شهرداری متروباس ها را با چقدر ضرر مالی به خیابان های تهران می آورد؟/ تحفه فرار سرمایه و مهاجرت تولید کنندگان

به گزارش خبرنگار اجتماعی رکنا، بروکراسی اداری در ایران یکی از موانع اصلی سرمایه گذاری در نظام اداری-اقتصادی کشور است و این مولفه مورد تاکید اغلب فعالان اقتصادی در کشور است. این موضوع به قدری اقتصاد کشور را در تنگنا فرو برده است که تنها اقلیتی از صاحبان ثروت که ارتباط نزدیکی با صاحبان قدرت دارند می توانند از فرصت های سرمایه گذاری بهره مند شوند و باقی فعالان اقتصادی به سرعت از ورطه تولید در کشور خارج می شوند و تبدیل به یک ظرفیت مستعد برای فرار سرمایه از کشور می شوند.

بسترهای سرمایه گذاری در کشورهای توسعه یافته و حتی کشورهای همجوار نیز به سرعت این ظرفیت ها را جذب می کنند و در نهایت این ایران است که از تولید و اشتغالزایی به معنی حقیقی آن بی بهره می شود. حال ما از این مرحله نیز عبور کرده ایم و در شرایطی قرار داریم که سرمایه گذاری که محصول نهایی آن مورد نیاز کشور است را از کشور فراری می دهیم و او نیز روند سرمایه گذاری خود را در کشور همسایه ادامه می دهد و زمانیکه تولیدات او به حالت انبوه رسید و چندین دفتر تجاری از کشورهای آسیای میانه تا قلب اروپا راه اندازی کرد به سراغ او می رویم تا محصولاتش را با قیمت جهانی و به دلار در تعداد بسیار زیاد در اختیار ما قرار دهد.

چند روزی است که خبر ورود متروباس به تهران از مهرماه در صدر اخبار مربوط به حوزه حمل و نقل قرار گرفته است. متروباس یکی از بهترین وسایل نقلیه عمومی در استانبول است. متروباس ‌ها در واقع همان اتوبوس های تندرویی هستند که در خط های ویژه تردد می‌کنند؛ درست شبیه به بی آر تی در تهران.

سال 1386، کارخانه اتوبوس سازی تبریز با برند آکیا،  به همراه یک سرمایه گذار چینی در تبریز به بهره برداری رسید. در همان زمان گفته شده بود که این کارخانه قابلیت تولید سالانه 2 هزار و 500 دستگاه اتوبوس را دارد؛ اما در نهایت در سال 1391، تولیدات این برند در ایران متوقف شد.

با همه اینها، سال گذشته، این شرکت اتوبوسرانی به ترکیه مهاجرت و اولین اتوبوس برقی اش را تست کرد. همچنین خبر رسیده است که این برند، ظرفیت تولید سالانه 600 دستگاه اتوبوس را دارد و همچنین تولید طولانی ترین متروباس را برای عرضه به استانبول آغاز کرده است. متروباسی که 25 متر طول و 290 نفر ظرفیت دارد.

از دست دادن ظرفیت های با کیفیت داخلی و سوق دادن آنها به سمت خروج سرمایه از کشور، تنها می تواند ناشی از یک موضوع باشد؛ نادانی! حال تصور کنید مسئولانی را که آینده‌نگر نیستند و نمی دانند قرار است دنیا به کدام سمت حرکت کند و حتی نمی دانند در آینده کشور با توجه به تحولات روز دنیا، به چه چیزهایی نیاز دارد؛ ظرفیتی که دارند را از دست می دهند و روز بعد، به دنبال همان کالا دقیقا از همان شرکت، در خارج از مرزها می گردند!

روزگذشته شهردار تهران گفت: ۱۰۰ دستگاه متروباس در حال خریداری هستیم؛ از یک شرکت داخلی می‌خریم که تولیداتش در کشور ترکیه در حال استفاده است اما ماجرا از کجا شروع شد.

یکسال پیش  یک هیئت ایرانی بخش خصوصی از طرف شهرداری تهران، عازم ترکیه شد تا قراردادی برای ساخت اتوبوس بسته شود، اما در جابه جایی مدیریت شهری ،تمام مراحل عقد قرارداد مسکوت ماند و حالا نوبت به بهره برداری از اقدامات گذشتگان شهرداری، توسط علیرضا زاکانی رسیده است.

یکی از طرف های وساطت قرارداد هیئت ایرانی با شرکت اتوبوس سازی در ترکیه  در گفت و گو با رکنا می گوید: شرکت اتوبوس سازی آکیا متعلق به یک ایرانی است که در ایران هم فعال بود اما به دلایلی که خیلی از سرمایه ها در یک دهه اخیر از کشور خارج شدند این سرمایه دار و خط تولید او نیز از ایران خارج شدند. الان برای شهرداری ترکیه، اتوبوس تولید می کند.

وی افزود: یکسال قبل ، یعنی قبل از روی کار آمدن مدیریت شهری فعلی، یک مجموعه از ایران، به شرکت ما که در ترکیه مستقر است ،پیشنهاد داد که برای ایران اتوبوس سفارش بدهیم. تاکید داشت موتور اتوبوس ها بنز باشد .چون تکنولوژی این کار در ایرانخودرو وجود دارد. بعد از مدتی طرف ایرانی دیگر برای مذاکره نیامد. بعد از آن متوجه شدیم که طرف ایرانی، با شرکت آکیا که صاحبانش تبریزی هستند ولی در ترکیه فعالیت می کنند، برای تولید و دریافت اتوبوس پای معامله رفته است.

