با عبارات نامناسب تولیدکننده لوازم خانگی را خطاب قرار می دهند / مگر ما فرصت طلب و قاچاقچی هستیم؟

به گزارش رکنا، در پی تشدید تحریم های آمریکا علیه ایران در سال 1397 شرکت های کره ای ال جی و سامسونگ بازار لوازم خانگی کشورمان را ترک کردند و واردات لوازم خانگی طبق مصوبه اولیه شورای هماهنگی سران سه قوه ممنوع شد و با تمدید این مصوبه، ممنوعیت واردات لوازم خانگی تا پایان سال 1400نیز مصوب شد. سپس در مهر ماه سال گذشته در پی نامه جمعی از تولیدکنندگان لوازم خانگی به رهبر انقلاب و درخواست آنها مبنی بر جلوگیری از واردات محصولات خانگی کره ای، رهبر انقلاب طی دستوری به رئیس جمهور خواستار سد نمودن واردات شد.

پرسش این است ممنوعیت واردات در این چند سال چه تاثیری در بازار ایران گذاشت؟ آیا به طور کلی واردات لوازم خانگی ممنوع است؟ اگر بله، پس کالاهای تولید برندهای خارجی از چه طریقی وارد کشور می شود؟ و آیا ممنوعیت واردات لوازم خانگی برای حمایت از تولید انجام گرفت؟ اگر بله، پس چرا موانع تولید در این مدت برطرف نشد و به قول عباس هاشمی، دبیرکل انجمن صنایع لوازم خانگی ایران نه تنها کار تولیدکنندگان آسان نشد، بلکه شرایط کار نسبت به دورانی که واردات آزاد بود بدتر شده و همچنان نیز واردات لوازم خانگی از مبادی مختلف در قالب سهمیه های ته لنجی، ملوانی و پیله وری انجام می گیرد.

در این خصوص گفتگوی رکنا با عباس هاشمی، دبیرکل انجمن صنایع لوازم خانگی ایران را بخوانید:

شاه بیت مشکلات کشور تورم بسیار بالای کشور است

عباس هاشمی، دبیرکل انجمن صنایع لوازم خانگی ایران ابتدا درخصوص تاثیر ممنوعیت واردات لوازم خانگی در بازار ایران گفت: این سوال را باید از ابعاد متفاوتی پاسخ داد. مصرف کننده به دلیل سلایق متفاوت و دسترسی آسان به کالایی که نیاز دارد معتقد است واردات بهتر است. از نگاه تولیدکننده با نگاه حمایت از بخش تولید کمک خوبی صورت گرفت. البته باید با برنامه ریزی همراه باشد، زیرا همزمان با ممنوعیت واردات لوازم خانگی متاسفانه شاهد واردات بی حساب و کتاب و قاچاق به کشور هستیم که تاثیر تصمیم ممنوعیت واردات را قطعا تضعیف می کند.

از سوی دیگر باتوجه به افزایش قیمت نهاده های تولید به دلیل نوسان مداوم نرخ ارز و بحث تحریم ها که ارتباط نرمال صنایع داخلی را با تکنولوژی های برتر دنیا به حداقل کاهش داد و تامین مواد اولیه و قطعات وارداتی، تکنولوژی های جدید، قالب های جدید و آر اند دی R&D (تحقیق و توسعه) به روز، همه باتوجه به تحریم ها باعث شد که مسیر کند پیش برود. اگر همزمان برنامه جامعی برای این فرصت تدوین می شد شاید خروجی های آن از چیزی که الان هست بهتر می شد.

