ارزیابی کارشناسان از وزرای دولت چهاردهم:
آنچه که در این کابینه می‌بینیم نوعی نگاه نوچه‌گی است / عدم حضور جوان‌ها و بانوان ریشه امید را می‌سوزاند / انتخاب اسکندر مومنی برای وزارت کشور عجیب بود!
رکنا سیاسی : لیست وزرای پیشنهادی دولت چهاردهم روز گذشته از سوی مسعود پزشکیان، رئیس‌جمهوری در اختیار مجلس قرار گرفت تا در اسرع وقت بررسی و جلسه رای اعتماد آنها برگزار شود.
هم میهن در ادامه آورده است ، براساس سازوکاری که پزشکیان در نظر گرفته بود، قرار بر این شد او که دولتش را دولت وفاق ملی عنوان کرده بود با تشکیل کارگروههای ارزیابی گزینه‌های پیشنهادی و شورای راهبری، لیستی را تهیه و اعضای دولتش را معرفی کند اما با انتشار اسامی این لیست واکنش‌های بسیاری نسبت به آن آغاز شد.
اینکه این لیست چقدر انتظارات را برآورده کرده است و چقدر در مسیر گفتمان مطرح‌شده از سوی مسعود پزشکیان است؛ موضوعی است که هم‌میهن برای ارزیابی آن به سراغ کارشناسان سیاسی در جریان‌های مختلف رفته است. از غلامحسین کرباسچی، فعال سیاسی اصلاح‌طلب و مدیرمسئول روزنامه هم‌میهن، محمد نعیمی‌پور، فعال سیاسی اصلاح‌طلب و نماینده مجلس ششم، جواد هروی، سخنگوی حزب اعتدال و توسعه و حشمت‌الله فلاحت‌پیشه، فعال سیاسی اصولگرا و نماینده ادوار مجلس نظرخواهی شده است که در ادامه میآید.
مقوله زشت به نام سهم‌خواهی دست و پای رئیس‌جمهور را می‌بندد
سوال : چقدر انتظار بسته شدن چنین لیستی برای وزرای پیشنهادی را داشتید؟ نقاط ضعف و قوت لیست پیشنهادی چیست؟ چرا جای جوانان و اقلیت‌ها خالی ماند؟
جواد هروی، سخنگوی حزب اعتدال و توسعه پاسخ داد: آن چیزی که معمولاً در مقاطعی خاصی از تاریخ ما رقم می‌خورد، چالش‌های احزاب یا گروه‌های سیاسی نیست، بلکه انتخاب‌های سیاسی است که می‌تواند سرنوشت‌ساز باشد و به دلیل اینکه جامعه ما در بحث احزاب بسیار ناتوان و ضعیف مانده، متاسفانه تصمیم‌گیری‌های سنگین گاه با وعده‌های انتخاباتی تناسب ندارد. شاید مهم‌ترین عامل و مشکلی که رؤسای‌جمهور در زمان اعلام لیست کابینه به مجلس دارند، نداشتن احزاب در جامعه است و به همین علت است که یک مقوله زشت به نام سهم‌خواهی مطرح می‌شود و دست و پای رئیس‌جمهور را می‌بندد.
آقای پزشکیان هم از این قضیه مستثنی نبوده است، البته ایشان نسبت به دولت‌های قبلی فرصت کمتری برای انتخاب کابینه داشتند. همه مردم به روشنی می‌دانند که ایشان تحت تاثیر فشارهای مختلف از جانب احزاب، گروه‌های سیاسی و دستگاه‌های مختلف قرار گرفته و به همین جهت است که اعلام اسامی کابینه پیشنهادی با دیدگاه‌های مختلف روبه‌رو شده است، پس بنابراین ضعف این قضیه را من مربوط به رئیس‌جمهور نمی‌بینم، بلکه به کالبد نظام سیاسی برمی‌گردد که متاسفانه به دلیل نداشتن سیستم حزبی، این روش‌مندی را ما نداریم. لذا چیزی که آقای پزشکیان درباره وفاق ملی و احزاب فراگیر می‌گفت، واقعاً در مقام عمل امری بسیار سخت است.
