احتمال تبدیل شدن آبله میمون به یک بیماری همه گیر جهانی / غربالگری در مرزها را جدی بگیریم

آبله میمون یک عفونت ویروسی است که اخیرا نمونه هایی از ابتلا به آن در برخی کشورهای جهان گزارش شده است. البته ویروس آبله میمون، بیماری جدیدی نیست و این ویروس در پنج دهه گذشته به صورت بومی در برخی کشورهای آفریقای مرکزی و غرب قاره آفریقا گزارش شده است. برآوردهای سازمان بهداشت جهانی نشان می دهد که احتمال مرگ ناشی از ابتلا به آبله میمون حدود 3 تا 6 درصد است، اما با توجه به این که این بیماری از خانواده ویروس آبله محسوب می شود، تزریق واکسن آبله می تواند تا حد زیادی از ابتلا به آن جلوگیری کند. البته هم اکنون تنها کشورهای آمریکا و روسیه، تعداد زیادی واکسن آبله در اختیار دارند و بسیاری از کشورها از دسترسی به این واکسن محرومند. همچنین با وجود این که تب، سردرد، درد عضلانی، درد پشت و کوفتگی مهمترین نشانه های اولیه ابتلا به آبله میمون محسوب می شوند، اما بارزترین علامت این بیماری بثورات یا همان جوش هایی است که روی پوست افراد ظاهر می شود.

شناسایی 220 مورد ابتلا به آبله میمون در 20 کشور جهان

به گزارش خبرنگار اجتماعی رکنا، در سه هفته گذشته و در حالی که شاهد کاهش محسوس موج همه گیری کرونا در کشورهای مختلف هستیم، شیوع یک بیماری ویروسی جدید در برخی کشورها منجر به بروز نگرانی هایی در میان افکار عمومی و متخصصان بهداشتی جهان شده است. این بیماری، آبله میمون نام دارد که ویروسی از خانواده آبله محسوب می شود و حدود 70 سال پیش برای نخستین بار در یک مرکز پژوهشی بهداشتی در سوئد شناسایی شد؛ بنابراین آبله میمون یک بیماری جدید محسوب نمی شود و در 50 سال گذشته موارد زیادی از ابتلا به آن در کشورهای آفریقای مرکزی و غرب قاره آفریقا مشاهده شده است، اما آنچه در هفته های اخیر، وضعیت آبله میمون را نسبت به گذشته متفاوت کرده، شیوع نسبتا گسترده این ویروس در برخی کشورهای خارج از قاره آفریقا است.

گزارشات سازمان بهداشت جهانی نشان می دهد در حالی که در پنج دهه گذشته مجموعا کمتر از 120 مورد قطعی ابتلا به آبله میمون در کشورهای غیرآفریقایی گزارش شده بود، در سه هفته اخیر بیش از 220 مورد ابتلا به این بیماری در حداقل 20 کشور جهان شناسایی شده و همین مساله باعث شده است که برخی متخصصان بهداشتی جهان از احتمال بروز یک همه گیری جهانی جدید با شیوع گسترده ویروس آبله میمون ابراز نگرانی کنند. البته باید توجه داشت که شدت انتقال و قدرت جهش پذیری آبله میمون بسیار کمتر از کووید19 است و بنابراین احتمال ایجاد یک همه گیری گسترده با شیوع آبله میمون چندان زیاد نیست، ولی بازهم نباید این ویروس را دست کم گرفت.

نکته دیگری که باید به آن توجه داشت، این است که با توجه به این که آبله میمون بیماری جدیدی محسوب نمی شود، برخلاف کووید19، مردم جهان به ساخت واکسن و داروهای جدیدی علیه این بیماری احتیاج ندارند؛ زیرا همان واکسن هایی که در گذشته علیه ویروس آبله به کار می رفت و استفاده گسترده از آنها موجب ریشه کن شدن بیماری آبله شد، علیه ویروس آبله میمون نیز کاربرد دارد و تا 85 درصد مانع از ابتلا به این ویروس می شود. همچنین داروهای مختلفی هم در کشورهای گوناگون علیه آبله میمون ساخته شده است و اگر مسئولان کشور ما از همین حالا برای تهیه واکسن و داروهای موجود علیه آبله میمون اقدام کنند، بعید است که این بیماری بتواند به شکل گسترده ای در ایران شایع شود.

کاهش احتمال گسترش آبله میمون با واکسیناسیون اطرافیان بیماران

در همین راستا، دکتر مسعود یونسیان، متخصص اپیدمیولوژی با تاکید بر لزوم تقویت امکانات بهداشتی کشور برای جلوگیری از ورود احتمالی آبله میمون به ایران به خبرنگار رکنا گفت: آبله میمون مانند هر بیماری ویروسی دیگری می تواند منجر به ایجاد یک همه گیری جهانی شود، اما شواهد و قراین موجود درباره این بیماری نشان می دهد که احتمال تبدیل شدن آبله میمون به یک پاندمی سراسری بسیار کمتر از کرونا است، ولی بازهم مسئولان بهداشتی ایران و سایر کشورهای جهان نباید آبله میمون را دست کم بگیرند و باید برای کنترل شیوع احتمالی این بیماری حساسیت های لازم را به خرج دهند.