برخی رویه ها و دستورالعمل های دستگاه های اجرایی باهم همخوانی ندارند و به صورت جزیره ای تصمیم گیری می شود

وی در ادامه افزود: شاه بیت مشکلات کشور تورم بسیار بالایی است که در جامعه وجود دارد. این تورم باعث شده مواد اولیه واحدهای صنعتی باتوجه به نرخ ارز  و تامین آن از طریق بورس کالا با مشکل مواجه شود. بورس زمانی خوب است که به تمام ساز و کار بورس توجه شود. بورس در یک اقتصاد آزاد خوب است چون همه چیز آزاد است اما بورس کشور ما ساز و کارهای کامل و لازم بورس را ندارد و عرضه مواد مهندسی می شود. در بورس کشور به میزان کافی کالا عرضه نمی شود و در بسیاری از محصولات حداقل تا 15 الی 20 درصد حاشیه رقابت وجود دارد و این مسئله باعث می شود که مواد اولیه با قیمت های گران تر به دست واحدهای صنعتی برسد و نه به اندازه کافی بلکه باید 40 تا 60 درصد آن را نیز از بازار آزاد تهیه کنند. در شرایطی که وضعیت قیمت ارز مشخص است و قیمت مواد اولیه هم براساس قیمت های جهانی و با نرخ ارز روز محاسبه می شود ، هیچکدام از این موارد در محاسبات سازمان حمایت لحاظ نمی گردد.

این در حالی است که ستاد تنظیم بازار و سازمان حمایت در این شرایط سیاست های سرکوب قیمتی را دنبال می کنند. سیاست هایی که هیچ همخوانی باهم ندارند و جالب تر این که تولیدکننده ها را با عبارات عجیب و غریبی مثل "افزایش خودسرانه قیمت" که بیشتر شبیه طنزی تلخ است، خطاب قرار می دهند. با این شرایط کدام عقل سلیم می گوید که باید قیمت های خود را به اردیبهشت 1401 برگردانیم؟ وقتی همه این مسائل را کنار هم می گذاریم به نظر می رسد واقعا شاید عمدی در کار است.

ممنوعیت واردات لوازم خانگی صرفاً به دلیل حمایت از تولید نبود / شاید اگر ارز کافی داشتیم وارد می کردیم

دبیرکل انجمن صنایع لوازم خانگی ایران در پاسخ به این سوال که ممنوعیت واردات که به دلیل حمایت از تولید صورت گرفت، آیا این هدف محقق شد، گفت: ممنوعیت واردات لوازم خانگی صرفاً و صددرصد به دلیل حمایت از تولید داخل نبود بلکه دلیل تحریم ها و کاهش درآمدهای ارزی بود. می توان گفت 40 تا 50 درصد به دلیل حمایت از تولید و 40 تا 50 درصد به دلیل کمبود ارز در کشور بود. اگر ارز در کشور بود، وارد می کردیم. با این حال باتوجه به شرایط تامین مواد اولیه واحدهای صنعتی، گرفتاری هایی که در بوروکراسی ایجاد کردند و افزایش قیمت مواد اولیه که به دنبال نوسان نرخ ارز اتفاق می افتد فعالیت می کنیم.

همچنان لوازم خانگی در قالب سهمیه های مختلف و مجوزهای صادره وارد کشور می شود

هاشمی درخصوص تاثیر ممنوعیت واردات در میزان فروش و اشتغال آفرینی در بازار داخلی با بیان اینکه هم اکنون کالای ایرانی سهم قابل توجهی از بازار را به خود اختصاص داده است، گفت: قطعا باتوجه به ممنوعیت واردات ، بازار لوازم خانگی را تولیدات داخلی پوشش می دهند و هم اکنون 65 تا 75 درصد بازار را کالای ایرانی تشکیل می دهد. البته در همین شرایط لوازم خانگی از طریق سهمیه ته لنجی، پیله وری، ملوانی و مناطق آزاد و با نظارت ضعیفی بر سقف سهمیه ها وارد کشور می شود.

