کرباسچی : اگر نظام اراده مذاکره را نداشت به نامه ترامپ پاسخ نمی داد/ مردم زندگی آرامی می خواهند

بخشی از گفتگوی خبر آنلاین با غلامحسین کرباسچی ، دبیرکل پیشین حزب کارگزاران سازندگی  را بخوانید : 

سوال : آقای کرباسچی! مدتی بود که بحث‌های مذاکره غیر مستقیم با آمریکا باز شده بود؛ روز گذشته و بعد از اظهارات ترامپ، آقای عراقچی از آغاز این مذاکرات خبر دادند. اما به محض اعلام این روند، فضاسازی علیه مذاکرات هم آغاز شده. مثلا یکی از نماینده‌های مجلس هشدار داده که آمریکایی‌ها به تعهدات خود پایبند نبودند. به عنوان مقدمه تحلیل خود را بفرمایید.  

کرباسچی : اینکه حمله نیست؛ گفتند که در مذاکره مواظب باشید، جوانب مختلف را رعایت کنید. این حرف بدی نیست. اما باید دید با چه مقصودی می‌گویند. اگر واقعا دنبال این هستند که گرفتاری برای مملکت درست شود و مذاکره نشود و همینگونه این وضعیت بحرانی «اقتصادی» و «روانی» مردم ادامه پیدا کند، خلاف است؛ اما اگر منظور واقعا این باشد که تیم مذاکره‌کننده دقت داشته باشند در تنظیم مطالب و در صحبت‌ها حرف بدی نیست.  

شاید نگاه آنها به همین تیمی است که قبلا زمان آقای جلیلی و زمان آقای رئیسی بود و مدام می‌رفتند و برمی‌گشتند و هیچ اتفاقی نمی‌افتاد؛ فقط می‌رفتند آنجا و وقت جلسه بعدی را تعیین می‌کردند. نباید این‌گونه باشد، مذاکره باید طوری باشد که به نتیجه برسد.  

اگر مجموعه نظام برای مذاکره به نتیجه رسیده باشد مخالفت ها تاثیری ندارد

سوال : ترامپ به رهبری نامه نوشته و نظام هم به این نامه جواب داده است؛ یکی، دو روز گذشته هم سرلشکر باقری محورهای این نامه را تشریح کردند. در واقع مذاکرات تصمیم کلان نظام است. با توجه به این موضوع فضاسازی برای مذاکرات را چگونه تحلیل می‌کنید؟  

کرباسچی : به نظرم این حرف‌ها تاثیر چندانی ندارد. اگر مجموعه نظام به این نتیجه رسیده باشند - که امیدواریم برای حل مسائل کشور به این تصمیم رسیده باشند که بعد از این همه سال مقداری اعصاب مردم آرام‌تر شود – این حرف‌ها خیلی تاثیرگذار نیست. همیشه یک عده‌ای باید از این‌گونه نق‌ها بزنند. اشکالی هم ندارد؛ بالاخره سلیقه‌های خود را مطرح می‌کنند. اما در آخر مردم و اکثریت تصمیم می‌گیرند و تکلیف این‌ها هم بالاخره روشن می‌شود که چقدر مردم با این‌ها هستند.  

اگر نظام اراده مذاکره را نداشت کار به نامه ترامپ را پاسخ نمی داد

سوال : به نظر شما نظام چقدر در پیشبرد این مذاکرات اراده دارد؟   

پاسخ : اگر اراده نداشت که به اینجا منتهی نمی‌شد که جواب نامه را بدهند. نمی‌دانم مستقیم یا غیرمستقیم بودن مذاکرات چقدر در ماهیت آن تاثیرگذار باشد، اما به هرحال با اصل مذاکره موافقت شده است. همین تبادل نظر، مذاکره و بیرون آمدن از فازهای امنیتی و نظامی تاثیرگذار است.  

همین امروز یک آرامش و به اصطلاح یک اعتمادی در بازار سرمایه و مبادلات ارز و طلا ایجاد شد که نشان می‌دهد بسیاری از مشکلات ناشی از جو روانی جامعه است. حالا درست است که این‌ها یقه آقای همتی بی‌چاره را گرفتند، او هم مقداری در دفاع از خود کوتاه آمد و آقای پزشکیان هم مقداری عنایت لازم را نداشت، اما معلوم است که با دو تا جمله که آن سمت دنیا گفته می‌شود و یک توییت در ایران ناگهان ۱۰-۱۵ درصد دلار و طلا پایین می‌آیند و بازار سرمایه یک جانی می‌گیرد.

این نشان می‌دهد که بسیاری از معضلات اقتصادی و گرفتاری های ما روانی است. درواقع، بخش عمده‌ای از این مسائل مربوط به همین تشنجی است که یک عده‌ دوست دارند دائما همین شعارها را در مجلس و جاهای دیگر بدهند. اما از نظر مردم که می‌خواهند به آینده‌شان اعتماد و زندگی آرامی داشته باشند این وضعیت مطلوب نیست.  