او تاکید کرد: اینکه شهردار فعلی تهران، روزگذشته اعلام کرده است که  قرار است اتوبوس از ترکیه  وارد کنیم، از همین شرکت آکیا است. این اتوبوس ها موتور بنز را هم دارا هستند.

او در مورد اینکه اگر شرکت آکیا از ایران نمی رفت و در کشور اتوبوس را می ساخت قیمت تمام شده اتوبوس ها تا چه میزان به نفع ایران بود گفت: قیمت تمام شده محصولات در ایران را نباید با هیچ جای دنیا مقایسه کرد؛ چراکه در ایران، انرژی بسیار ارزان است و دستمزد کارگران پایین، برای همین، اگر زمانی که شرکت آکیا در ایران بود، مسئولان به آن درخواست تولید اتوبوس می دادند، قطعا نسبت به الان که شرکت در کشور ترکیه فعالیت می کند و قرار است با شهرداری تهران همکاری داشته باشد، خیلی پایین تر می بود.

آسیب مهاجرت سرمایه داران و تجار و بازرگانان از ایران

چندی پیش جهان بخش مهرانفر، کارشناس مسائل مهاجرت در گفت و گو با رکنا، تاکید داشت :با یک پدیده ای در کشور روبه رو هستیم که طی آن تجار و بازرگانان ایرانی که هم اکنون دارای واحدهای تولیدی فعال در کشور هستند، تصمیم به مهاجرت برای جلوگیری از ضرر و زیان احتمالی به دلیل نوسانات اقتصادی در کشور گرفته اند و این مساله تبعات جبران ناپذیری برای جامعه و اقتصاد کشور خواهد داشت.

وی با اشاره به اینکه مساله مهاجرت در حال تبدیل شدن به یک همه گیری در حوزه اقتصادی است، افزود: این بسیار تامل برانگیز و شوکه کننده خواهد بود اگر به یکباره با خروج سرمایه و توقف تولید در بخش های مختلف اقتصادی در کشور روبه رو شویم و امیدواریم تدبیری برای این مساله اندیشیده شود.

این صاحب نظر حوزه مهاجرت یادآور شد: برخی از این سرمایه گذاران بخش خصوصی در حال تشکیل اتاق فکر برای پیدا کردن مقاصد با ریسک پایین برای سرمایه گذاری هستند و اگر این مساله به صورت تصاعدی اتفاق بیافتد اثرات فزاینده ای خواهد داشت و تاثیر آن بر تشدید بیکاری قابل توجه خواهد بود.

کارشناس مسایل مهاجرت اضافه کرد: ما در ادبیات مهاجرت در سطح دنیا یک مدل از مهاجرت داریم که ناشی از جنگ اتفاق می افتد یا ناشی از مدل های نخبگانی که در اغلب کشورها وجود دارد اما با مدل های اینچنینی که می تواند منجر به توقف سرمایه گذاری و خروج گروهی سرمایه داران از کشور شود یک مدل منحصر به فردی از مهاجرت است.

مهرانفر یادآور شد: بسیاری از فعالان حوزه آی تی نیز با توجه به مسایل پیش آمده در ماه های گذشته و اختلالات حوزه اینترنت نیز در حال مهاجرت هستند و با توجه به بازار بزرگی که این حوزه در سطح دنیا دارد و انگیزه لازم برای این کار نیز وجود دارد.

وی در خصوص مقاصد مهاجران ایرانی، اظهار داشت: عمده مهاجرین دانشگاهی و نخبگانی به سمت کشورهای اروپایی و آمریکایی است و مهاجرت های اقتصادی بیشتر به کشورهای حوزه خلیج فارس و ترکیه انجام می گیرد و بازار این کشورها از منابع مالی و سرمایه های انسانی ما بهره مند می شوند.

لقمه ای که دور سر باید بچرخانیم

حال نتیجه این زنجیره مهاجرت را داریم مشاهده می کنیم .وقتی سرمایه داران و تجار و تولید کنندگان کشور به خاطر ناپایداری شرایط اقتصاد در کشور، اقتصاد انحصاری و رانت و به طور کل اقتصادی که سلامت نیست و دچار ده بیماری شده است از ایران خارج می شوند، نیاز کشور به تولیدات آنها از بین نمی رود بلکه کشور دچار فقر تولیدات آنها می شود و برای رفع این فقر باید به سراغ همین تولید کنندگان مهاجر کرده برود و حال با توجه به اینکه این افراد در کشوری دیگر ساکن شده و ریل تولید آنها در آن کشورها در حال انجام است باید نیاز کشور را با چند برابر قیمتی که اگر تجار و تولید کنندگان در  ایران بودند نیاز به این ضرر مالی نبود خریداری کنند.

مهاجرت تولید کنندگان و تجار و بازرگانان، حال چکشی شده است که هر روز یک ضربه محکم به اقتصاد ورشکسته ایران می زند و آسیب های ضربه ها را نیز بیشتر از همه مردم ایران متحمل می شوند.