کارخانجات با آرد نان مردم محصول تولید می کنند / افزایش تقاضای نان با مهاجرت دو میلیون افغانستانی به ایران

به گزارش خبرنگار اجتماعی رکنا، بر اساس گزارش های منتشر شده، گندم پرکشت ترین غلات روی کره زمین است که 17 درصد زمین های زیر کشت در دنیا را به خود اختصاص داده است و بیش از 35 درصد از جمعیت جهان از آن به عنوان غذای اصلی خود استفاده می کنند. مهم ترین قاره نیز در تولید گندم آسیا است که بیش از نیمی از گندم کشورهای در حال توسعه در آن کشت می شود. ایران نیز یکی از کشورهایی است که در امر تولید گندم به دلیل اقلیم های متفاوت می تواند اگر مدیریت درستی روی کار باشد، نیاز خود را به صورت صددرصدی تامین کند. کمااینکه نخستین بار زمان ریاست جمهوری سید محمد خاتمی ایران توانست در سال 83 به خودکفایی گندم برسد.

اما متاسفانه روزهایی را سپری می کنیم که به دلیل سو مدیریت ها و افزایش جمعیت و... میزان واردات گندم ما نسبت به قبل افزایش بیشتری داشته است. این در حالی است که نرخ جهانی گندم بعد از آغاز جنگ روسیه و اوکراین، روند رو به رشدی را آغاز کرد چراکه سهم روسیه از تجارت جهانی گندم حدود ۲۱ درصد و اوکراین ۹ درصد است. فلذا در حالی که قیمت تضمینی خرید گندم از کشاورزان داخلی در اسفندماه سال گذشته، 9500 تومان بود ابتدای سال 1401 و در فروردین ماه، قیمت خرید تضمینی گندم از کشاورزان 11 هزار و 500 تومان به ازای هر کیلو اعلام شد که نسبت به فروردین سال 1400 دو برابر رشد داشته است و بعد این نرخ تا امروز به 13 هزار تومان رسیده است.

این در حالی است که طبق گزارش های منتشر شده، قیمت مواد غذایی به خصوص غلات احتمالاً در سال جدید میلادی افزایش خواهد داشت. زیرا شرایط تغییر اقلیم مثل خشکسالی یا باران بیش از حد، جنگ در اوکراین و هزینه‌های بالای انرژی به نظر می‌رسد تولید جهانی مزارع را محدود می‌کند. همچنین گفته می شود که تولید محصولات اصلی مانند برنج و گندم بعید است که ذخایر تخلیه شده را حداقل در نیمه اول سال 2023 جبران کند، این در حالی است که محصولات تولید کننده روغن های خوراکی از آب و هوای نامساعد در آمریکای لاتین و آسیای جنوب شرقی رنج می برند.

 در همین زمینه نیز نایب رییس کمیسیون کشاورزی مجلس اظهار کرده است در سال جاری به دولت اعلام کرده‌ایم که قیمت خرید تضمینی گندم باید در صورت نیاز افزایش پیدا کند.

دو عامل گران شدن گندم

علی ابراهیمی فعال اقتصادی در زمینه صادرات و واردات غلات  درباره گران شدن گندم در ایران گفت: گران شدن گندم دو عامل داخلی و خارجی دارد. متاسفانه اگر بخواهیم توان اقتصاد کشاورزی کشور را بررسی کنیم، این مسئله مشهود است که همه ظرفیت‌ها از جمله منابع مالی و توانایی کشاورزی سراغ تولید گندم رفته است تا ما بتوانیم در این حوزه خودکفا شویم درحالی که همین مسئله باعث شده تا ما از تمرکز غذایی روی سایر حوزه‌ها مثل خوراک دام غافل شویم که مشکلات خودش را روی افزایش قیمت سایر مواد غذایی بوجود آورده است.

مهاجرت افغانستانی ها به ایران و افزایش تقاضای نان در کشور

او ادامه داد: البته پیش از گرانی گندم ما با مشکل قاچاق گسترده آن روبرو بودیم که حالا عملا درصد قاچاق گندم بسیار پایین آمده ولی مشکلات دیگری به آن افزوده شده است و کارخانجات بجای آنکه آرد صنعت را از بازرگانی دولتی بخرند از نانوایی ها تهیه می‌کنند  . کشور ما بعد از کشور چین رتبه دوم در سرانه مصرف گندم دنیا را دارد و بعد از استقرار طالبان که حدود دو  میلیون افغانستانی به ایران مهاجرت کردند، شاهد افزایش تقاضای نان بودیم. کیفیت و حجم نان مصرفی خانوار ها هم مساله ای است که باید به آن توجه شود .