وی افزود: سرعت سرایت پذیری ویروس آبله میمون بسیار کمتر از کووید19 است و بعید است که این ویروس بتواند مانند کرونا موج شدیدی از ابتلا را در مناطق مختلف ایجاد کند. بنابراین مسئولان بهداشتی کشورهای درگیر با این بیماری، قصد ندارند که مانند کرونا، استراتژی واکسیناسیون همگانی را برای مقابله با آبله میمون در پیش گیرند، بلکه مهمترین اقدامی که فعلا کشورهای جهان برای جلوگیری از شیوع گسترده این ویروس انجام می دهند، تزریق واکسن آبله به افرادی است که با موارد شناسایی شده آبله میمون، در تماس بوده اند.

عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران ادامه داد: واکسیناسیون زنجیره ای، مهمترین گامی است که فعلا در کشورهای پیشرفته برای مقابله با گسترش آبله میمون برداشته می شود؛ یعنی کشورهایی که اکنون با موارد قطعی ابتلا به این بیماری مواجه شده اند، بعد از شناسایی یک مورد، به اطرافیان و اعضای خانواده آن فرد واکسن می زنند تا احتمال ابتلای آنها به آبله میمون کاهش یابد. در این میان، تحقیقات جهانی نشان می دهد که دریافت واکسن آبله حتی بعد از تماس با فرد مبتلا، می تواند در جلوگیری از دچار شدن به این بیماری موثر باشد.

غربالگری آبله میمون را در مرزها و داخل کشور جدی بگیریم

یونسیان با بیان این که هنوز واکسن اختصاصی برای آبله میمون ساخته نشده است، عنوان کرد: واکسن هایی که در گذشته برای پیشگیری از ابتلا به ویروس آبله استفاده می شد، تا حد زیادی می تواند از دچار شدن به آبله میمون نیز جلوگیری کند. اما مشکل اساسی بسیاری از کشورهای جهان این است که چون بیش از 40 سال از ریشه کن شدن آبله در سراسر دنیا می گذرد، اکنون عمده کشورها واکسن آبله را در اختیار ندارند و تنها برخی کشورها که در دهه های گذشته به طور خاص روی ویروس آبله کارهای پژوهشی انجام داده اند، به واکسن آبله دسترسی دارند. بنابراین هم به دلیل عدم دسترسی بسیاری از کشورها به واکسن آبله و هم به دلیل این که نیاز است برای ویروس آبله میمون نیز به طور اختصاصی یک واکسن ساخته شود، کشورهای زیادی در تلاش هستند تا واکسنی جدید و اختصاصی علیه آبله میمون تولید کنند.

این متخصص اپیدمیولوژی با تاکید بر لزوم غربالگری موارد مشکوک آبله میمون توسط کارشناسان بهداشتی مستقر در مرزها گفت: طبیعی است با توجه به این که هم اکنون آبله میمون در بسیاری از کشورهای جهان در گردش است، ما باید اقدامات لازم برای شناسایی موارد مشکوک ابتلا به این بیماری را در مرزهای هوایی، زمینی و دریایی خود جدی بگیریم. این کار نیز جز با بررسی علایم اولیه ابتلا به این بیماری شامل تب و کوفتگی عضلانی و نشانه اصلی آن یعنی بثورات پوستی در مسافران ورودی به ایران ممکن نیست. البته علاوه بر مرزها، مسئولان بهداشتی ما باید نظارت های مراکز بهداشتی و درمانی داخل کشور را هم تقویت کنند تا در صورت وجود موارد مشکوک ابتلا به آبله میمون در یک شهر، هرچه سریع تر آن مورد به آزمایشگاه های تخصصی وزارت بهداشت ارجاع داده شود.

وی در پایان تصریح کرد: بارزترین علامت ابتلا به آبله میمون، بثورات پوستی ناشی از ابتلا به این بیماری است. البته برخی بیماری های دیگر مانند آبله مرغان و سرخک نیز دارای بثورات پوستی هستند، اما با توجه به شیوع اخیر آبله میمون در جهان، تمام اعضای کادر بهداشت و درمان کشور باید توجه داشته باشند که در صورت مشاهده فردی با بثورات پوستی، باید آن فرد و تمام اطرافیان و اعضای خانواده او را برای انجام تست PCR مربوط به آبله میمون، به آزمایشگاه های مرجع وزارت بهداشت ارجاع دهند تا ما به سرعت بتوانیم کانون های احتمالی شیوع این ویروس در کشورمان را شناسایی کنیم.