نحوه دریافت اذن همسر در گذرنامه چگونه است؟

به گزارش رکنا، اجازه خروج زن از کشور از مسائلی است که بسیار ذهن بانوان متأهل را درگیر خود می کند و عده‌ای نیز در این خصوص دچار مشکل شده‌اند.

این محدودیت باعث شده است که مردان زیادی از آن سوءاستفاده کرده و بی دلیل موجهی زن را از خروج و دریافت گذرنامه منع کنند.

بسیار پیش آمده است که زن و مردی با یکدیگر زندگی نمی کنند ولی مرد به منظور اذیت کردن زن، وی را طلاق نمی دهد و بدین طریق اجازه خروج نیز به او نمی دهد و زندگی زن را تحت الشعاع قرار می دهد.

زن ممکن است بنا بر دلایلی از جمله زندگی کردن اکثریت خانواده زن در خارج از کشور، یا لزوم مراجعه به مراکز درمانی خارجی که به توصیه پزشکان برای درمان وی یا فرزند و یا اعضا درجه یک خانواده او ضرورت دارد و یا انجام امور اداری یا تجاری بازرگانی و یا حتی مسابقات ورزشی قصد سفر به خارج از ایران را داشته باشد لکن شوهر وی با عنایت به قدرتی که قانون به او داده است اجازه خروج به او نداده و مشکلات زیادی را برای او ایجاد کند.

حکم قانونی خروج زن بدون اجازه شوهر

وکیل امور حقوقی بیان داشت: بر اساس ماده ۱۸ قانون گذرنامه، برای زنان متأهل صدور گذرنامه منوط به اجازه همسر است؛ به موجب این ماده:« برای اشخاص زیر با رعایت شرایط مندرج در این ماده گذرنامه صادر می‌شود:

۱- اشخاصی که کمتر از ۱۸ سال تمام دارند و کسانی که تحت ولایت و یا قیمومیت می‌باشند با اجازه کتبی ولی یا قیم آنان.

۲- مشمولین وظیفه عمومی با اجازه کتبی اداره وظیفه عمومی.

۳- زنان شوهردار ولو کمتر از ۱۸ سال تمام با موافقت کتبی شوهر و در موارد اضطراری اجازه دادستان شهرستان محل درخواست گذرنامه که مکلف است نظر خود را اعم از قبول درخواست یا رد آن حداکثر ظرف سه روز اعلام دارد کافی است. زنانی که با شوهر خود مقیم خارج هستند و زنانی که با مرد خارجی ازدواج کردند و به تابعیت ایرانی باقی مانده‌اند از شرط این بند مستثنی می‌باشند.»

البته به گفته وکیل دادگستری با این که اجازه خروج زن از کشور در دست شوهر وی است ولی راهکارهایی وجود دارد که زن بتواند بدون اخذ اجاره از همسر خود، از کشور خارج شود.

وی بیان می دارد: از جمله مواردی که زن این امکان را دارد که بدون گرفتن اجازه از همسر از کشور خارج شود انجام واجبات شرعی مثل سفر حج است و یا زمانی که ضرورت‌های شغلی ایجاب کند زن از کشور خارج شود و یا انجام دادن صله رحم در حد معقول است.

البته قابل بیان است که اگر یک زندگی بر محوریت درک احساسات متقابل شکل بگیرد و طرفین از هر لحاظ همراه و پشتیبان هم باشند هرگز چنین مشکلاتی ایجاد نمی شود.

راه دیگری که زنان می توانند به وسیله‌ آن بدون اخذ اجازه از همسر از کشور خارج شوند این است که به هنگام عقد نکاح اجازه خروج از کشور را در قالب یکی از شروط ضمن عقد قرار دهند.

البته لازم به ذکر است که پس از جاری شدن عقد نکاح نیز می توان این اذن را در سندی جداگانه به صورت یک وکالت بلاعزل دریافت کنند.

طبق بند ۳ ماده مذکور زن می تواند در صورتی که مورد اضطراری وجود دارد بی اجازه از همسر و با اجازه دادستان از کشور خارج شود.

و علاوه بر آن زنانی نیز که به همراه همسر خود در خارج از ایران سکونت دارند یا خانم هایی که همسر خارجی دارند و تابعیت ایرانی خود را حفظ نموده‌اند هم این امکان را دارند که بدون اجازه از همسر خود از کشور خارج شوند و شوهر آنها در این زمینه نمی تواند ممانعتی ایجاد کند.

آیا برای گرفتن پاسپورت اجازه همسر لازم است ؟

بانوان برای گرفتن گذرنامه یا پاسپورت نیاز به اجازه نامه رسمی همسر دارند. باید اجازه نامه محضری را از دفترخانه های رسمی دریافت کنند .

آیا برای تمدید پاسپورت اجازه همسر لازم است ؟

بله. در صورتی که تمدید پاسپورت تمام شده باشد خانم برای تمدید پاسپورتش نیاز به اجازه همسر دارد .

شیوه‌ اخذ اجازه خروج از کشور

یکی از راه های اخذ اجازه خروج از کشور برای زن به صورت دائمی این است که آن را در ضمن عقد نکاح شرط کند و یا بعد از آن یک وکالت بلاعزل بگیرد.

به عبارت دیگر زمانی که خانمی شرط اجازه خروج از کشور را ضمن عقد شرط می کند در حقیقت یک وکالت برای امضای اسنادی که جهت صدور و تمدید گذرنامه لازم است و هم اجازه برای خروج مکرر از کشور را دریافت می کند.

اما مطمئن‌ترین راه برای دریافت این وکالت و اجازه این است که به دفاتر اسناد رسمی مراجعه نموده و در آنجا به صورت رسمی سند وکالت را تنظیم کنید.

