لزوم توسعه گردشگری هدفمند تالاب های چهارمحال و بختیاری + فیلم و عکس

به گزارش خبرنگار اجتماعی رکنا، استان چهارمحال و بختیاری که در شرایط نُرمال یکی از پارباران ترین استان های کشور محسوب می شود، اما متاسفانه در سال های اخیر به دلیل خشکسالی، سوء مدیریت منابع آبی، اجرای طرح های انتقال آب و فقدان شبکه آبرسانی مدرن در برخی مناطق خود، دچار مشکلات ناشی از کم آبی شده است، دارای تالاب های زیبایی است که برخی از آنها با حفاظت کارشناسان و مسئولان اداره کل محیط زیست استان، همچنان پرآب هستند و طبیعت دل انگیزی را در اطراف خود ایجاد کرده اند.

در حال حاضر هشت تالاب پرآب در استان چهارمحال و بختیاری وجود دارد که از جمله آنها می توان به تالاب های سوله گان، دهنو، علی آباد، چال تر، چال خشک اشاره کرد که همگی در مناطق کوهستانی این استان قرار گرفته اند. اما بدون شک مهمترین تالاب های چهارمحال و بختیاری، تالاب های گندمان و چغاخور هستند که در فهرست تالاب های بین المللی کنوانسیون جهانی رامسر به ثبت رسیده اند و به همین دلیل سازمان محیط زیست، حفاظت ویژه ای را از این دو تالاب انجام می دهد.

تالاب گندمان؛ ییلاق خاندان های سلطنتی ایران

تالاب گندمان یکی از مهمترین تالاب های چهارمحال و بختیاری است که در شهرستان بروجن قرار دارد و نام خود را از شهری تاریخی که در ضلع شمال شرقی آن قرار دارد، گرفته است. این تالاب، یکی از آبگیرهای حوضه آبریز «آق بلاغ» است که در فاصله ای نزدیک از تالاب چغاخور قرار دارد، به نحوی که بخشی از آب خروجی تالاب چغاخور به این تالاب سرازیر می شود.

مساحت تالاب گندمان به همراه اراضی تالابی اطراف آن که پوشیده از علف هستند، اما در زیر آنها آب جریان دارد، حدود یک هزار هکتار است. این اراضی که از غرب تا جنوب آنها رشته کوه چرو با ارتفاع 3500 متر کشیده شده است، مرغزاری زیبا به حساب می آید که اکنون به عنوان مرتع غنی برای چرای دام اهلی استفاده می شود و در گذشته نیز اراضی اطراف این تالاب، یکی از مناطق ییلاقی خاندان های سلطنتی ایران به حساب می آمد.

همچنین با وجود این که تالاب گندمان و مراتع اطراف آن جزو اراضی ملی محسوب می شوند، اما در بخشی از این مراتع مزارع کشاورزی قرار گرفته است که بعضا جزو مستثنیات محسوب می شوند، اما برخی از این مزارع حتی فاقد سند هستند. با توجه به این که بیشتر این اراضی کشاورزی از چاه استفاده می کنند، بنابراین برداشت بی رویه از این چاه ها قطعا به تشدید روند خشک شدن اراضی تالابی و خود تالاب گندمان و کاهش کیفیت مراتع اطراف آن دامن خواهد زد.

احداث بند خاکی برای افزایش ماندگاری آب در گندمان

با توجه به این که در اواخر دهه 80 روند کاهش منابع آبی گندمان و خشک شدن این تالاب آغاز شده بود، در اوایل دهه 90 اداره کل محیط زیست استان چهارمحال و بختیاری در قسمت خروجی آب در تالاب گندمان یعنی در بخش شرقی این تالاب، یک بند خاکی احداث کرد تا ضمن افزایش ماندگاری آب در فصول پاییز و زمستان که از نزولات جوی برخوردار هستند و هدایت آب مازاد کشاورزان در فصول سرد سال، حجم زیادی از آب های سطحی به این محیط تالابی اضافه شد.

