3 مشکل ترکیبی خانوارهای ایرانی / 60 درصد مردم نارضایتی دارند، اما الزاما به خیابان نمی آیند

به گزارش خبرنگار اجتماعی رکنا، تداوم تورم افسارگسیخته در سال های اخیر به همراه رکود اقتصادی، گسترش بیکاری و گرانی شدید کالاهای اساسی مورد نیاز عموم مردم، باعث تشدید دشواری های معیشتی خانوارهای ایرانی شده و به افزایش سطح نارضایتی عمومی دامن زده است. این مسائل در کنار فقدان چشم انداز روشن از رفع مشکلات در آینده، وجود سوء مدیریت در برخی حوزه ها و عدم اجرای برنامه های جامع و قابل اعتماد برای رفع مشکلات اقتصادی و آسیب های اجتماعی ناشی از آن، باعث رواج ناامیدی و نداشتن چشم انداز روشن از آینده در جامعه شده است. مجموع این مسائل نیز مشکلات ترکیبی مختلفی را برای خانوارهای ایرانی به وجود آورده که زمینه بروز نارضایتی های گوناگونی را برای جامعه ایران فراهم کرده است.

این نکته ای است که دکتر غفور شیخی، جامعه شناس در گفت و گو با رکنا روی آن دست گذاشت و اظهار داشت: با توجه به روند تشدید مشکلات اقتصادی و آسیب های اجتماعی در سال های اخیر، از چند سال پیش جامعه شناسان درباره احتمال شکل گیری نارضایتی های اجتماعی و بروز آن به اشکال مختلف هشدار داده بودند. به عبارت دیگر، اکنون جامعه ایران با نوعی زلزله اقتصادی و اجتماعی مواجه است که باعث ایجاد مشکلات ترکیبی برای خانوارهای ایرانی شده و پس‌لرزه‌های آن به شکل نارضایتی های اجتماعی بروز پیدا کرده است و بنابراین اگر ریشه این مشکلات برطرف نشود، بازهم ایران آبستن وقوع پس‌لرزه‌های دیگری خواهد بود.

وی افزود: مردم ایران این روزها با مشکلات ترکیبی مهمی در حوزه های اقتصادی و اجتماعی مواجه هستند که زمینه بروز نارضایتی هایی را در آنها ایجاد کرده است؛ از جمله مهمترین این مشکلات نیز می توان به سه معضل اصلی رواج ناامیدی، گرانی های شدید و بیکاری جوانان اشاره کرد که همگی خشم و نارضایتی را در شهروندان تشدید کرده اند و هرکدام به نوعی می توانند پس لرزه هایی را در جامعه ایران ایجاد کنند که اگر به آنها توجه نشود، رفته رفته به زلزله های بزرگ تبدیل می شوند.

ناامیدی؛ بزرگترین مشکل امروز خانوارهای ایرانی

شیخی با تاکید بر این که ناامیدی، بزرگترین مشکل از میان مشکلات ترکیبی امروز خانوارهای ایرانی است، توضیح داد: ریشه اصلی گسترش ناامیدی در جامعه، تشدید مشکلات اقتصادی در سال های اخیر است که باعث شده چشم انداز روشنی از دستیابی به موفقیت اقتصادی و رشد فردی برای بسیاری از اعضای جامعه وجود نداشته باشد. این ناامیدی هم به بزرگسالان و هم به نوجوانان و جوانان جامعه سرایت کرده است، زیرا در حال حاضر هم بسیاری از والدین نسبت به آینده فرزندان خود ناامید هستند و هم بخش زیادی از جوانان و نوجوانان آینده روشنی را پیش روی خود نمی بینند و با توجه به معضلات معیشتی متعدد، امید زیادی ندارند که بتوانند یک زندگی متعادل و مستقل را برای خود تشکیل دهند.

این جامعه شناس ادامه داد: ناامیدی، مهمترین عاملی است که نوجوانان و جوانان را برای ابراز نارضایتی های اجتماعی به شیوه های تند تحریک می کند، زیرا نسل جدید احساس می کنند که اولا چیز زیادی برای از دست دادن نداند و ثانیا چشم انداز روشنی در مقابل خود نمی بیند. به همین دلیل، بسیاری از نوجوانان و جوانان به دنبال آن می روند که برای تغییر وضع موجود و رسیدن به خواسته های خود تلاش کنند. در این میان برخی از آنها با تحریک عوامل بیرونی، به شیوه های تند اعتراضی دست می زنند که این اتفاق را می توان پس‌لرزه‌های زلزله اصلی یعنی شکل گیری مشکلات ترکیبی سه گانه برای خانوارهای ایرانی توصیف کرد.

تشدید نارضایتی های اجتماعی با افزایش گرانی و بیکاری

شیخی با بیان این که تشدید گرانی ها در سال های اخیر، دومین مشکل ترکیبی امروز مردم ایران به حساب می آید، عنوان کرد: در سال های اخیر تورم افسارگسیخته و مشکلات اقتصادی چندگانه، بیشتر اقشار جامعه را تحت تاثیر قرار داده و سال هاست که بخش زیادی از ایرانیان نمی توانند به شکل مطلوب به امکانات اولیه زندگی شامل مسکن، خودرو، درمان و آموزش دست پیدا کنند. در این میان حتی فشارهای معیشتی باعث شده است که برخی اقشار ناچار به تغییر رژیم غذایی و سبک زندگی خود شوند و طبیعی است که جمع شدن این عوامل روی هم و فقدان ارائه راهکار مناسب رفع مشکلات توسط دولت حتی با تغییر مسئولان دستگاه اجرایی، نارضایتی مردم را از شرایط موجود افزایش داده است.

وی در ادامه تاکید کرد: سومین مشکل ترکیبی مهم مردم ایران، بیکاری گسترده و ناامیدی جوانان نسبت به یافتن شغل دارای درآمد مناسب است که چشم انداز هرگونه پیشرفتی را از آنها می گیرد؛ زیرا وقتی قیمت اجاره مسکن، خرید خودرو و دیگر ضروریات تشکیل زندگی به حدی افزایش یافته که ازدواج کردن و تشکیل زندگی مستقل برای برخی جوانان به رویا تبدیل شده است و همچنین برخی جوانان نسبت به بهبود شرایط موجود در آینده ناامید هستند، طبیعی است که نوعی نارضایتی در آنها شکل می گیرد که می تواند زمینه ساز طرح مطالبات به شیوه های اعتراضی شود.

حداقل 60 درصد مردم نارضایتی خاموش دارند

شیخی با بیان این که ریشه بروز بخش زیادی از نارضایتی های اجتماعی، وجود مشکلات ترکیبی در خانوارهای ایرانی است، گفت: با نگاهی به آمارهای ارائه شده درباره خط فقر و تشدید نارضایتی های اجتماعی و اقتصادی در سال های اخیر، می توان برآورد کرد که حداقل 60 درصد خانوارها به دلیل درگیر بودن با مشکلات ترکیبی، از وضع موجود ناراضی هستند. البته این طور نیست که دقیقا همه این افراد حاضر باشند که برای طرح مطالبات خود به شیوه اعتراض خیابانی متوصل شوند، ولی این نارضایتی ها به صورت درونی در این افراد وجود دارد. اگر مسئولان همچنان اقدامی جدی برای از بین بردن ریشه های نارضایتی اقشار مختلف بخصوص نارضایتی اقتصادی  نداشته باشند، ممکن است پس‌لرزه‌های کنونی اجتماعی به زلزله های بزرگی تبدیل شود که تبعات جبران ناپذیر به همراه داشته باشد.