در حالی که سهمیه ته لنجی، پیله وری، ملوانی و مناطق آزاد توسط  وزارت کشور جهت کمک به گردش اقتصادی مناطق مرزنشین تعیین شده است و نباید کالا از شعاع آن منطقه بیرون رود، اما دیده می شود که این کار هم مثل همه کارهای دیگر بدون نظارت توسط برخی تجار سرمایه گذاری شده و بی حساب کتاب و سنگین وارد می شود و از شعاع استان بیرون می رود و در تهران و مراکز استان ها توزیع می شود. هیچ کنترلی هم بر سقف واردات آن وجود ندارد و به تازگی سهمیه آنها افزایش هم یافته است. به همین دلیل همچنان باوجود ممنوعیت واردات، در بازار کالاهای خارجی وجود دارد و حداقل 35 درصد بازار متعلق به کالای خارجی قاچاق و سهمیه ای بدون حساب و کتاب است.

وی با بیان اینکه حتی مشکل ما در حال حاضر وجود کالاهای خارجی در بازار نیست، گفت: مشکل عدم یک مدل اقتصادی ثابت در کشور است. باتوجه به موانعی که بر سر راه تولیدکنندگان ایجاد می شود، محاسبات حقوق ورودی که از نرخ ای تی اس به تالار دوم می رود و یک زمان از 4200 تومان به 28500 تومان آوردند و از سوی دیگر قیمت های مواد اولیه در بورس آزاد است، نشان از این است که یک مدل اقتصادی ثابت و استوار که تولیدکننده بتواند براساس آن برنامه ریزی کند در کشور وجود ندارد. در حال حاضر تولیدکننده مواد اولیه را به سختی و نه به میزان کافی از بورس تهیه می کند و بقیه نیاز خود را از بازار آزاد تهیه می کند، بعد می گویند حق ندارید افزایش قیمت داشته باشید و باید قیمت ها را به 10 ماه گذشته بازگردانید.

مدل اقتصادی کشور بنظر وصله و پینه ای است

دبیرکل انجمن صنایع لوازم خانگی درخصوص دخالت های دولت و موانع تولید گفت: مدل اقتصادی ما ظاهرا وصله و پینه ای است. اگر مدل اقتصادی کشور آزاد باشد مکانیزم عرضه و تقاضا تعیین کننده است. تولید لوازم خانگی در ایران انحصاری نیست و قانون ضدانحصار وجود دارد و در هر گروه کالایی حداقل 20 تولیدکننده وجود دارد و برای سهم بازار باهم رقابت می کنند. توان خرید مردم پایین است و امکان افزایش قیمت بی حساب و کتاب وجود ندارد. بنابراین ما با دخالت های بی مورد دولت، ستاد تنظیم بازار و سازمان حمایت یک سیگنال منفی را به سرمایه گذار صنعتی می رسانیم که به این حوزه وارد نشود. این مسئله به فضای کسب و کار و حوزه تولید بسیار آسیب می رساند و این روش مخالف روح حاکم بر شعار سال از جمله تولید و اشتغال آفرینی و  دانش بنیان است.

وی درخصوص اعتماد و اطمینان ایرانیان به کالای ایرانی در این مدت گفت: هم اکنون اعتماد و وفاداری مشتری ایرانی به برند ایرانی نسبت به 5 سال گذشته بسیار بهتر شده است و دلیل آن بحث کیفیت کالا، خدمات پس از فروش و سرویس هایی است که به مشتری داده می شود و باید داده شود زیرا حق مردم است. هر تولیدکننده ای که کوتاهی کند سهم بازار را از دست می دهد چون این سیطره رایج در دنیا است و مصرف کننده واجد حق و حقوقی است.

سازمان استاندارد کف کیفیت را در نظر می گیرد و مازاد بر آن هنر تولیدکننده است و رقابتی است که در بازار وجود دارد. به اندازه ای که آپشن ها و کیفیت بالا رود، قیمت ها متفاوت می شود و بستگی دارد مخاطبین محصول در جامعه متوسط یا لاکچری باشند و براین اساس تولیدکننده کالاهای خود را تقسیم بندی و تولید می کند. همچنین سالانه به طور متوسط بین 340 تا 380 میلیون دلار صادرات کل لوازم خانگی و قطعات در کشور صورت می گیرد. تیراژ لوازم خانگی نیز سال به سال متفاوت است و به طور متوسط سالانه در حال حاضر 16 میلیون قطعه تولید می شود.