به گفته مسئولان محیط زیستی استان چهار محال و بختیاری، اگر بند خاکی در بخش شرقی تالاب بین المللی گندمان ایجاد نمی شد، احتمال خشک شدن این تالاب وجود داشت، اما احداث بند خاکی در حاشیه تالاب گندمان باعث شده است که پویایی این تالاب حفظ شود و گونه های جانوری بسیاری از جمله انواع پرندگان بومی به آن جذب شوند. به همین دلیل تالاب گندمان تقریبا در تمام طول سال پویایی خود را حفظ کرده و به یکی از جاذبه های گردشگری مهم استان چهارمحال و بختیاری تبدیل شده است.

گندمان نه تنها زیستگاه پرندگان بومی بسیاری است که در تمام طول سال در این تالاب و اطراف آن حضور دارند، بلکه یکی از سایت های استراحت پرندگان مهاجر سیبری و شمال اروپا در کشورمان محسوب می شود که در فصول سرد سال ناچارند به مناطق گرمتر پناه ببرند. در این میان با توجه به جمعیت بالای پرندگان بومی و مهاجر تالاب گندمان، اداره کل محیط زیست چهار محال و بختیاری در سال های اخیر یک سایت پرنده نگری را در اطراف این تالاب ایجاد کرده که به جذابیت های گردشگری گندمان افزوده است.

حفظ تالاب چغاخور با مشارکت جوامع محلی

تالاب بین المللی چغاخور یکی دیگر از تالاب های مهم استان چهارمحال و بختیاری است که در 50 کیلومتری شهرکرد در شهرستان بروجن و در منطقه ای ییلاقی قرار دارد که در طول تاریخ یکی از تفرجگاه های مهم خان های ایل بختیاری محسوب می شد و اکنون هم گردشگران زیادی در طول سال به این تالاب زیبا جذب می شوند. تالاب چغاخور از سمت جنوب غربی به رشته کوه کلار مشرف شده است که قله آن 3830 متر از سطح دریا ارتفاع دارد.

تالاب چغاخور حدود 1500 متر مکعب مساحت دارد و حقابه زیست محیطی سالانه آن 18 میلیون متر مکعب است که البته اکنون خوشبختانه 24 میلیون متر مکعب آب در این تالاب وجود دارد. در گوشه ای از تالاب چغاخور بندی ایجاد شده است که خروجی آب مازاد این تالاب را به سمت اراضی کشاورزی اطراف آن و البته برخی از دیگر تالاب های استان چهارمحال و بختیاری، کنترل می کند، اما خوشبختانه با توجه به حفاظت ویژه ای که از تالاب چغاخور انجام می شود، این تالاب همواره پرآب است.

البته ذکر این نکته ضروری است که علاوه بر رعایت اصول حفاظتی از تالاب چغاخور، مشارکت ویژه جوامع محلی بخصوص کشاورزان اطراف این تالاب در تامین حقابه زیست محیطی آن، کمک زیادی به حفظ زیبایی های محیط زیستی تالاب چغاخور کرده و باعث شده است که این تالاب در تمام طول سال محل زیست انواع پرندگان شامل مرغابی، غاز، اردک، آنقوت، چنگر و انواع حواصیل، لک لک سفید، خروس کولی و فلامینگو بماند.

با توجه به طبیعت زیبای تالاب چغاخور، همواره گردشگران زیادی برای تفرج در اطراف تالاب به این منطقه می آید، اما متاسفانه امکانات گردشگری فراهم شده برای بازدیدکنندگان از تالاب چغاخور به اندازه جذابیت های این تالاب کافی نیست و جا دارد مسئولان استان چهارمحال و بختیاری به توسعه گردشگری هدفمند متناسب با اصول زیست محیطی در اطراف تالاب چغاخور و البته سایر تالاب های زیبای این استان بپردازند و بخش عمده ای از درآمد حاصله را برای تقویت امکانات حفاظت از محیط زیست در سطح استان هزینه کنند.

در ادامه شما را دعوت می کنیم که تصاویری از غروب زیبای تالاب چغاخور در شهریورماه را مشاهده کنید.