افغانستان باردیگر حقآبه ایران را به شوره زار ریخت و حق ایران را نداد/ مذاکرات ایران با افغانستان باردیگر به بن بست خورد؟

به گزارش خبرنگار اجتماعی رکنا، حدود دو هفته پیش علی اکبر محرابیان، وزیر نیرو به افغانستان سفر کرد و ضمن رایزنی با مقامات طالبان تاکید کرد که مقامات دولت جدید افغانستان وعده داده اند که دیگر آب هیرمند را با استفاده از سازه انحرافی ایجادشده توسط آمریکایی ها به شوره زار گودزره منحرف نخواهند کرد، اما اکنون یکی از مقامات ارشد سازمان حفاظت محیط زیست از این خبر می دهد که افغانستانی ها زیر قول خود زده و بار دیگر حقابه ایران را به سمت شوره زار هدایت کرده اند.

آرزو اشرفی زاده، مدیرکل دفتر حفاظت و احیای تالاب‌های سازمان حفاظت محیط زیست کشور در این باره در نشست خبری معاونت محیط زیست دریایی و تالاب ها سازمان محیط زیست گفت: افغانستان در دو هفته گذشته قول داده بود که دیگر هیچ انحراف آبی از مسیر طبیعی رود هیرمند از بند کمال خان به سمت گودزره نداشته باشد اما تصاویر ماهواره‌ای طی امروز، نشان می دهد که مجددا انحراف آب برای دومین سالی متوالی در حال انجام است.

وی درباره آخرین وضعیت تالاب هامون و اقدامات سازمان محیط زیست برای تامین حقابه این تالاب افزود: هامون یکی از تالاب‌های مهم مرزی کشور است که یک سوم آن در کشور افغانستان قرار دارد. طرح بین‌المللی هامون در بخش داخلی ایران به ویژه در بحث معیشت مردم در حال پیگیری است و کارهای خوبی انجام شده است، در بخش مذاکرات بین‌المللی و اقداماتی که باید صورت بگیرد نیز از سال‌های گذشته مذاکراتی با کشور افغانستان در دولت‌های مختلف صورت گرفته است.

مدیرکل دفتر حفاظت و احیای تالاب‌های سازمان حفاظت محیط زیست افزود: در دولت جدید افغانستان، ادامه اقداماتی که از سنوات گذشته در زمینه کنترل آب‌های بالادست در کشور افغانستان صورت می‌گرفت، همان رویکرد با شدت بیشتری ادامه دارد و این اتفاق منجر به این شد که در سال گذشته، آبی از حوضه هیرمند وارد تالاب هامون نشد، کنترل منابع در رودخانه‌های ورودی به تالاب هامون که تقریبا بالای ۹۸ درصد آب تالاب وابسته به منابع آب کشور افغانستان است، در حال انجام است و ما نامه‌ها و مکاتبات زیادی را با وزارت امور خارجه و وزارت نیرو در این زمینه انجام داده‌ایم.

وی گفت: در سال گذشته شاهد انحراف آب از مسیر طبیعی رودخانه هیرمند به سمت گودزره بودیم که با این اقدام هیچ‌گونه ملاحظات زیستی بین‌المللی و قواعد بین‌المللی و حسن همجواری دو کشور رعایت نشد و در نهایت آبی از این حوضه وارد کشور ما نشد و در تامین آب شرب نیز دچار مشکل بودیم. این موضوع در مذاکرات اخیر وزارت نیرو دنبال شده است.

اشرفی‌زاده تصریح کرد: وزیر نیرو به عنوان نماینده ایران موضوع را پیگیری کرد و کشور افغانستان در دو هفته گذشته قول داده بود که دیگر هیچ انحراف آبی از مسیر طبیعی رود هیرمند از بند کمال خان به سمت گود زره نداشته باشد اما تصاویر ماهواره‌ای طی امروز، موید این است که مجددا انحراف آب برای دومین سال در حال انجام است. اگر این اتفاق بیفتد، عدم رعایت حسن همجواری دو کشور را ثابت می‌کند و وضعیت تامین حقابه تالاب هامون بدتر می‌شود و مردم کشور افغانستان نیز از ریزگردهایی که بلند می‌شود متضرر خواهند شد.

گفتنی است، 15 مرداد ماه حسن کاظمی قمی، نماینده ویژه رییس جمهور در امور افغانستان با انتشار توئیتی در حساب کاربری خود خبر داده بود که از آن روز، آب رهاسازی شده از سمت ‎افغانستان وارد چاه‌نیمه‌های ‎سیستان شده است. این در حالی است که در نیمه مرداد افغانستان به دلیل وقوع سیل شدید ناچار شده بود بخشی از آب حاصل از سیل در کشور خود را از طریق بخش خشکیده رودخانه هیرمند به ایران منتقل کند. اما نماینده رئیس جمهور در توئیتر نوشته بود: «رهاسازی آب با تعامل مستمر دیپلماتیک و بهره‌گیری از ظرفیت دیپلماسی عمومی و هماهنگی میان‌ دستگاهی در سطح ملی، امروز شنبه ۱۵ مرداد ۱۴۰۱  صورت گرفته است.»

این در حالی است که در همان تاریخ 15 مردادماه حبیب الله دهمرده، نماینده زابل و زهک و استاندار سابق سیستان و بلوچستان به خبرنگار رکنا گفت: «سیل طالبان را مجبور کرد که حقابه هیرمند را به ایران بدهد. حجم آبی که در این نوبت به سمت ایران رها شده است به یک میلیون متر مکعب هم نمی رسد و این در حالی است که طالبان سال گذشته عمدا حدود یک میلیارد متر مکعب را به سمت شوره زا رها کرده بود.»

حبیب الله دهمرده در آن مصاحبه تاکید کرده بود: «حقابه سالیانه ایران از هیرمند 820 میلیون متر مکعب است، این در حالی است که طالبان تنها یک  مرتبه در فروردین امسال حدود 4 میلیون متر مکعب به ایران آب داد و اکنون با جریان آب جدید باز هم هنوز حتی یک درصد سهم ایران در سال آبی جاری تامین نشده است.»

همچنین در تاریخ 20 مرداد 1401 علی اکبر محرابیان، وزیر نیرو ضمن سفر به افغانستان با مقامات طالبان دیدار و درباره حقابه ایران از رودخانه هیرمند مذاکره کرده بود. محرابیان پس از انجام این مذاکرات تاکید کرده بود که افغانستان با ایران توافق کرده است که دیگر حقابه ایران را به سمت شوره زار هدایت نکند.

اما آن طور که امروز مدیرکل دفتر حفاظت و احیای تالاب‌های سازمان حفاظت محیط زیست در نشست خبری سازمان محیط زیست گفت، ظاهرا مقامات طالبان به توافق چند روز پیش خود با وزیر نیروی ایران پایبند نبوده و بازهم آب هیرمند را به شوره زار هدایت می کنند.