نکات اخذ اجازه خروج زن از کشور

• بر اساس ماده ۱۸ قانون صدور گذرنامه، دختران مجردی که زیر ۱۸ سال سن دارند برای خروج از کشور احتیاج به اجازه ولی قهری یعنی همان پدر و جد پدری دارند.

• زمانی که دختری ازدواج کند، دیگر اجازه خروج از کشور بر عهده همسر وی است، حتی اگر بالاتر از ۱۸ سال سن داشته باشد.

• در صوتی که خانمی پیش از آن که ازدواج کند گذرنامه دریافت کرده باشد و آن گذرنامه هنوز اعتبار داشته باشد، تا زمان اعتبار آن گذرنامه نیازی به اخذ اجازه برای خروج از همسر خود ندارد، ولیکن در صورت انقضای اعتبار آن گذرنامه برای تمدید آن به اجازه همسرش احتیاج خواهد داشت.

• دریافت وکالت برای خروج از کشور تنها از طریق تنظیم وکالتنامه رسمی در دفاتر اسناد رسمی امکان دارد.

• همانطور که گفتیم خانم‌هایی که در خارج از کشور با همسر خود زندگی می کنند و یا همسر خارجی دارند به طور کلی برای خروج از کشور به اذن همسر نیازی ندارند.

بهترین کار این است که تا زمانی که قانون صدور گذرنامه مورد اصلاح قرار نگرفته است بانوانی که به دلایلی در رفت و آمد به کشورهای خارجی هستند اعم از مسائل شغلی یا مسابقات ورزشی و یا تحصیل و … بهتر است در زمان ازدواج آینده نگری کرده و اجازه خروج از کشور را به صورت شرط، ضمن عقد نکاح درج بنمایند تا با مشکلی در این خصوص موجه نشوند.

مدارکی که برای اخذ گذرنامه لازم است

• اصل شناسنامه و کارت ملی و یا تأئیدیه ثبت احوال برای کلیه متقاضیان

• ارائه نمودن اصل آخرین پاسپورت در صورتی که معتبر باشد

• عکس بیومتریک، (آقایان بدون کلاه و عینک و … به نحوی که پیشانی و گوش‌ها مشخص باشند. همچنین رنگ لباس و زمینه یکسان نباشد و خانم‌ها با حجاب کامل بدون داشتن آرایش و زیورآلات، با استفاده از روسری و یا مقنعه ساده و تیره به طوری که گردی صورت مشخص باشد.)

• داشتن اجازه محضری برای افرادی که زیر ۱۸ سال هستند از سوی ولی قهری یا قیم

• ارائه شناسنامه‌ عکس دار برای متقاضیانی که بالای ۱۵ سال سن دارند علاوه بر حضورشان

• ارائه گواهی اشتغال به تحصیل یا دفترچه بیمه عکس دار یا گذرنامه عکس دار برای افراد زیر ۱۵ سال علاوه بر حضورشان

لازم به ذکر است که کودکانی که کمتر از ۶ سال سن دارند باید حتما حاضر شده و ولی او یک قطعه عکس از کودک ارائه دهد.

• ارائه اجازه محضری مرد برای زنان متأهل

• ارائه اصل گواهی فوت و یا اصل شناسنامه باطل شده همسر و همچنین ارائه اصل طلاق نامه برای بانوان مطلقه

در نکاح موقت نیز زن برای خروج از کشور باید اذن همسر داشته باشد؟

زمانی که قانون مدنی را بررسی میکنیم متوجه می شویم که تمام قوانین مربوط به ریاست مرد بر خانواده و تبعیت زن از شوهر مربوط به نکاح دائم است و در نکاح موقت چون اصولا زن تحت نفقه مرد نیست اجباری هم برای زندگی در مسکن تعیین شده از سوی شوهر ندارد.

درنتیجه می توان گفت که این بانوان شرط اجازه همسر برای خروج را ندارند. حال اگر زن و مرد بنا بر دلایلی مجبور شوند این نکاح موقت را ثبت و در شناسنامه خود درج کنند، زن می تواند در زمان اخذ گذرنامه یا تمدید آن ثابت کند که نکاح ثبت شده موقت است و به این طریق بدون نیاز به اجازه شوهر گذرنامه خود را دریافت کند.

در چه شرایطی زن برای گذرنامه به اجازه شوهر نیاز ندارد؟!

زن در برخی از شرایط برای دریافت گذرنامه به اجازه همسر خود احتیاج ندارد:

زنانی که با شوهر خود مقیم خارج هستند.

زنانی که شوهر خارجی اختیار کرده و به تابعیت ایرانی باقی مانده‌اند.

در موارد اضطراری نیز زنان می‌توانند با اجازه دادستان شهرستان و یا شهر خود گذرنامه دریافت کنند، این شرایط به وضوح تعریف نشده است و تشخیص آن بر عهده دادستان است.

بر اساس نظریه شورای نگهبان زنانی که عازم سفر حج تمتع هستند نیز از این قانون استثنا شده‌اند.

کلام آخر

گرفتن اجازه خروج از کشور برای زن یک مسئله مهم است و بانوان در هنگام ازدواج باید مسائلی که ممکن است در آینده پیش آید را پیش کنند و در همان ابتدای امر، این اجازه را به صورت وکالت بلاعزل دریافت کنند تا بعدا در این خصوص مشکلی برایشان ایجاد نشود. البته در مواردی از جمله سفر حج و یا حالت‌های اضطراری خانم‌ها می توانند بدون اجازه همسر و با اخذ اجازه دادستان از کشور خارج شوند.