به هرحال، مجموعه نظام به این نتیجه رسیده که از این وضعیت عبور کنند. اگر طرف مقابل هم مقداری خوی بلندپروازی و استکباری را کنار بگذارد، و به این فکر کند که در ایران زمینه‌های مختلفی برای سرمایه‌گذاری و رشد و توسعه وجود دارد و فضای آرام‌تری در این منطقه ایجاد شود، به نفع همه است. ان‌شاالله به نتیجه برسد؛ این فضا خیلی می‌تواند به زندگی مردم کمک کند.

نقاط منفی ترامپ باید تبدیل به فرصت برای ما شود

سوال : با توجه به شناختی که از آقای ترامپ در ایران وجود دارد؛ که در دوره گذشته ریاست جمهوری خود از برجام خارج شد و خیلی‌ها او را غیرقابل پیش‌بینی می‌دانند چقدر خوش‌بین هستید به اینکه این مذاکرات به سرانجام برسد؟

پاسخ : این خوش‌بینی مربوط به دوطرف است. فقط مربوط به آن‌طرف نیست. بالاخره هرکسی ویژگی‌هایی دارد و در شخصیت و عملکرد آقای ترامپ هم نقاطی منفی وجود دارد. از سوی دیگر می‌شود از همان نقاط منفی به عنوان یک فرصت استفاده و بهره‌برداری کرد. اما بخشی از مسائل ترامپ به رقابت‌های سیاسی داخلی خود او در برابر حزب دموکرات مربوط می‌شود. به غیر از توهین‌ها و حرف‌های برخورنده‌ای که می‌زند، مسئله اصلی‌اش این است که در افکار عمومی آمریکایی‌ها، برای انتخابات مجلس و ریاست جمهوری آینده جایگاه مستحکمی پیدا کند.

اگر با این دیدگاه نگاه کنیم همان نقاط منفی گاهی اوقات می‌تواند برای کشور فرصت بسازد. مهم این است که در دیپلماسی برخورد درستی صورت بگیرد و از نقاط منفی طرف مقابل بتوان فرصت ساخت و کشور را از معضلات و گرفتاری‌ها نجات داد.  

اصلا ماهیت دیپلماسی همین است؛ فکر و ذکر هر آدمی و هر کشوری، منافع شخصی خود یا منافع کشور خودش است. اما تلاش دیپلماتیک آن است که بتوان از همه نقاط به درستی استفاده شود.  

بضاعت جمهوری اسلامی این‌ها هستند؛ ما که نمی‌توانیم از خارج دیپلمات وارد کنیم 

سوال : شما تیم مذاکره کننده ایرانی را چگونه ارزیابی می‌کنید و چقدر نسبت به این تیم در پیشبرد مذاکرات‌ خوش‌بین هستید؟

کرباسچی : به هر حال بضاعت جمهوری اسلامی این‌ها هستند؛ ما که نمی‌توانیم از خارج دیپلمات وارد کنیم. بالاخره آقای عراقچی هم تجربه‌ای طولانی دارد و مدت‌ها با آقای ظریف و دیگر دیپلمات‌های برجسته کشور ما کار کرده است. در خود وزارت خارجه هم هنوز نیروهای فعال و توانمند وجود دارند.

اگر تیم موجود وزارت خارجه و آقای عراقچی باشند و از دیگران هم مشورت بگیرند، امیدواری وجود دارد؛ چرا که مذاکره یک کار شخصی و فردی نیست بلکه جمعی است. در این سال‌ها هم توان دیپلماسی وزارت خارجه، به غیر از ستاره‌های برجسته‌ای که در گذشته بودند و الان کنار هستند، نشان داده شده است؛ در جاهایی که به وزارت خارجه میدان داده شده و از آن خواسته شده که مساله ای از طریق دیپلماسی حل شود کار خود را به طریق مثبتی پیش برده است. الان هم اگر دست آقایان باز گذاشته شود، به نظرات آن‌ها بها داده شود و نظرات کارشناسی آن‌ها پذیرفته شود توان دیپلماسی داریم.

دیپلمات‌ها باید روحیه شهادت‌طلبانه داشته باشند؛ شهادت زمانی با تیر و تفنگ بود الان هم با بد و بیراه

سوال : گفتید که از دیگران هم مشورت بگیرند، شما برای این تیم چه توصیه‌ای دارید؟

پاسخ : توصیه من این است که در این مقطعی که می‌تواند برای کشور سرنوشت‌ساز باشد از آدم‌های باتجربه استفاده‌کنند،  دچار احساسات نشوند، با مسائل معقول برخورد کنند، موقعیت بسیار مهمی است و ضمن اینکه می‌تواند مردم را امیدوار و بسیاری از مسائل کشور را حل کند، هم می‌تواند مثل گذشته برخوردهای ناشیانه دوره‌ آقایان احمدی‌نژاد و رئیسی اتفاق بیفتد که عده‌ای به سفر بروند، مصاحبه تلویزیونی انجام دهند و برگردند اما هیچ اتفاقی نیفتد.