من به‌عنوان یک آدم سیاسی و فردی که در مجلس بوده‌ام، این امر را ساده نمی‌دانم و اگر کسی مدعی باشد که رئیس‌جمهوری می‌تواند از این آسیب‌ها عبور کند و یک جریانی را ایجاد کند که بتواند همه گروه‌ها را راضی کند، به نظر من حرف اشتباهی است. پس بنابراین فرآیند انتخابات ما و نظام‌های سیاسی و احزاب ما مشکل دارد که یک رئیس‌جمهوری اینگونه زیر منگنه و فشارهای مختلف قرار می‌گیرد.
معتقدم پزشکیان در کابینه خود اقلیت است
حشمت‌الله فلاحت‌پیشه رئیس پیشین کمیسیون امنیت ملی مجلس و استاد علوم سیاسی دانشگاه علامه طباطبایی در این باره گفت : همان زمان که آقای پزشکیان گفتند از هر کسی خواستیم آدم معرفی کند و افراد و گروه‌ها آدم‌های خودشان را معرفی کردند، من توئیت زدم و گفتم خطر کابینه نوچه‌گان در کمین است. متاسفانه آنچه که در این کابینه می‌بینیم نوعی نگاه نوچه‌گی است و کمتر کسی را در این لیست می‌بینیم که خودش باشد، اغلب افراد وابسته به یک شخص هستند، حتی وابسته به یک جریان هم نیستند؛ بلکه وابسته به شخص هستند. این افراد شعارهای آقای پزشکیان را عملی نخواهند کرد چراکه از ایشان خط نمی‌گیرند بلکه از بیرون خط می‌گیرند.
موضوع دومی که مطرح است، معتقدم مسئولیت تبدیل پیروزی به شکست با آقای ظریف است. آقای ظریف الان نمی‌تواند اعلام کند که من نقش نداشتم. این کابینه حاصل سازوکاری است که آقای ظریف شکل داد. در انتخابات آقای پزشکیان و طرفداران او پیروز شدند و طبق روال گذشته باید خود آنها جمع می‌شدند و کابینه می‌دادند. آقای ظریف کاری را صورت داد که نتیجه آن شکل‌گیری یک سهم‌خواهی از کابینه شد؛ به‌طوری که معتقدم آقای پزشکیان در کابینه خود اقلیت است. به‌ویژه اینکه معتقدم خیلی سریع یکسری عهدشکنی‌ها در کابینه شکل گرفت، مثل توجه به جوانان، اقلیت‌ها و به‌ویژه توجه به زنان که مطرح کرده بودند و حتی بعید می‌دانم همین یک کاندیدای زن نیز تایید شود و از همین حالا در مجلس دندان تیز کرده‌اند که تنها زن کابینه را راه ندهند.
عدم حضور جوان‌ها و بانوان ریشه امید را می‌سوزاند
غلامحسین کرباسچی دبیر حزب کارگزاران سازندگی هم گفت : وقتی ما می‌گوییم که باید این امید را پاس داریم، یعنی اینکه سعی کنیم این امید را در جامعه زنده نگه داریم. به نظر من این اتفاقی که رخ دادهاست و عدم حضور جوان‌ها و بانوان که از خاستگاههای رای‌دهندگان بوده، ریشه امید را می‌سوزاند و مردم را ناامید می‌کند و همان دیدگاهی را تقویت می‌کند که مخالفین رای دادن می‌گفتند «فرقی نمی‌کند چه کسی انتخاب شود» و این به نفع کشور نیست. بنابراین من فکر می‌کنم تحت فشار قرار دادن ایشان که از شعارهایش عدول کند و افرادی که آن شعارها را قبول ندارند وارد کابینه کند، به ضرر کل کشور تمام می‌شود.
در نقاط مختلف کشور افرادی معترض هستند و در بخش‌های مختلف توقع داشتند که تغییر و تحولی رخ دهد. ما می‌فهمیم که ایشان محظوریت زیادی داشته اما این هشدار را می‌دهم که عدم توجه به شعارهای انتخاباتی و خواسته‌هایی که آقای پزشکیان در جامعه احیا کرده، در کل به ضرر کشور خواهد بود و به نفع امنیت و جو سیاسی کشور نیست ولی به هر صورت انتخاب ایشان است و ما به ایشان اعتماد داریم و امیدواریم که ایشان بتوانند با همین همکاران و همراهی مجلس پیش بروند و همین همکاران مطابق با شعارها و خواسته‌های ایشان عمل کنند.
