توقف 600 هزار تُن گندم روی کشتی ها در بنادر ایران / علت اصلی؛ تامین نشدن به موقع ارز دولتی

خشکسالی ایران را ناچار به واردات گندم کرده است. البته سوء مدیریت منابع آبی و سوء مدیریت در عرصه کشاورزی نیز در واردات گندم به کشور بی تاثیر نبوده است. از خرداد امسال تا کنون بیش از 5 میلیون تُن گندم وارد کشور شده است. واردات انبوه گندم به ایران در شرایطی رخ داده است که از سال ها پیش قرار بود ایران در تولید گندم خودکفا شود. 

متوقف ماندن 322 هزار تن گندم و جو روی شناورها؛ فقط در بندرعباس 

به گزارش خبرنگار اجتماعی رکنا، آمارهایی که درباره کشتی های متوقف شده در اسکله های بندر شهید رجایی بندرعباس به دست رکنا رسیده است، حاکی از آن است که 321 هزار و 949 تن گندم و جو شامل 134 هزار و 549 تن جو از تاریخ های 18 و 19 شهریور و 187 هزار و 400 تن گندم از تاریخ های 21 مهر و 15 آبان روی شناورها در اسکله متوقف مانده و هنوز حتی وارد فرآیند اخذ اظهارنامه گمرکی نیز نشده است.

بخشی از علت بلاتکلیف ماندن این حجم گندم و جو روی شناورها در بندرعباس به عدم تخصیص به موقع ارز ترجیحی و بخشی دیگر به فرآیند اداری طولانی مدت برای تخلیه بار از روی کشتی و اخذ تاییدیه سلامت کالا بازمی‌گردد. البته این فقط حجم گندم و جوهایی است که در بندرعباس روی کشتی ها متوقف مانده و حجم کامل گندم و جوی متوقف مانده روی شناورها در تمام بنادر کشور بسیار بیشتر از این مقدار است. 

آمار کامل شناورهای مستقر در اسکله ها و لنگرگاه بندر شهیدرجایی بندر عباس، به شرح زیر است: 

از این آمارها مشخص می شود که محموله های زیر در بندر شهید رجایی بندر عباس به علت عدم تکمیل اسناد هنوز روی شناورها متوقف مانده و مجوز تخلیه نگرفته است: 

۱۳۴ هزار و ۵۴۹ تن جو از تاریخ های ۱۸ و ۱۹ شهریور

۱۸۷ هزار و ۴۰۰ تن گندم از تاریخ های ۲۱ مهر و ۱۵ آبان

۵۰ هزار تن شمش آهن از تاریخ ۱۰ آبان

یک هزار و ۶۰۰ تن سیمان از تاریخ ۲۴ آبان

۲ هزار و ۷۰۰ تن قیر از تاریخ ۲۵ آبان

۶۵ هزار تن سنگ آهن از تاریخ ۲۱ آذر

۴۴ هزار و ۹۲۰ تن کود اوره از تاریخ ۲۲ آذر

برای بررسی صحت و سقم این آمار، موضوع را از سید روح الله لطیفی، سخنگوی گمرک ایران جویا شدیم و او نیز در پاسخ به رکنا گفت: این آمارها مربوط به آمار کالاهایی است که روی شناورها متوقف مانده است. یعنی برخی از این کالاها هنوز به مرجع تحویل گیرنده یعنی سازمان بنادر و دریانوردی نیز تحویل نشده و از روی شناورها تخلیه نشده است. 

وی افزود: باقی ماندن یک کالا روی شناور به علت عدم تکمیل اسناد می تواند به علت مواردی از جمله عدم انتقال اسناد حمل به طرف ایرانی، عدم تسویه با شرکت مالک خارجی، فقدان ثبت سفارش، عدم تایید یا بررسی منشا ارز و عدم اخذ مجوزهای اولیه باشد و این ها همه موضوعاتی است که صاحب کالا باید به آن پاسخ دهد. 

واردات بیش از 5 میلیون تُن گندم از خرداد 1400 تا کنون 

در این میان باید توجه داشت که درباره محموله های گندم، صاحب کالا، شرکت بازرگانی دولتی ایران از زیرمجموعه های وزارت جهاد کشاورزی محسوب می شود و در این میان باید توجه داشت که واردات گندم و جو با ارز دولتی انجام می شود.  

حسن حنان، قائم مقام مدیرعامل این شرکت نیز در این باره به رکنا گفت: هم اکنون حدود 600 هزار تُن گندم روی شناورها در بنادر متوقف مانده و حدود یک میلیون تُن نیز گندم نیز در بنادر آماده تخلیه است. همچنین حدود 400 هزار تُن گندم نیز در حال تخلیه است. علت باقی ماندن گندم روی شناورها نیز این است که بعضی مواقع در تخصیص ارز مشکلاتی به وجود می آید و تا زمانی که ارز دولتی تامین نشود، ما نمی توانیم کالا را از روی شناور تخلیه کنیم. 

وی افزود: در مجموع از خرداد امسال که واردات گندم آغاز شد، تا امروز بیش از 5 میلیون تُن گندم وارد کشور شده است. در همین راستا ما تلاش می کنیم با کمک معاون اول رئیس جمهور و وزیر جهاد کشاورزی، ارز محموله هایی را که روی شناورها مانده است، تامین کنیم و دولت تامین ارز مورد نیاز برای واردات گندم را در اولویت قرار داده است. 

قائم مقام مدیرعامل شرکت بازرگانی دولتی ایران ادامه داد: گاهی مواقع فرآیند اداری تخلیه بارهای گندم به طول می انجامد و گاهی مواقع پیش می آید که ما بین 20 تا 25 کشتی با بار گندم در بنادر شمال و جنوب کشور منتظر تخلیه داشته باشیم. بعضی مواقع هم به علت شلوغی اسکله، اجازه تخلیه بار به کشتی ها داده نمی شود و کشتی ها در نوبت تخلیه می مانند. بنابراین باقی ماندن چند هزار تُن بار روی شناورها فرآیند غیرطبیعی تلقی نمی شود. 

وی در پایان تصریح کرد: باقی ماندن کشتی روی اسکله مشمول هزینه دموراژ یا همان توقف کشتی می شود که این هزینه می تواند روزانه در حدود 5 هزار دلار باشد. بنابراین مسئولان باید تلاش کنند که هرچه زودتر ارز بارهای گندم تامین شود تا ما مجبور به پرداخت هزینه بالایی به عنوان هزینه دموراژ نباشیم. 

در پایان باید توجه داشت در شرایطی که قائم مقام مدیرعامل شرکت بازرگانی دولتی ایران، باقی ماندن حدود 600 هزار تُن گندم را روی شناورهای موجود در اسکله های مختلف کشور تایید کرد، بنابراین بعید نیست که آمارهای مربوط به باقی ماندن 321 هزار و 949 تن گندم و جو روی شناورهای متوقف شده در اسکله بندر شهید رجایی بندرعباس نیز صحیح باشد.

در چنین شرایطی سوال اصلی این است که چرا باید هزینه سنگین دموراژ این کشتی ها به علت عدم تامین به موقع ارز دولتی از بیت المال به شرکت های فروشنده محموله ها از کشورهای مختلف پرداخت شود؟