خط و ربط داوطلبان ریاست جمهوری چیست؟ / دولتی های مشتاق جایگاه رئیس جمهور شهید چه کسانی هستند/ ثبت نام های بحث برانگیز

دنیای اقتصاد در ادامه آورده است ، بنا بر اعلام هادی طحان نظیف ، سخنگوی شورای نگهبان بررسی صلاحیت 80داوطلب انتخابات ریاست جمهوری از دیروز( سه شنبه ) به مدت 5روز آغاز شده است و اگر قانون اجازه دهد پنج روز دیگر هم ادامه خواهد داشت. ثبت نام از کاندیداهای انتخابات ریاست جمهوری از روز دهم خرداد ماه آغاز شد و طی 5روز تا (14خرداد) 287 نفر نامزد انتخابات ریاست جمهوری شدند.

با این حال آن طور که محمدتقی شاهچراغی، رئیس ستاد انتخابات کشور اعلام کرده است از این تعداد تنها 80 نفر واجد شرایط ثبت نام بودند. مطابق قانون انتخابات ریاست جمهوری نامزدها باید حائز شرایط 12گانه ای از جمله حداقل سن 40 سال تمام شمسی و حداکثر سن 75 سال تمام شمسی، حداقل مدرک کارشناسی ارشد یا معادل آن که مورد تایید وزارت علوم، وزارت بهداشت یا مرکز مدیریت حوزه های علمیه باشد، سابقه تصدی 4 سال در مناصبی که در قانون آمده همچون روسای سه قوه، معاون اول رئیس جمهور، نواب رئیس مجلس شورای اسلامی، اعضای شورای نگهبان، وزرا، نمایندگان مجلس شورای اسلامی، معاونان رئیس جمهور، معاونان روسای قوای سه گانه، اعضای شورای عالی امنیت ملی، اعضای مجمع تشخیص مصلحت نظام، مدیر مرکز مدیریت حوزه های علمیه کشور، روسای سازمان ها، موسسات، نهادهای دولتی و موسسات و نهادهای عمومی غیردولتی در سطح ملی، فرماندهان عالی نیروهای مسلح با جایگاه سرلشگری و بالاتر، رئیس دانشگاه آزاد اسلامی در سطح کشور، استانداران، شهرداران شهرهای بالای دو میلیون نفر جمعیت و اشخاص، مقامات و مدیران هم تراز مناصب فوق به تشخیص شورای نگهبان، همچنین گواهی عدم سوء پیشینه کیفری، عدم محکومیت قطعی کیفری به جرایم اقتصادی، عدم محکومیت به اقدام علیه نظام جمهوری اسلامی ایران، وابسته نبودن به گروه های غیرقانونی و فقدان سوابق سوء امنیتی هنگام ثبت نام به عنوان نامزد انتخابات ریاست جمهوری باشند.

ازسوی دیگر مطابق اصل 115 قانون اساسی رئیس جمهور باید از بین رجال سیاسی و مذهبی، ایرانی الاصل، تابع ایران، مدیر و مدبر باشد و درنهایت شرایط لازم را کسب کند. اینکه از بین این 80نفر چند نفر به مرحله بعد یعنی انتشار اسامی شان در تاریخ 22خرداد ماه پس از احراز صلاحیت ها به عنوان نامزد نهایی انتخابات ریاست جمهوری خواهند رسید، بستگی به بررسی های شورای نگهبان دارد، اما بررسی نام های ثبت نام کنندگان از میان چهره های سیاسی نشان می دهد بسیاری از آنها اگرچه واجد حداقل شرایط 12گانه برای ثبت نام در انتخابات ریاست جمهوری بودند، اما با توجه به احراز شرایط اولیه چهارگانه (سن، مدرک تحصیلی، سابقه و گواهی عدم سوء پیشینه) ثبت نام کرده اند که این به معنای تایید نهایی آنها از سوی شورای نگهبان نیست .

همین امر در نهایت چند چهره سیاسی را با توجه به دارا بودن همه این شرایط راهی مرحله رقابت اصلی برای تصدی صندلی ریاست جمهوری چهاردهم خواهد کرد؛ به خصوص که درمیان ثبت نام کنندگانی همچون نمایندگان مجلس، برخی از آنها صلاحیتشان حتی برای دوازدهمین دوره انتخابات مجلس نیز رد شده است . صف بزرگ نامزدهای ریاست جمهوری درحالی درمدت 5روز در ستاد انتخابات وزارت کشور شکل گرفت که به گفته رئیس ستاد انتخابات کشور با وجود شرایط اعلام شده برای ثبت نام پس از اصلاح قانون انتخابات ریاست جمهوری از سال 96 تاکنون تعداد کسانی که مشتاق رئیس جمهور شدن هستند، کاهش یافته است . براساس این گزارش تعداد مراجعه کنندگان به وزارت کشور در سال 1396 تا 1636 نفر بود که درانتخابات سال 1400 به 592 نفر کاهش یافت.