تمام گروه‌های سیاسی نماینده‌ای دردولت پزشکیان دارند
محمد نعیمی‌پور، فعال سیاسی اصلاح‌طلب در پاسخ به این سوال اظهار کرد : احتمال می‌دادم حدود 60-50 درصد افرادی که در این مدت مطرح بودند، در کابینه حضور داشته باشند. برخی موارد هست که تا نیمه شب شنبه تصور می‌شد که در کابینه قرار می‌گیرند اما صبح یکشنبه با اسامی جدیدی روبه‌رو شدم که ابهام‌برانگیز بود، به چه دلیل این انتخابها صورت گرفته است؟ که جای سوال دارد. آقای پزشکیان کابینه‌ای چیده که سلایق مختلف سیاسی در آن حضور دارند. از کابینه مرحوم رئیسی، اصلاح‌طلبان نام و نشان‌دار و جریان اصولگرای منتسب به قالیباف در این لیست حضور دارند. در واقع کابینه‌ای معرفی شده که از نظر سیاسی دربرگیرنده است. اگر اسم این موضوع را وفاق ملی بگذارند، تمام گروه‌های سیاسی نماینده‌ای در درون هیئت دولت دارند و دغدغه‌های سیاسی و اجرایی آنها در درون هیئت دولت منعکس می‌شود. اما آیا این دولت می‌تواند تا آخر با انسجام کافی کار کند و کارآمدی هیئت وزیران را به دنبال داشته باشد؟ باید صبر کنیم تا مشخص شود مدیریت پزشکیان در هیئت دولت و با یک خط مشی معین وجود خواهد داشت یا خیر؟
انتظارات متفاوت است و به تناسب مواضع سیاسی نیروهای مختلف برداشت‌ها و تحلیل‌های متفاوتی را در مورد لیست معرفی شده ابراز کرده‌اند. اما پزشکیان تحلیل و نگاه خاص خود را دارد و نباید از او همان انتظار را داشته باشیم که خودمان دوست داریم. در خصوص حضور زنان و جوانان من فکر می‌کنم که خانم بهروز‌آذر به عنوان معاون رئیس‌جمهور و زنی جوان در کابینه حضور چشم‌گیری خواهد داشت. خانم فرزانه صادق‌مالواجرد نیز به نسبت جوان است. حسین افشین هم جوان و خوشنام است. اگر کابینه را فراتر از 19 وزیر ببینیم و معاونان را هم مدنظر قرار دهیم، پزشکیان تا حدودی توانسته پاسخگوی مطالبه حضور زنان و جوانان در کابینه دولت باشد.
اگر قرار باشد که درباره اقلیت‌ها صحبت کرده و اهل سنت را اقلیت فرض کنیم که فرض مقبولی نیست. فکر می‌کنم پزشکیان با چالش‌هایی روبه‌رو شده است. البته تنها پزشکیان نیست که باید در این مورد تلاش و جدیت زیادی داشته باشد و فضای سیاسی کشور را آماده کند که شرایط حضور اقلیت‌ها هم فراهم شود، بلکه همه سیاسیون باید برای شکسته شدن این تابو فعالیت کنند.
سوال : بسیاری با اعلام لیست وزرا شوکه شدند و تصور لیست متفاوتی را داشتند.
جواد هروی پاسخ داد : توصیه‌ای که به دکتر پزشکیان دارم، این است که همانطور که در مرحله اول و در گزینش وزرا دقت به خرج دادند، در مرحله دوم که انتخاب معاونین، استانداران و سفرا است، باید دقت عمل داشته باشند، البته وعده جوانان و اقلیت‌ها نباید فراموش شود و شاید به این ترتیب بتوان رضایت گروه‌ها را جلب کرد اما من موافقم که با شکل کنونی، رضایت خیلی از گروه‌ها جلب نشده است. البته این را باید توجه کرد که همه جریان‌ها به رئیس‌جمهور رای داده‌اند و اینکه عده‌ای دلخور شوند، شاید توقع بیش از اندازه است.
