از آن مهم است و رسانه‌های منطقه‌ای و بین المللی در روز‌های گذشته به طور پیوسته مشغول پوشش اخبار و انتشار تحلیل‌های مرتبط با آن بودند.

به گزارش فرارو، از خبر‌های جدی و استقبال بازار‌های داخلی که بگذریم، مذاکرات روز شنبه با حاشیه‌هایی هم همراه بود که نباید اهمیتشان نادیده گرفته شود.

دیر رسیدن عراقچی

خبرگزاری راشاتودی در گزارش تلویزیونی خود از مسقط به این موضوع اشاره کرد که عباس عراقچی، وزیر امور خارجه ایران، با ۱۰ دقیقه تاخیر به محل مذاکره وارد شده است. برخی این تاخیر را ترفندی برای روبه رو نشدن با ویتکاف دانستند و عده‌ای دیگر آن را به عنوان پیامی دیپلماتیک تفسیر کردند که ایران عجله‌ای برا توافق ندارد. در کنار تفاسیر جدی، این تاخیر با شوخی کاربران ایکس (توییتر) همراه بود. زینب کریمیان در توییتی که به سرعت محبوب شد نوشت: «عراقچی به مهمترین قرار تاریخ ۱۰ دقیقه دیر رسیده! بعد رییس من توقع داره هر روز سر ساعت برسم!»

سلام و علیک چیز معمولی نیست

تاخیر ۱۰ دقیقه‌ای عراقچی البته فقط مایه شوخی‌های مرسوم در شبکه‌های اجتماعی نبود، بلکه توقعاتی را هم ایجاد کرد. حمید رسایی، نماینده مجلس و از مخالفان سرسخت مذاکره با آمریکا، این تاخیر را به سلام و علیک نمایندگان ایران و آمریکا در پایان مذاکره گره زد و نوشت: «در مذاکرات امروز آقای عراقچی ده دقیقه دیرتر حضور یافته که کلی روی آن خبرسازی شد، اما در عوضش وقت پایان، ملاقات و مذاکره مستقیم صورت گرفت! چرا؟ جناب عراقچی! شما برای مذاکره غیرمستقیم اذن داشتید، این برخورد اصلا چیز معمولی نیست. می‌توانستید مثل شروع، دیرتر محل را ترک [کنید] و گفت‌و‌گو نکنید!»

این که حمید رسایی از تمام خبر‌ها و اتفاقات روز شنبه تنها ۱۰ دقیقه اول و آخر آن را دیده و روایت «سلام و علیک» عراقچی را تبدیل به ملاقات و مذاکره مستقیم کرده است، احتمالا بیش از هرچیز ناشی از آن باشد که بهانه‌ای برای تاختن به هیات مذاکره کننده نداشته که از محل گفت‌و‌گو‌ها تا شیوه مذاکره غیرمستقیم را تعیین کرده بودند.

استقبال همسایگان

از حاشیه‌های مثبت این گفتگوی دوجانبه استقبال همسایگان و دیگر کشور‌های منطقه و قدرت‌های فرامنطقه‌ای بود. نمایش قدرت آمریکا و زبان تهدیدآمیز متقابل ایران در هفته‌های گذشته باعث شد که نگرانی‌ها نسبت به یک رویارویی نظامی بیش از هر زمانی باشد و کشور‌هایی که در زمان گفت‌و‌گو‌های برجام به دنبال کارشکنی و تحمیل خواسته‌های خود به ایران بودند، حالا با روی گشاده دنبال حل و فصل مسالمت آمیز اختلافات باشند.

سکوت نتانیاهو

در کنار استقبال همسایگان، سکوت نتانیاهو نیز موضوع قابل توجهی بوده است. او که پیش از این ترامپ را بزرگ‌ترین متحد اسرائیل در کاخ سفید خوانده بود، چند وقتی است که با غافلگیری‌های سختی مواجه می‌شود. اعمال تعرفه ۱۷ درصدی به کالا‌های اسرائیلی و رد درخواست حذف آن نخستین ضربه‌ای بود که هفته گذشته از جانب رئیس جمهور آمریکا به نتانیاهو وارد شد. غافلگیری دوم، اما در نشست دوجانبه این دو رقم خورد و آن هم زمانی بود که ترامپ خبر مذاکره با ایران را اعلام کرد و در هم رفتن چهره نخست وزیر اسرائیل هنگام شنیدن این خبر به سوژه رسانه‌ها تبدیل شد.

نتانیاهو در جریان مذاکرات آتش بس با حماس هم سرسختی ترامپ و استیو ویتکاف، نماینده رئیس جمهور آمریکا در خاورمیانه، را دیده بود و به نظر می‌رسد که چندان از وضع پیش آمده راضی نیست.

پیش‌دستی شبکه خبر مقابل ترامپ غیرقابل پیش‌بینی

«منبع مطلع در منطقه گفت: ترامپ احتمالا در ساعت‌های آینده اظهاراتی درباره محتوای مذاکرات بیان خواهد کرد که هدف از آن صرفا تاثیرگذاری بر فضای افکار عمومی و روند مذاکرات خواهد بود و ارزش دیگری ندارد. ممکن است اظهارات آتی ترامپ، حتی با تیم آمریکایی حاضر در گفت‌و‌گو‌ها هماهنگ نباشد.»

این متن زیرنویس شبکه خبر در جریان مذاکرات روز شنبه بود که از سوی برخی از خبرگزاری‌ها نیز منتشر شد. به نظر می‌رسد که پیش بینی ناپذیری ترامپ و اظهارات تند و تیز او در روز‌های گذشته مهم‌ترین دلیلی بوده که عده‌ای را بر آن داشته است تا با این ترفند پیش دستی کنند و واکنش او را کم اهمیت جلوه دهند.

اما بر خلاف انتظارات، دونالد ترامپ واکنشی کاملا دیپلماتیک و همسو با دیگر مقامات آمریکایی داشت و گفت: «فکر می‌کنم اوضاع خوب پیش می‌رود. تا زمانی که کار تمام نشده هیچ‌چیز مهم نیست، برای همین دوست ندارم درباره آن حرف بزنم. اما اوضاع خوب است.»