کودکان در معرض اجبار به کودک همسری با 123 تماس بگیرند/ بحران اقتصادی بلای جان کودکان

به گزارش خبرنگار اجتماعی رکنا، طبق آخرین آماری که مرکز آمار ایران از وضعیت اجتماعی و فرهنگی کشور منتشر کرده است، در زمستان سال 1400، تعداد مردان کمتر از 15 سالی که ازدواج شان ثبت شده است یک نفر و مردان 15-19 ساله، 5062 نفر گزارش شده است. در زنان کمتر از 15 سال، این رقم به 6766 نفر و در زنان 15-19 ساله، به 32511 نفر می رسد. با توجه به اینکه ازدواج دختران زیر 13 سال (مگر به 3 شرط) ممنوع است، لازم است سازمان ثبت احوال ، آمار ازدواج دختران زیر 13 سال را به صورت جداگانه ارائه دهد تا از آمار ازدواج های دختران 13 تا 15 ساله تفکیک شود.

در این راستا، سید حسن موسوی چلک ، رئیس انجمن مددکاران اجتماعی ایران، در گفت و گو با رکنا با اشاره به اینکه یکی از مهم ترین راه های پیشگیری از آسیب های اجتماعی و همچنین تقویت و ثبات بخشیدن به نهاد خانواده، توجه به ظرفیت های فرهنگی و انجام کارهای آموزشی است، گفت: اینها مشروط به آن است که درست از آن بهره برده شود. در واقع برنامه هایی که در حوزه های فرهنگی و اجتماعی قرار است انجام شود، حتما مبتنی بر شواهد باشد؛ یعنی بی گدار به آب نزنیم و مبتنی بر داده های قابل اتکا کار فرهنگی انجام دهیم که متناسب با مخاطب باشد. هر مخاطبی با توجه به ویژگی هایی که دارد، برنامه های جداگانه ای می خواهد که برایش جذابیت داشته باشد و کمک کند تا دانش فرد در حوزه های مد نظر بیشتر شود. در این راستا، توجه به خرده فرهنگ ها بسیار اهمیت دارد. بعد از آن، این دست از کارها باید استمرار داشته باشد. 

وی در ادامه افزود: هیچ کس نمی تواند تاثیر وضعیت بد اقتصادی را در شرایط اجتماعی-فرهنگی این روزها نفی کند. مشکلات اقتصادی، می تواند سایر نهادهای اجتماعی را تحت تاثیر قرار دهد و در بسیاری از مواقع، آسیب کودک همسری به همین مشکلات اقتصادی باز می گردد. با این وجود کسانی که به هر دلیلی، عدم انسجام را در خانواده به شکل های مختلف تجربه می کنند؛ لزوما مشکل اقتصادی ندارند. 

ازدواج یک کودک با فردی در سن بالا، بر اساس معیارهای عقلانی نیست

موسوی چلک در ادامه با اشاره به اینکه وقتی یک کودک، با کسی با فاصله سنی بسیار زیادی دارد ازدواج می کند، آن ازدواج بر اساس عشق و معیارهای عقلانی نیست، گفت: به این ازدواج به چشم تجارت نگاه می شود که به اصلاح اگر یک نان خور از خانواده کم شود در اقتصاد خانواده تاثیر گذار است. 

رئیس انجمن مددکاران اجتماعی تاکید کرد: نهادهای حمایتی باید به خانواده هایی که به دلیل فقر و نیازمندی راضی می شوند دخترانشان با مردان متمول، در سنین بالا ازدواج کنند، کمک های بزرگتری برسانند. در این راستا و در اولین گام، باید نظام چند لایه تامین اجتماعی اجرا شود؛ یعنی افراد، شناسایی و سپس بانک اطلاعاتی متقن از آنها تهیه شود. اگر به این شکل، خانواده های نیازمند زودتر شناسایی شوند و مساعدت ها و حمایت های لازم انجام شود و همچنین نظام جامع تامین اجتماعی به روز و متناسب با مشکلات و نیازهای خانواده ها باشد، طبیعتا عاملی برای افزایش کودک همسری در کشور وجود نخواهد داشت.

موسوی چلک افزود: این رویکرد صرفا مربوط به یک سازمان نیست و تکلیفی است که در بند نخست سیاست های کلی تامین اجتماعی که فرودین امسال ابلاغ شد و همچنین در قانون احکام دائمی برنامه های توسعه سال 1396، قانون ساختار نظام جامع رفاه تامین اجتماعی سال 1383 و قوانین برنامه توسعه به کرات، به این مهم اشاره شده است؛ ولی به نظام چند لایه تامین اجتماعی دست پیدا نکردیم و اگر این را نداشته باشیم، شناسایی به موقع افراد آسیب پذیر را نخواهیم داشت.

حمایت های اجتماعی با نیازهای افراد تحت پوشش همخوانی ندارد

وی در تکمیل گفته هایش افزود: بر همین اساس، حمایت ها نیز متناسب با نیازهای افراد انجام نخواهد شد؛ برای مثال خانواده های تحت پوشش سازمان های حمایتی، به ازای هر نفر، 420 هزار تومان دریافت می کنند. یک خانواده 5 نفره و بیشتر، ماهیانه یک میلیون و 230 هزار تومان دریافت می کنند. این خانواده چگونه می تواند هزینه های زندگی را تامین کند؟ آنچه الان در قالب حمایت های اجتماعی انجام می شود با نیازهای افراد تحت پوشش همخوانی ندارد؛ چه برسد به اینکه کسی اصلا تحت پوشش نهادهای حمایتی هم نباشد.

رئیس انجمن مددکاران اجتماعی ایران در پایان گفت: طبق قانون حمایت از اطفال و نوجوانان مصوب سال 1399، کودکی که در معرض ازدواج زودهنگام است، می تواند این مهم را از طریق اورژانس اجتماعی و تماس با شماره 123 یا مراجعه به دفتر اطفال و نوجوانان دادگستری استان ها، این موضوع را پیگیری کند. طبیعتا اگر کودک وضعیت مخاطره آمیز داشته باشد، از طریق بهزیستی و دفاتر اطفال و نوجوانان این مهم پیگیری شود.