شگفتی های 5 روز ثبت نام

اما انتخابات زودهنگام ریاست جمهوری که به دنبال شهادت ابراهیم رئیسی رئیس جمهوری و همراهانش در حادثه سقوط بالگرد، قرار است 8تیرماه برگزار شود، در مرحله اول یا همان ثبت نام با شگفتی هایی همراه بود. ازجمله ثبت نام 53 نفر از نماینده های فعلی و ادوار مختلف مجلس ازجمله ثبت نام دو رئیس فعلی و سابق مجلس، 10 وزیر در کابینه های مختلف کشور، 3وزیر فعلی، یک رئیس جمهور پیشین، یک معاون اول رئیس جمهوری، چهار نفر با سابقه نظامی، یک عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام، یک رئیس دانشگاه و یک عضو مجلس خبرگان رهبری.

همچنین 4نماینده زن مجلس و یک معاون سابق اجرایی دفتر مقام معظم رهبری، نامزدی خود را برای انتخابات ریاست جمهوری اعلام کردند. در مهلت زمانی 5روزه انتخابات ریاست جمهوری، چهره های مهم سیاسی خود را نامزد انتخابات ریاست جمهوری کردند. ازجمله سعید جلیلی که روز دهم خرداد در نخستین روز ثبت نام به عنوان سرشناس ترین چهره روز اول ثبت نام ها نامش را به عنوان نامزد انتخابات ریاست جمهوری ثبت کرد.

سعید جلیلی، سابقه عضویت در شورای راهبردی روابط خارجی و دبیری شورای عالی امنیت ملی کشور را داراست . حضوری که با موضوع برجام گره خورده بود و سبک و سیاق مذاکرات او با طرف های غربی نتوانست کشور را از پرتگاه تحریم ها نجات دهد. 

علی لاریجانی نیز روز 11خرداد در دومین روز از ثبت نام ها با حضور در ستاد انتخابات کشور برای کاندیداتوری انتخابات چهاردهمین دوره ریاست جمهوری نام نویسی کرد. او سابقه ریاست بر سه دوره مجلس شورای اسلامی (هشتم، نهم و دهم)، حضور در رقابت های انتخاباتی ریاست جمهوری نهم (سال 84) و سیزدهم (سال 1400) که در اولی شکست خورد و در رتبه هفتم قرار گرفت را در کارنامه سیاسی خود دارد. جلیلی در حالی نامزد چهاردهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری شده است که از سال های دور به آن می اندیشیده است . در همین راستا او طی سال های 92، 96 و 1400 نیز بخت خود را در رقابت های انتخاباتی ریاست جمهوری امتحان کرده است . 

محمدباقر قالیباف، رئیس مجلس شورای اسلامی هم روز دوشنبه در آخرین روز مهلت ثبت نام از نامزدهای ریاست جمهوری در ستاد انتخابات کشور ثبت نام کرد. این چهارمین باری است که او خود را کاندیدای انتخابات ریاست جمهوری می کند.

وی تجربه سه دوره نامزدی در انتخابات ریاست جمهوری در سال های 84 ، 92 و 96 و در نهایت دو شکست (84 و 92) و یک انصراف از نامزدی (96) را در کارنامه سیاسی خود درعرصه انتخابات ریاست جمهوری دارد. 

همچنین اسحاق جهانگیری، معاون اول رئیس جمهور در دولت های یازدهم و دوازدهم، در آخرین روز، نامزدی اش را اعلام کرد. او پیش از این در انتخابات ریاست جمهوری سال 96 و 1400 هم ثبت نام کرده بود که در اولی از او به عنوان نامزد پوششی حسن روحانی یاد می کردند و در دومی رد صلاحیت شد. 

عبدالناصر همتی، رئیس کل پیشین بانک مرکزی، از دیگر چهره هایی است که در این دوره از انتخابات ثبت نام کرده است. او پیش از این در انتخابات ریاست جمهوری سال 1400 هم داوطلب شده بود و از میان 4 نامزد باقیمانده در رتبه سوم قرار گرفت.

مصطفی پورمحمدی، وزیر کشور دولت نهم و وزیر کشور دولت یازدهم هم یکی دیگر از این چهره های سیاسی بود که برای نخستین بار نامزد انتخابات ریاست جمهوری شده است . 