حشمت‌الله فلاحت‌پیشه گفت : اشاره کردم که مقصر تبدیل پیروزی به شکست مکانیزمی بود که آقای ظریف در نظر گرفتند و ایشان باید مسئولیت این شکست را به عهده بگیرند. به هر حال در همان زمان نیز آقای پزشکیان با شعار رئیس‌جمهور قوی روی کار آمد و مدعی بود که رئیس‌جمهور باید از اختیارات خود استفاده کند. نمی‌پذیریم که الان یکسری توجیهات اخلاقی داریم. ضعف آقای پزشکیان در کابینه به شدت محسوس است و آقای پزشکیان اولین کسی است که در کابینه خود اقلیت را دارد. یعنی حتی اگر بستر شعارهای ایشان در کابینه مانند رفع فیلترینگ، جمع کردن گشت ارشاد وحتی برخی تنش‌زدایی‌ها از روابط خارجی که شعار ایشان بوده و یا حتی قطع کردن دست الیگارشی قدرت و ثروت از خزانه مملکت، در هر کدام از اینها رای‌گیری صورت بگیرد معتقدم ایشان حتی در کابینه خودش نیز رای نخواهد آورد.
غلامحسین کرباسچی هم اظهار کرد: همه ما می‌دانیم که آقای پزشکیان در طول دو سه هفته بعد از انتخابات، بسیار تحت فشار بودند و این فشار هم از ناحیه افرادی بود که به ایشان رای داده‌اند و هم از ناحیه کسانی بود که به ایشان رای نداده‌اند. درخواست‌ها و پیشنهادهای بسیار زیادی وجود داشت و از طرف برخی از مراکز قدرت هم یا با عنوان ردصلاحیت یا دادن نظریات موافق و مخالف، ایشان را تحت فشار قرار داده بودند و اینطور نیست که بگوییم آزادانه و مطابق با آنچه که خودش فکر می‌کرده مجموعه‌ای را بیرون داده باشد.
به نظرم یکی از محظورات عمده ایشان، مشکلی است که قطعاً با مجلس خواهد داشت و حتماً برخی از این افراد کسانی هستند که در ملاحظات کلی که ایشان گفتند، براساس دولت وفاق، قرار ندارند. در این بین دو نکته وجود دارد؛ یکی اینکه کسانی که ایشان را تحت فشار گذاشتند و به‌خصوص افرادی که دیدگاه‌های ایشان را قبول ندارند، توجه کنند که چنین مجموعه‌ای اگر کارآیی لازم را نداشته باشد و اگر ایشان در شعارهایی که داده و اهدافی که بیان کرده موفق نباشد، این فقط به ضرر دولت نخواهد بود و تنها دولت نیست که نمی‌تواند با این افراد کار کند؛ بلکه به ضرر کشور، انتخابات و نهال امیدی است که در بخشی از جامعه ایجاد شده است.
محمد نعیمی‌پورنیز گفت : افرادی برای حدود 5 وزارتخانه معرفی شده‌اند که در تصور عمومی یا تصور سیاستمداران جایگاهی نداشتند و به نگاه‌های متفاوت سیاسی این شوک وارد شد. اصلاح‌طلبانی که تمایل داشتند تعداد وزرای اصلاح‌طلب بیش از این باشد، تلقی ناامیدکننده‌ای داشتند. ممکن است جریان اصولگرا نیز انتظار بیشتری داشته باشند. این نگاه گروه‌های سیاسی است اما در نهایت نظر و نگاه پزشکیان و تیم او، تعیین‌کننده است. با این وجود وزرای کشور، نفت، آموزش و پرورش، صنعت، معدن و تجارت مواردی است که از قبل مطرح نبودند و انتشار نام‌شان شوکه‌کننده بود. مواردی مانند احمد دنیامالی که به عنوان وزیر ورزش و جوانان مطرح نبود اما شوکه‌کننده هم نیست چراکه دنیامالی با ماموریت‌های وزارت ورزش و جوانان آشنایی دارد.
اما مهم است که اسکندر مومنی که یک نیروی انتظامی است چقدر می‌تواند با پزشکیان هماهنگ باشد. وزارت کشور به مثابه قائم‌مقامی رئیس‌جمهور است و باید فردی در آنجا می‌گماردند که بتواند سیاست‌های ایشان را در استان‌ها و شهرستان‌ها پیاده کند. اما این انتخاب عجیب بود و برای من سوال است که با این انتخاب همراهی و هماهنگی بین وزیر کشور و رئیس‌جمهور انجام خواهد شد یا خیر؟ از سوی دیگر انتظارات فعالان سیاسی اجرایی در استان‌ها از اهمیت بالایی برخوردار است و آنها مسائل سیاسی و اجتماعی و اداره کشور را از پنجره وزارت کشور می‌بینند. ممکن است این انتخاب برای استان‌ها گیج‌کننده باشد و لازم بود که افراد صاحب‌نظر توجیه می‌شدند.
ارسال نظر