مهاجرت رفوگرها، طراحان و بافندگان فرش دستباف ایران به ترکیه / وضعیت فرش دستباف اسفناک است!

به گزارش رکنا، فرش ایرانی که نمادی از هنر، فرهنگ و اصالت ایرانیان است و از گذشته های دور هنرمندان این حوزه این هنر را به درجه‌ ای از کمال رسانده‌ اند که می‌ توان از آن به‌ عنوان معرف فرهنگ و هنر ایرانی یاد کرد، امروز در وضعیت خوبی به سر نمی برد. اگر چه امروزه به دلیل کاهش توان خرید مردم، خرید فرش دستباف برای بسیاری از طبقات جامعه غیرممکن است اما تولید و صادرات آن به عنوان هنر و صنعت ایرانی از جایگاه ویژه‌ ای برخوردار است که به دلیل بی توجهی به این صنعت و به دلیل مشکلات و محدودیت های فراوانی که سر راه صادرات و تولید قرار دارد، طولی نخواهد کشید که به سرنوشت زعفران، پسته و صنایع دستی ایران دچار خواهد شد تا آنجا که به گفته رئیس اتحادیه تولیدکنندگان و صادرکنندگان فرش دستباف ایران وضعیت صنعت فرش دستباف ایران به حدی اسفناک است که از سال 74 تا به امروز میزان صادرات ایران به یک چهلم رسیده است!

در این خصوص گفتگوی رکنا با احمد کریمی اصفهانی، رئیس اتحادیه تولیدکنندگان و صادرکنندگان فرش دستباف ایران را بخوانید:

از سال 74 تا امروز میزان صادرات فرش دستباف ایران یک چهلم شده است

احمد کریمی اصفهانی ابتدا درخصوص وضعیت صادرات فرش دستباف ایران گفت: وضعیت صادرات فرش دستباف ایران به دلیل قوانین خلق الساعه و بی ثباتی قیمت ارز در کشور، برنامه ریزی مشخص فعالیت را برای تجار و طرف های خارجی بسیار مشکل کرده است و تا زمانیکه ثبات قوانین و برنامه ریزی مشخصی وجود نداشته باشد نمی توانیم بازار را حفظ کنیم و کشورها و رقبایی که توانستند بازار را حفظ کنند از ثبات اقتصادی و قوانین ثابت برخوردار هستند.

او در ادامه گفت: چون فرش دستباف یک کالای استراتژیک است، به دلیل بحث اشتغالزایی در برخی از کشورها تسهیلات قابل توجهی به صادرکننده تعلق می گیرد اما در ایران هیچگونه تسهیلات و امتیازی به صادرکننده داده نمی شود. از سوی دیگر در شرایط فعلی و باتوجه به مشکلاتی که درخصوص ارسال و جابجایی پول وجود دارد، دولت از صادرکننده تعهد می گیرد و زمان مشخصی را برای برگشت ارز مشخص می کند و اگر انجام نشود صادرات کاهش پیدا می کند.

وضعیت بسیار بد و اسفناک است

رئیس اتحادیه تولیدکنندگان و صادرکنندگان فرش دستباف ایران تاکید کرد: صادرات فرش دستباف ایران از سال 74 تا امروز به حدود یک چهلم کاهش یافته و به صورت تدریجی از 2 میلیارد دلار به 50 میلیون دلار در سال رسیده است و در حال حاضر صادرات کل کشور در این حوزه به اندازه یک کسب و کار کوچک تنزل یافته است. این در حالی است که فرش ایرانی باید با حمایت های لازم صادر شود زیرا مربوط به اشتغال روستایی ها است و این بازار می تواند فعالان اقتصادی این حوزه را در روستاها ماندگار نگه دارد زیرا در غیر این صورت تولیدکننده را به شهرها می آوریم و به مصرف کننده تبدیل می کنیم و وقتی روستایی به شهر می آید به هزاران آفت آن مبتلا می شود. باتوجه به این مسائل لازم بود دقت بیشتری صورت می گرفت و به صادرات فرش اهمیت می دادند.

متاسفانه وضعیت چنین است و مسئولان هیچ تصمیم و افق روشنی برای بهبود و رفع موانع تولید و صادرات ندارند، لذا وضعیت بسیار بد و اسفناکی را داریم و انتظار می رود امسال از سال قبل بدتر شود.

کریمی اصفهانی در پاسخ به اینکه بازار فرش دستباف ایران در کجای جهان ایستاده است، گفت: برند فرش دستباف در دنیا مربوط به ایران بوده است و حتی بسیار قبل از انقلاب و از چند صد سال پیش، ایران را با فرش دستباف می شناختند اما امروز در وضعیت خوبی قرار نداریم. البته باوجود پایین آمدن قدرت خرید و افزایش تنوع این کالا در دنیا اما توانایی داشتیم که این بازار را در دنیاحفظ کنیم.