علیرضا زاکانی، شهردار تهران نیز از جمله افرادی بود که برای شرکت در انتخابات زودهنگام ریاست جمهوری ثبت نام کردند. در کنار این آمدن های جنجالی و بحث برانگیز چهره های نام آشنایی هم بودند که اگرچه شائبه ثبت نامشان از همان روز نخست اعلام برگزاری انتخابات زودهنگام مطرح شد، اما از نامزدی صرف نظر کردند. 

محمدرضا عارف معاون اول سابق ریاست جمهوری ایران در دوران اصلاحات، یکی از این چهره ها بود که روز آخر ثبت نام ها در شبکه ایکس عدم نامزدی اش را اعلام کرد. او سال 1392 نامزد ریاست جمهوری شد و جزو 8نفری بود که برای یازدهمین دوره ریاست جمهوری، از سوی شورای نگهبان تایید صلاحیت شد، اما پس از یک ماه مبارزه انتخاباتی و چهار روز پیش از رای گیری، انصراف داد.

عارف همچنین سابقه نمایندگی مجلس در دوره هشتم و دهم را در کارنامه خود دارد.

 محسن رضایی، محسن هاشمی و محمد مخبر سرپرست ریاست جمهوری، سعید محمد، محمد صدر، آیت الله علیرضا اعرافی، علی اکبر صالحی و علی شمخانی نیز از کاندیداتوری انصراف دادند.

احمدی نژاد از ثبت نام های جنجالی این دوره به حساب می آید،اعلام حضور محمود احمدی نژاد رئیس جمهور پیشین و حاشیه های پیرامون او بود. 

همچنین وحید حقانیان معاون پیشین اجرایی دفتر مقام معظم رهبری نیز از چهره های شگفتی ساز این دوره از انتخابات است.

دولتی های مشتاق جایگاه رئیس جمهور شهید

در مقابل اما برخی از دولتمردان دولت سیزدهم از جمله مشتاقان حضور مجدد در پاستور منتهی در جایگاه ریاست دولت بودند. 

مهرداد بذرپاش، وزیر راه و شهرسازی دولت سیزدهم یکی از آنهاست که عصر دوشنبه نامزدی خود را ثبت کرد.

صولت مرتضوی وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی، داوود منظور رئیس سازمان برنامه وبودجه، امیرحسین قاضی زاده هاشمی رئیس بنیاد شهید، محمدحسن نامی رئیس ستاد مدیریت بحران و محمدمهدی اسماعیلی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی از دیگر دولتی هایی هستند که اعلام نامزدی کرده اند. با تمام اینها غلامحسین اسماعیلی رئیس دفتر رئیس جمهور تاکید کرده است که دولت برگزار کننده انتخابات ریاست جمهوری بوده و نامزد مشخصی ندارد. او البته این نکته را مورد تاکید قرار داده که همکارانی که از جمع اعضای دولت سیزدهم ثبت نام کرده اند، نیت تداوم راه شهید رئیسی را داشته اند.

دولتمردان مشتاق دولت روحانی

دولتمردان اسبق نیز به رقابت های انتخاباتی ورود کرده اند. از مهم ترین آنها عباس آخوندی وزیر اسبق راه و شهرسازی، محمد شریعتمداری با سابقه وزارت تعاون و صمت در دو دولت حسن روحانی، عبدالناصر همتی رئیس کل بانک مرکزی و اسحاق جهانگیری معاون اول دولت های یازدهم و دوازدهم نیز قدم به رقابت های انتخاباتی گذاشته اند.

ثبت نام های بحث برانگیز/ برادر ابراهیم رئیسی 

در این میان بر اساس گزارش فرارو، علی رئیس الساداتی، برادر ابراهیم رئیسی به دلیل نداشتن شرایط لازم نتوانست برای نامزدی انتخابات ریاست جمهوری ثبت نام کند که یکی از نکات جالب توجه بود. همچنین کاندیداتوری علی نیکزاد نایب رئیس دوم مجلس نیز از نکات مهم و بحث برانگیز ثبت نام در روز آخر بود.

 به هرحال براساس جدول کلی زمان بندی انتخابات ریاست جمهوری 1403، اسامی نامزدهای انتخابات ریاست جمهوری روز 22خرداد اعلام می شود و نامزدهای تایید شده انتخابات می توانند از روز 23خرداد تا 6تیرماه تبلیغات خود را آغاز کنند. در آخرین دوره انتخابات ریاست جمهوری، در سال 1400، شورای نگهبان اقدام به رد صلاحیت بسیاری از چهره های سیاسی کشور کرد. موضوعی که احتمال تکرار آن برای برخی نامزدها وجود دارد. روزهای آتی برای کشور سرنوشت ساز است.