این فعال اقتصادی تاکید کرد: ما سه نوع آرد داریم که یک نوع آن در زمینه صنف و صنعت و دو نوع دیگر آن برای نان استفاده می‌شود و از این دو نوع یک نوع آن که نانوایی های دولتی استفاده می‌کنند، آرد ۶۶۵ تومانی است و نوع دیگر آرد ۹۰۰ تومانی است که برای نانوایی های آزاد پز استفاده می‌شود.

ابراهیمی با بیان اینکه ایران سالیانه ۱۳.۵ میلیون تن گندم برای نیازهای خود لازم دارد اظهار کرد: روسیه و اوکراین دو کشوری هستند که ۵۰ درصد از گندم دنیا را تامین می‌کنند و در کنار آنها کشورهایی مثل برزیل، آرژانتین، کانادا و آمریکا نیز درصد قابل توجهی تولید دارند. اما متاسفانه ما به خیلی از این بازارها نمی‌توانیم ورود پیدا کنیم.

آرد فروشی نانوایی ها به کارخانجات ماکارونی و شیرینی و شکلات

او ادامه می دهد: این در حالی است که هم اکنون گرچه نیاز کشور ۱۳.۵ میلیون تن است اما همه آن به نان تبدیل نمی شود. یک بخش قابل توجهی تبدیل به نان خشک برای خوراک دام می‌شود و ما بقی نیز توسط نانوایی ها، ارد فروشی می شود اما نه به مردم بلکه به کارخانه های ماکارونی، شیرینی و شکلات چراکه آرد 12 هزار تومانی است و آرد نانوایی ها برای آنها صرفه اقتصادی زیادی دارد. کمااینکه برای خوراک دام نیز، نان خشک خیلی ارزان تر از ذرت و جو در می آید.

ابراهیمی تاکید می کند: نکته بعدی این است که کارخانجاتی که این آردها را خریداری می کنند تولیدات خود را به راحتی صادر می کنند چرا که هم قیمت آن برایشان خوب در می‌اید و هم توجیه اقتصادی دارد. اما اگر یک کارخانه آرد بخواهد، جنس خود را صادر کند باید حتما عبور موقت بگیرد و این تبعیضی است که در حال اتفاق افتادن است.

این فعال اقتصادی تاکید می‌کند: چین از برزیل و آرژانتین گندم مورد نیاز خود را پیش خرید می‌کند، با توجه به رویکرد فعلی چین در خصوص پیش خرید سنگین گندم از کشورها و اینکه امکان برقراری تجارت غلات از آمریکا و کانادا برای ایران محیا نیست و روسیه هم در تابستان برای صادرات گندم خود تعرفه ای ٨٠ دلاری اعمال کرده بود تامین گندم برای ایران به مسأله ای مهم تبدیل شده بود .

کارخانه های بزرگ تولید بیسکوییت و کیک با ظرفیت زیر پنجاه درصد کار می‌کنند

ابراهیمی تاکید کرد: ما در حوزه صنعتی با کاهش تولید روبرو هستیم و کارخانه های بزرگ تولید کننده بیسکوییت و کیک با ظرفیت زیر پنجاه درصد کار می‌کنند. یکی از دلایل آن نیز این است که قیمت گندم داخلی گندم خارجی بالاتر است و از آن طرف بخش خصوصی نیز اجازه واردات گندم را ندارد.

او درباره مجوز ندادن به واردات گندم اظهار کرد: دولت عملا ممنوعیت را برای واردات گندم برداشته است ولی اجازه ثبت سفارش و تخصیص  ارز برای خرید گندم را صادر نمی‌کند.

این فعال اقتصادی درباره گران شدن محصولات مرتبط با گندم تشریح کرد: افزایش قیمتی که در این حوزه ما شاهد آن بودیم دلایل متعددی دارد و تولید کنندگان نقشی در آن ندارند. وقتی هزینه منابع انسانی ۵۷ درصد بالا می‌رود، قیمت نهاده و انرژی نیز بالا رفته است و شهرک های صنعتی و کارخانه ها از طرف دیگر با مشکل قطعی برق روبرو هستند. فلذا سیاست ها و روند اقتصادی که دولت پیش گرفته است باعث گرانی محصولات حاصل از گندم مثل بیسکوییت، کیک، ماکارونی و.... شده است وگرنه ظرفیت تولید کشور پاسخگوی نیاز ایران است.

ابراهیمی با بیان اینکه شرایط برای واردکنندگان و تولیدکنندگان سخت شده است، خاطرنشان کرد: امروز یک کشتی ۳ هزار تنی برای خرید گندم از بنادر شمالی، ۳۲ میلیارد تومان یا یک میلیون  و پنجاه هزار دلار با ارز نیمایی هزینه بر می دارد.