افرادی که می‌روند ضمن آنکه باید هم از توان کارشناسی دستگاه خود مثل مشاورین استفاده کنند، و هم مقداری تهور و جرات چنین میدانی را به خود بدهند که بتوانند راهی را باز کنند. به هرحال یک بن‌بست بسیار ریشه‌داری در وضعیت سیاسی و خارجی کشور وجود دارد. شکستن این بن‌بست به یک تهور و ازخودگذشتگی هم احتیاج دارد. یادمان نمی‌رود که وقتی کشور درگیر جریان جنگ تحمیلی هشت ساله بود، و همه نوع خسارت مادی و معنوی به کشور وارد می‌شد، کسی که توانست با یک تهور و شجاعت این بحران و دوره سخت از سر کشور بگذراند مرحوم آقای هاشمی بود؛ ایشان با جرات پیش امام رفت و گفت که من حاضرم قطعنامه را امضا کنم، بعد من را به عنوان مسئول جنگ محاکمه کنید و حتی اعدام کنید. قاعدتا این حرف و صحبت هم طوری نبود که جنبه تبلیغاتی داشته باشد؛ این حرف درواقع پشت پرده و بین ایشان و امام محرمانه بود. ایشان خیلی هم تعارف نداشتند و واقعا حاضر بودند که کشور را از این بحران و بن‌بست عبور دهند، ولو آن‌که به قیمت آبرو، حیثیت و حتی جان‌شان تمام شود.  

فکر می‌کنم الان هم باید این تجربه‌ها و نگاه‌ها را داشته باشیم. کسی که الان دارد وارد این میدان می‌شود، واقعا باید به عنوان یک سرباز شهادت‌طلب نه به فکر آبروی خود باشد، نه به فکر اینکه چه کسی در مجلس شعار می‌دهد یا چه کسی توییت می‌زند یا توهین می‌کند. اگر می‌خواهند مصلحت کشور و مردم و وضعیت بهتری را برای آینده انقلاب و نظام می‌ رقم بزنند، واقعا باید شهادت‌طلبانه وارد شوند.

شهادت زمانی با تیر و تفنگ است و زمانی هم با همین بدو بیراه گفتن‌ها، سخنرانی‌های پیش از دستور و پس از دستور، شعار و این‌هاست. واقعا دیپلمات‌ها باید روحیه شهادت‌طلبانه داشته باشند و با شجاعت، ازخودگذشتگی و تهور وارد این میدان شوند.

طبیعی است که این کار می‌تواند در کشور مخالف و موافق داشته باشد. اکثریت مردم طبعا کف و سوت می‌زنند و تحسین می‌کنند، عده‌ای هم برمبنای منافع مادی خود یا منافع حزبی یا اعتقادی مخالف باشند. آنها باید بایستند و چیزی که وظیفه شان است و فکر می‌کنند مصلحت مردم و کشور را دنبال کند.  

اکثریت مردم بعد از سال ها کش و واکش می‌خواهند شرایط آرام‌تری داشته باشند

سوال : از یک طرف اجازه مذاکره غیرمستقیم از سوی رهبری داده شده و از سوی دیگر شاید بی‌اعتمادی مخالفان مذاکره نسبت به دولت پزشکیان و تیم کنونی در مقایسه با دولت روحانی که مذاکرات برجام را پیش‌ می‌برد کمتر شده است. فکر می‌کنید که در روند مذاکرات آنها چه عکس‌العمل‌هایی نشان خواهند داد؟

کرباسچی : همین کارهایی که شما خودتان به آن اشاره کردید؛ به هرحال این‌ها با نجات کشور از این شرایط بحرانی مخالف هستند. مخالفت‌شان هم با به دلیل منافع است و یا فکر می‌کنند دیدگاه‌ انقلابی آن است که همیشه در حال جنگ و نبرد و شعار دادن باشیم. در حالی که اکثریت مردم دنبال یک زندگی آرام هستند. مردم بعد از ۳۰- ۴۰ سال کش و واکش در کشور می‌خواهند شرایط آرام‌تری داشته باشند.

وضعیت اقتصادی هم به جای خود ... اما اکثریت مردم چنین نگاهی دارند اما عده‌ای بالاخره ممکن است مخالفت کنند. اما صحنه بسیار روشن است و در مورد آن خیلی تردیدی نیست.