ادامه بحران فرونشست اصفهان / علت اصلی نابودی آب، اقلیم و هوا ایران نقص آمایش سرزمینی است

به گزارش خبرنگار اجتماعی رکنا، ایران رتبه چهارم فرونشست زمین را در میان کشورهای جهان به خود اختصاص داده است و در این میان رتبه نخست کشور نیز متعلق به استان اصفهان است. 65 درصد منابع آب زیرزمینی که در طول هزاران سال در دشت اصفهان برخوار ذخیره شده بود، ظرف مدت کوتاه و در دهه های اخیر مصرف شده و دیگر در اختیار نیست. فرونشست تقریبی دو متر را در برخی از نقاط شهر اصفهان اعلام کرده اند. با تداوم این روند فرونشست تا 15 سال آینده همه استان اصفهان را در بر خواهد گرفت.

سجاد انتشاری، پژوهشگر حوضه مدیریت و حکمرانی منابع آب در گفت‌وگو با خبرنگار رکنا، درباره فرونشست در استان اصفهان می‌گوید: درباره آمار فرونشست ۷۰ درصدی دشت مطمئنا نیستم اما این مسئله صادق است که بیشتر نرخ فرونشست در کشور در استان اصفهان رخ داده است که سالیانه حدود ۱۸ سانتی متر است. این معضل دو دلیل عمده دارد که یکی از آن مربوط به اصلی ترین تغزیه کننده آبخوان اصفهان که همان رودخانه زاینده رود است، خشک شده و آب از طریق رودخانه به آب خوان نفوذ پیدا نمی‌کند. 

او ادامه می‌دهد: دلیل دوم این فرونشست ها نیز چاه‌های مجاز و غیر مجازی که حفر شده است. البته یک نکته‌ای در میان وجود دارد و آن نیز این است که ساختار رودخانه زاینده رود در اصفهان گُوه‌ای است و جریان از سمت رودخانه به سمت شمال آبخوان است اگر ما تمام چاه‌ها را نیز ببندیم باز فرونشست متوقف نمی‌شود چرا که جریان همیشه وجود دارد.

انتشاری با بیان اینکه باید دو اتفاق رخ دهد تا فرونشست متوقف شود، می گوید: اولین اقدام این است که جریان رودخانه دوباره برقرار شود تا جریان آب باعث شود بخشی از آن نفوذ پیدا کند و دوم اینکه میزان برداشت از چاه‌های مجاز و غیر مجاز به اندازه آب تجدید پذیر آبخوان کنترل شود واین موضوعی است که باید در این زمینه به آن توجه کرد.

این پژوهشگر حکمرانی منابع اب در پاسخ به این سوال که اگر اقدامات لازم در زمینه زاینده رود و بحران آب کنونی اصفهان صورت نگیرید چه آسیب‌های جدی به کشور و استان وارد خواهد شد تصریح می کند: اصول حکمرانی که در دنیا مطرح است و اتفاقا در ایران و اسلام نیز همین اصول مطرح بوده و اگر اجرایی شود، شرایط خیلی بهتر از الان خواهد شد. یکی از این اصول مشترک ذی نفعان در مسائل است. وقتی ذی نفعان خودشان سر کار بیایند و در تصمیم گیری ها، اجرای قوانین و پروژه ها مشارکت داشته باشند در بلند کمک های فراوانی به حل بحران ها خواهد کرد.

او در ادامه تشریح می کند: مسئله بعدی که خیلی مهم است. شفافیت بوده چرا که ما در حوزه آب با ابهامات بسیاری مواجه هستیم و داده‌های اطلاعاتی زیادی وجود ندارد. همچنین ما در حوزه مدیریت توسعه در زمینه شهری، صنعتی و.... ایرادات زیادی داریم چراکه برنامه آمایشی خیلی از استان‌ها به خوبی رعایت نشده و ما با یک توسعه نامتوازن روبرو هستیم که روز به روز وضعیت ما را در زمینه آبی، اقلیم و هوا بدتر خواهد کرد.

انتشاری در پایان خاطرنشان می کند: حاکمیت قانون، مشارکت ذی نفعان و شفافیت باید اتفاق بیافتد تا بتوانیم بخش زیادی از مسائل را حل کنیم و اگر این اتفاقات در دستور کار قرار نگیرد خیلی بعید است که دولتی آنقدر مقتدر باشد که بدون آن مولفه‌هایی که اشاره کردم بتواند کارآمد باشد. کمااینکه روز به روز نیز وضعیت نیز بدتر خواهد شد.