به این دلیل که هنوز فرش ایرانی به بسیاری از کشورها صادر نشده، می توانستیم بازارهای جدیدی را ایجاد کنیم و فرش ایرانی را به دنیا معرفی کنیم و جایگاه بازار فرش ایرانی را ارتقاء دهیم اما همه این نواقص باعث شد که شاهد وضعیت فعلی باشیم و کشورهایی مانند هند، پاکستان، نپال، ترکیه و بسیاری دیگر که حتی پیش از این نام آنها در این حوزه شنیده نمی شد، امروز جای ایران را گرفته اند و یکی از رقبای ایران شده اند.

اکثر رفوگرها، طراحان و بافندگان فرش دستباف ایران مهاجرت کردند

رئیس اتحادیه تولیدکنندگان و صادرکنندگان فرش دستباف ایران با بیان اینکه ما در این حوزه بسیار بد عمل کردیم و وضعیت بهم ریخته است، گفت: در بحث مرجوعی حتی در ایران مجوز و امکان اینکه فرش ایرانی به کشور بیاید و سرویس شود و برای کارگران اشتغال ایجاد شود وجود ندارد و همه فرش های ایرانی برای سرویس به کشور ترکیه برده می شوند.

اکثر رفوگرهای ایران به ترکیه مهاجرت کرده اند و به سختی در آنجا زندگی می کنند و با هزینه های بالای کشور ترکیه با حقوق کارگری نمی توانند زندگی کنند، درحالی که کشور ایران باید از این افراد حمایت کند و با ایجاد شرایط مناسب کار و ارائه تسهیلات و حقوق مناسب این صنعت را حفظ کند.

از حدود 8 سال گذشته که مرجوع کردن فرش دستباف به ایران به دلیل هزینه بالایی که داشت ممنوع شد، اکثر این فرش ها به ترکیه می رود و در ترکیه به دلیل حمایتی که اردوغان از این صنعت کرد، اغلب طراحان، رفوگرها و بافندگان ایران به ترکیه مهاجرت کردند. یکی از مشکلاتی که ما با وزارتخانه صنعت، معدن و تجارت داریم همین است و طی این 4 سال اخیر صد بار گفته ایم که این کار اشتباه است و باید اجازه کار به کارگران و رفوگران ایرانی بدهید.

از سوی دیگر بسیاری از طراحان و بافندگان ایران به دلیل اینکه در ایران به این حوزه هیچ اعتنایی نمی شود از تبریز و مناطق مختلف ایران به کشورهای دیگر مهاجرت کردند، به جاهایی که امکانات و تسهیلات داده می شود و وضعیت فرش ایران، وضعیت خوبی نیست.

کریمی اصفهانی در ادامه با بیان اینکه رونق صنعت فرش به صادرات پیوند خورده است، گفت: در گذشته عمده صادرات فرش ایران به اروپا و آمریکا صورت می گرفت که بعدها کشورهای آسیای میانه و ژاپن افزوده شد اما در حال حاضر به کشورهای اروپایی بیشتر صادرات انجام می شود. برخی هم به صورت چمدانی انجام می شود که زیاد اهمیتی ندارد و ای کاش ببرند، چمدانی ببرند. صادرات صادرات است و حتی به صورت چمدانی هم خوب است زیرا بحث اصلی اشتغال است.

تولید فرش دستباف عمدتا متعلق به شهرهای قم، اراک، همدان، تبریز ، نائین و ... که اغلب در روستاها ساکن هستند و کل صادرات از این شهرها صورت می گیرد.

کریمی اصفهانی در پاسخ به این سوال که آیا درست است که بازار فرش ماشینی به دلیل ارزان تر بودن و تنوع بالا، بازار فرش دستباف را با مشکل مواجه کرده است، گفت: خیر، زیرا متقاضی فرش دستباف هرگز به فرش ماشینی تمایل ندارد اما آنچه در دنیا امروز مطرح است کاهش قدرت خرید مردم است، زیرا قیمت فرش دستباف قابل مقایسه با فرش ماشینی نیست و در گذشته فرش دستباف به عنوان یک کالای سرمایه ای شناخته می شد و امروز با سلایق متفاوتی که جوانان دارند، مصرف فرش ماشینی افزایش پیدا کرده است و حتی صادرات فرش ماشینی هم داریم اما هنوز فرش دستباف جایگاه خود را دارد و کسانی که متقاضی فرش دستباف هستند اقبالی به فرش ماشینی ندارند.