حمله اخبار جعلی به ایرانیان! + جزئیات

به گزارش رکنا، انتشار و نشر اخبار جعلی این روزها در فضای مجازی بسیار رایج شده است. متاسفانه شناسایی فیک‌نیوزها (اخبار جعلی) آسان نیست و اغلب کاربران مجازی به‌سختی قادر به تشخیص محتوای جعلی از معتبر هستند. بهتر است برای شناسایی خبر جعلی، با نگاه انتقادی خبرها را بخوانید و مطمئن شوید که خبر از منابع معتبر و مستقل به دست شما رسیده است.

یادداشت کاوه گرایلی در  «کانال اخبارجعلی و مقابله با آن» را در این زمینه بخوانید:

این روزها بسیاری از ایرانیان، هرچقدر به منابع رسمی خبری و خبرگزاری‌های داخلی بی‌اعتمادند (که خود دلایلی قابل تأمل دارد) اما در نقطه مقابل به منابع خبریِ غیررسمی و یا رسمی خارج از کشور اعتماد مطلق دارند. برخی که گمان می‌کنند، تلگرام و اینستاگرام، خبرگزاری‌اند و وقتی می‌پرسی منبع این خبر کجاست؟ پاسخ می‌شنوی که: «در تلگرام/اینستاگرام دیدم.» در حالی که بخشی از محتوای شبکه‌های اجتماعی را یا کاربران معمولی و افراد و صفحات ناشناسی تولید می‌کنند که هیچ صلاحیتی برای ارسال خبر و مطلب ندارند و یا کانال‌ها و صفحاتی که اهداف مشخص‌ سیاسی یا تجاری را دنبال می‌کنند. در واقع این آگاهی وجود ندارد که بسیاری از صفحات در فضای مجازی، برای جذب مخاطب و درآمدزایی بیشتر و یا برای پیش‌برد برنامه‌های خود، با شناخت از ذائقه جامعه، مطالب مخاطب‌پسند فراوانی را بی‌هیچ تعهدی به حقیقت منتشر می‌کنند.

انتشار برخی امور خلاف واقع در رسانه‌های رسمی کشور و اِعمال فیلترینگ‌ها در فضای مجازی و محدودیت‌ها در عرصه رسانه‌ای، از عوامل افزایش ضریب نفوذ دیگر رسانه‌های جایگزین در کشور بوده است وگرنه در فضایی باز و با وجود رسانه‌هایی حرفه‌ای و آزاد در داخل کشور و آموزش گسترده عمومی، اولاً انتشارِ صرف مطالب در تلگرام و اینستاگرام، بدون منبع مشخص و معتبر نشانۀ صحت آن مطالب نبود و ثانیاً از بی‌اعتمادی نسبت به منابع خبری رسمی در داخل، اعتماد چشم و گوش بسته به منابع خبری غیررسمی یا رسمیِ خارج از کشور برنمی‌آمد.

حدود ۱۴۰ سال پیش، متفکر و ریاضی‌دان برجسته انگلیسی، «ویلیام کلیفورد»، مفهومی را بنیان نهاد تحت عنوان: «اخلاقِ باور»، تا بگوید برای اعتقاد به یک باور،‌ چه پیش‌شرط‌ اخلاقی‌ای لازم است. از دید او، پذیرفتن یک باور زمانی اخلاقاً موجه‌ است که ما شواهد کافی در تأیید آن داشته باشیم. در واقع، از آن‌جا که ما اعضای جامعه، به یک‌دیگر متصل‌ایم و اعتقادات هریک از ما بر زندگی دیگران اثر‌گذار خواهد بود، اخلاقاً موظف‌ایم که خبر و باوری را بدون شواهد و مدارک کافی به راحتی نپذیریم. چرا که اطلاعات غیرمنطبق به واقع، منجر به تحلیل‌ اشتباه و تحلیل‌ اشتباه منجر به تصمیم‌ غلط شده و آسیب تصمیم‌های غلط فردی، نهایتاً دامن‌گیر همه جامعه خواهد بود.

به گمانم یکی از ضروری‌ترین وظایف ما در این روزگار، «مقاومت فردی و جمعی» در برابر این وضعیت است. نمی‌گویم به زمین و زمان بدبین باشیم و هیچ چیز را باور نکنیم؛ یا از همه جا بی‌خبر و غافل بمانیم و یا پلیس باور دیگران شویم و مدام آن‌ها را متهم کنیم که اخلاق باور را رعایت نمی‌کنند. اما می‌توانیم در ساحت جمعی، مطالبه‌گر و مدافع رسانه‌های آزاد و مستقل، و در حیطه فردی، پاسبان حریم ذهن خود باشیم و نگذاریم هر دروغ و یاوه‌ای ساکن این خانه شود؛ در مقابل هر مطلب و خبرِ به ظاهر جالبی که هر روز می‌بینیم یا می‌شنویم، با تفکری نقادانه، راستی‌آزمایی کنیم؛ طلب منبع و سند کنیم و اعتبار آن منبع را محک بزنیم و یا طلبِ دلیل کنیم و عیار آن استدلال را بسنجیم. شجاعت طرح پرسش و تردید در باورهای پیشین‌مان و گشودن قاب‌هایی جدید را برای کشف و درک دیگرگون جهان داشته باشیم و نهایتاً با حفظ تعادل ذهن در مقابل احساسات و هیجانات لحظه‌ای، هر دروغ خوشایندی که در پوسته‌ای خوش‌رنگ و لعاب و با تکیه بر تمناها و آرزواندیشی‌مان، به ما عرضه می‌شود را به راحتی نپذیریم و قربانی «جهل» خود و بازیچه «جعل» دیگران باشیم

اینفوگرافی: چند راهکار برای جلوگیری از بازنشر اخبار جعلی 

چند راهکار برای شناسایی اخبار جعلی و جلوگیری از بازنشر آنها:

- فکر کنید

- منبع (اعتبار و اصالت) را بررسی کنید

- مراقب مطالبی که راست و دروغ را بهم آمیخته باشید

- احساساتی نشوید

- بدون بررسی، مطالب را به اشتراک نگذارید