متغیر های فقرزا بر متغیر های فقرزدا غلبه کرده / بیش از ۲۳ هزار موسسه خیریه برای فقر زدایی داریم

آمار ها حاکی از آن است که فقر مطلق در جهان در حال کاهش است. در سال ۱۹۹۰، ۳۶ درصد جمعیت جهان در فقر مطلق بودند ولی در سال ۲۰۱۵ این نرخ به ۱۵ درصد کاهش پیدا کرد. با این وجود آمار فقر مطلق در ایران متاثر از تحریم و مدیریت های ناکارآمد همچنان در نقطه بحران  است .  در این مطلب بررسی خواهیم کرد که چرا با وجود این آمار کاهشی هنوز در ایران با افزایش آمار فقر مطلق رو به رو هستیم و چرا آمار فقر سیر نزولی پیدا نمی کند.

کرونا فقیرها را تهی دست تر و غنی ها را ثروتمندتر کرد

به گزارش رکنا، عبدالمجید شیخی، استاد دانشگاه و اقتصاد دان در گفت و گو با رکنا، در رابطه با اینکه چرا آمار فقر در ایران مانند الگو جهان نیست و سیر افزایشی دارد، گفت: یک خلا اطلاعاتی فراگیری در زمینه شناسایی اندازه ثروت و درآمد اقشار مختلف در تمام کشور ها وجود دارد و حتی به آمار های بین المللی در زمینه ضریب فقر در دنیا نمی شود اعتماد کرد، اما این را باید دانست که در دوران کرونا آمار فقر و فاصله طبقاتی فقیر و غنی تا حدودی افزایشی بوده است.

وی ادامه داد: وضعیت کشور ما را هم نمی توان با دیگر کشور ها مقایسه کرد. ما هم در واقع آنچنان که باید و شاید آمار دقیقی راجع به فاصله بین فقر و غنا نداریم. آماری که در کشور ما منتشر می شود متکی به طرح آمارگیری نمونه ای بودجه خانوار است، یعنی به صورت نمونه ای از حدود سی وچند هزار خانوار ، ماهانه آمار برداری می شود و نتایج آن نیز اریب دارد.

وی با بیان اینکه یکی از ضریب های آمار این است که این آمار طبق اظهارات سرپرستان خانوار ارائه و ثبت می شود، افزود: جالب است که بدانید در این آمار عمدتاً هزینه های خانوار ها از درآمد های اظهار شده خانوار ها بیشتر است و این ده دهکی که منتشر می شود بر اساس آن است.

نبود  درآمد مستمر در بودجه خانوارها

این اقتصاددان گفت: ممکن است هزینه ها واقعی تر باشد اما درآمد ها دچار مشکل کم شماری است.یکی از دلایل آن وجود درآمدهای غیر مستمر در بودجه خانوار است.ولی عمدتاً زیر آن عدد واقعی اظهار می شود و به همین دلیل هم طرح شناسایی اقشار درآمدی که در زمان دولت نهم پیشنهاد شد مسکوت ماند، به دلیل اینکه صاحب نظران می گفتند بعید است که ما بتوانیم به آن رقم واقعی درآمد خانوار ها پی ببریم.

وی ادامه داد: نکته چهارم اینکه، شرایط موجود طبق استنادات علمی که تاثیر و تاثرات متغیّر های اقتصادی را مورد تحلیل قرار می دهد تحت تاثیر عوامل فقرزا است، مثل وجود تورم حدود چهل درصدی که دولت یازدهم و دوازدهم بر ما تحمیل کرد؛ مانند بزرگ شدن حجم بخش غیر مولّد اقتصاد و غلبه بخش مجازی اقتصاد (که حاشیه های سود بادآورده دارند،) بر بخش حقیقی اقتصاد که حاشیه سود پایین دارند یا مانند ، وجود دو گروه درآمدی با درآمد های ثابت و با درآمد های متغیّر، درآمد های ثابت شامل حقوق بگیران وابسته به نهاد های عمومی هستند که به خصوص در شرایط تورم قدرت خرید اینان تنازلی می شود. و بر عکس حقوق بگیران متغیّر که در شرایط تورمی قدرت خریدشان لااقل ثابت و بعضاً تصاعدی می شود، یا شرایط دیگر مثل ضوابط دست و پا گیر کسب و کار  که عمدتاً مانع بزرگی برای بخش مولّد و راه گشایی بی نظیر برای بخش غیر مولّد است. یا تزریق حجم عظیم نقدینگی توسط نظام بانکی به سبد فعالیت های دلالی و غیر مولّد  و موارد دیگر که مجموعاً روی افزایش فاصله طبقاتی و فقر اثر دارند.

بودجه دولت ردیف های محرومیت زدا دارند

وی بیان کرد: البته در مقابل بیش از ۱۵ نهاد عمومی داریم که از اقشار فقیر دستگیری می کنند. بودجه دولت ردیف های محرومیت زدا دارند. بیش از ۲۳ هزار موسسه خیریه برای فقر زدایی داریم و تلاش های بسیار دیگری برای مقابله با فقر در کشور وجود دارد با اینحال متاسفانه در دولت یازدهم و دوازدهم ضریب جینی از ۳۶ صدم به ۴۱ صدم افزایش یافته است و این نشان می دهد که متغیر های فقرزا بر متغیر های فقرزدا غلبه کرده است و لذا وظیفه نظام برای رسیدگی به محرومین سنگین تر شده است.

وی با بیان اینکه این آمار هایی که اظهار می شود خیلی نمی تواند به واقعیت نزدیک باشد، ادامه داد: در این شرایط ما می توانیم این اظهار را داشته باشیم که در شرایطی که این مسائل و متغییر ها بر اقتصاد حاکم و تاثیرگذار هستند ، می توانیم ادعا کنیم فاصله بین فقیر و غنی بیشتر شده است و در دنیا هم تقریبا می توانیم با همین استدلال مسئله را تعمیم دهیم که در آنجا هم فاصله فقر و غنا بیشتر شده است.