با ممنوعیت واردات بدون برنامه هدفمند مخالف هستم / به اسم حمایت از تولید موانع ایجاد می کنند

هاشمی در پاسخ به این سوال که آیا با ممنوعیت واردات لوازم خانگی موافق هستید گفت: اگر ممنوعیت واردات لوازم خانگی تا ابد بدون برنامه ریزی ادامه یابد شدیدا با آن مخالف هستم. به طور حتم هر اقدامی باید هدفمند باشد و ممنوعیت واردات نباید بدون جدول زمانی معنی داری ادامه داشته باشد. از سوی دیگر تاکید می کنم بحث ممنوعیت واردات صرفا حمایتی نیست و به دلیل کمبود ارز هم صورت گرفت. در یک جامعه با یک اقتصاد آزاد برندهای خارجی به صورت طبیعی باید حداقل 25 درصد بازار را به خود اختصاص بدهند.

این مسئله باعث رقابت، پویایی، همکاری، افزایش دامنه تنوع محصولات مورد نیاز جامعه و رعایت حقوق مصرف کننده می شود. همچنین از ایستایی صنایع داخلی جلوگیری می کند و رقابت باعث می شود صنایع داخلی به سمت پویایی بروند. همزمان نیز ارتباطات اقتصادی و صنعتی و تعاملات تکنولوژیکی با دنیا برقرار می شود اما در کشورهایی که درها بسته شود و بدون برنامه ریزی و هر بهانه ای مانع واردات شوند، موافق نیستم.

هر ممنوعیتی باید هدفمند و در یک بازه زمانی مشخص با اهداف تعیین شده که هر سال مورد ارزیابی قرار گیرد، انجام شده و مشخص شود چقدر براساس برنامه پیش رفته و چه توفیقاتی بدست آمده است. از آن سو موانع و مشکلات تولید را برطرف کنند نه اینکه واردات را به اسم حمایت از تولید ممنوع کرده و به دنبال آن ده ها مشکل و موانع بیشتری را برای تولیدکننده ایجاد کنند.

مگر ما فرصت طلب و قاچاقچی هستیم؟

دبیرکل انجمن صنایع لوازم خانگی در ادامه با بیان اینکه صنعت لوازم خانگی با صنعت خودرو متفاوت است، گفت: 99 درصد تولیدکننده های صنعت لوازم خانگی بخش خصوصی است که حمایت خاصی از آنها نشده است. آیا مواد اولیه سوبسیددار تعلق می گیرد؟ این در حالی است که کالا در بورس عرضه می شود و قیمت ها براساس قیمت های جهانی و نرخ روز تعیین می شود و نرخ ارز مشخص است و در واقع مواد اولیه از یک سیستم مزایده تامین می گردد.

از سوی دیگر با قیمت گذاری دستوری و سرکوب قیمتی آبروی تولیدکننده و صاحب صنعت و سرمایه گذار مولد را هر لحظه با عباراتی مانند " آنها را نقره داغ می کنیم" میبرند. مثل اینکه با افراد فرصت طلب و قاچاقچی طرف هستند. آیا این عبارات در شان تولیدکننده ای است که قرار است از آنها حمایت شود؟ تولیدکننده ای که در واحد تولیدی از 500 تا 2 هزار نفر اشتغال ایجاد کرده و فرهنگ صنعتی را در کشور توسعه می دهد، آیا این نحوه برخورد و ادبیاتی است که باید با یک تولیدکننده داشت؟ کرامت یک تولیدکننده و جایگاه تولیدکننده این است؟ البته انجمن موافق برخورد با متخلفان است اما بالاخره قشر تولیدکننده یک جایگاه، اصالت و مسئولیت های اجتماعی دارند، آیا باید با عبارات نامناسب باید تولیدکننده را خطاب قرار دهند؟