12 مرگ ناگهانی رزیدنت ها در یک سال و نیم گذشته / کم توجهی وزارت بهداشت به روان دانشجویان دستیاری

رزیدنت ها، دانشجویان دستیاری تخصصی هستند. رزیدنت ها در واقع افرادی هستند که دوره پزشکی عمومی خود را به پایان رسانده اند و بعد از گذراندن کلاس های تئوری، به عنوان دستیار پزشکان متخصص در بیمارستان های دانشگاهی فعال شده اند. رزیدنت ها دستمزد بسیار پایینی می گیرند و ساعت کاری رزیدنت ها نیز بسیار بالاست. البته اخیرا وزیر بهداشت دستوراتی را برای افزایش حقوق رزیدنت ها صادر کرده است، اما به نظر می رسد وزارتخانه بهداشت، درمان و آموزش پزشکی هنوز هیچ برنامه مشخصی را برای بهبود وضعیت روانی رزیدنت ها ندارد. این در حالی است که در یک سال و نیم گذشته مرگ ناگهانی 12 نفر از رزیدنت ها به ثبت رسیده و احتمالا بخشی از این مرگ ها ناشی از خودکشی بوده است.

رزیدنت ها ماهانه 400 ساعت کار می کنند

به گزارش خبرنگار اجتماعی رکنا، سال هاست که رزیدنت ها یا همان دستیاران تخصصی پزشکی و به عبارت دیگر افرادی که پزشکی عمومی را به اتمام رسانده، در آزمون تخصصی پذیرفته شده و پس از گذراندن واحدهای تئوری خود، به عنوان دستیار پزشکان متخصص در بیمارستان های دانشگاهی کشور فعال شده اند، نسبت به ساعات کاری بسیار بالا و حقوق ماهانه اندک خود اعتراض دارند و تاکید می کنند که این مسائل به همراه تشدید فشارهای روانی وارده بر تمام اعضای کادر درمان در دوره کرونا، منجر به آن شده است که آسیب های روحی زیادی به این قشر از کادر درمان وارد شود و همین مساله منجر به بروز مواردی از خودکشی در میان رزیدنت ها در یک سال و نیم گذشته شده است.

در همین راستا نیز اخیرا دکتر بهرام عین اللهی، وزیر بهداشت به تمام دانشگاه های علوم پزشکی دستور داد که دستمزد ماهانه رزیدنت ها با افزایش بیش از 100 درصدی به 6 میلیون تومان برای دستیاران تخصصی مجرد و 8 میلیون تومان برای دستیاران تخصصی متاهل برسد. این افزایش حقوق البته هنوز در پرداختی بیمارستان ها به رزیدنت ها اعمال نشده و فعلا قرار است که حقوق رزیدنت ها در پایان ماه آذر افزایش پیدا کند. البته با وجود دستور وزیر بهداشت برای افزایش دستمزد رزیدنت ها، هنوز هم ساعات کاری این قشر بسیار بالاست و رزیدنت ها به طور متوسط ماهانه 400 ساعت در بیمارستان ها کشیک می دهند.

افزایش حقوق رزیدنت ها از پایان ماه آذر

این نکته ای است که احسان دادگستر، عضو شورای مرکزی شورای صنفی دستیاری و PhD کشور در گفت و گو با رکنا روی آن دست گذاشت و اظهار داشت: با وجود دستور وزیر بهداشت برای افزایش حقوق رزیدنت ها، وضعیت ساعت کاری این قشر هنوز تغییر خاصی نکرده است و همچنان دستیاران تخصصی سال اول، موظفند که ماهانه حدود 400 ساعت در بیمارستان ها کار کنند و این ساعت کاری بالا قطعا با هیچ کدام از قوانین موجود در کشور مطابقت ندارد.

دبیر شورای صنفی دستیاری و PhD دانشگاه اصفهان درباره آخرین وضعیت حقوق دستیاران تخصصی توضیح داد: در آبان ماه آخرین پرداختی بیمارستان ها به دستیاران تخصصی مجرد سال اول 2 میلیون و 600 هزار تومان و برای دستیاران تخصصی متاهل سال اول 3 میلیون و 300 هزار تومان بود. البته این رقم برای دستیاران سال های بالاتر، به میزان 100 تا 200 هزار تومان به ازای هر سال افزایش می یابد و ما همچنان شاهد افزایش حقوق وعده داده شده از سوی وزارت بهداشت نیستیم، اگرچه که مسئولان تاکید کرده اند که این حقوق از پایان ماه آذر افزایش می یابد.

رزیدنت ها نسبت به افزایش حقوق خوشبین نیستند

دادگستر با بیان این که رزیدنت ها نسبت به خبر افزایش حقوق خود در پایان این ماه خوشبین نیستند، گفت: متاسفانه در شرایط کنونی جو حاکم بر جامعه دانشجویان دستیاری تخصصی به گونه ای است که خیلی ها نسبت به دریافت دستمزدهای 6 یا 8 میلیون تومانی در پایان ماه امید زیادی ندارند، چراکه در ماه شهریور نیز شاهد دستور وزیر بهداشت برای افزایش 20 درصدی حقوق دستیاران تخصصی و عمومی، علاوه بر رشد سالیانه حقوق این قشر بودیم، اما هنوز هم بیشتر دانشگاه های علوم پزشکی به این دستور عمل نکرده اند و بنابراین اگر دستور جدید وزیر بهداشت برای افزایش حقوق رزیدنت ها نیز به نتیجه نرسد، ما چندان تعجب نمی کنیم.

عضو شورای مرکزی شورای صنفی دستیاری و PhD کشور ادامه داد: اگر دستور جدید وزیر بهداشت عملیاتی شود، از پایان آذرماه حقوق تمام دستیاران تخصصی مجرد به 6 میلیون تومان در ماه و دستمزد دستیاران تخصصی متاهل به 8 میلیون تومان در ماه خواهد رسید. این یعنی فرقی بین حقوق دستیاران تخصصی که در سنوات تحصیلی مختلف فعالیت می کنند، وجود نخواهد داشت و همه حقوقی یکسان را دریافت خواهند کرد.

ارتباط مستقیم مرگ ناگهانی رزیدنت ها با فشار کاری سنگین

دادگستر با تاکید بر فرسودگی شغلی بسیار بالای رزیدنت ها گفت: قطعا کار کردن در محیط بیمارستان برای ساعت های زیاد به صورت متوالی، فشار روانی سنگینی را به تمام رزیدنت ها وارد می کند؛ بخصوص که دستیاران تخصصی روزانه با موارد مختلفی از مرگ و میر ناشی از ابتلا به بیماری های گوناگون روبه‌رو می شوند و بعضا بین 48 تا 72 ساعت متوالی در بیمارستان کشیک می دهند. این کشیک ها نیز به صورت غیرقانونی و با اعمال فشار از سوی گروه بالینی یا رده های بالاتر دستیاری اتفاق می افتد و قطعا این فشار کاری سنگین و مواجه شدن با دردهای مختلف مردم، آن هم بدون داشتن زمان استراحت مناسب، آسیب های روانی شدیدی را به رزیدنت ها وارد می کند.

دبیر شورای صنفی دستیاری و PhD دانشگاه اصفهان ادامه داد: وقتی رزیدنت ها بخصوص رزیدنت های متاهل به دلیل حقوق اندکی که دریافت می کنند در تامین نیازهای اولیه زندگی خود مانده اند و با این وجود، ناچارند که بین 2 تا 3 برابر میزان ساعات رسمی فعالیت یک کارمند دولت، در بیمارستان ها کار کنند و محیط شغلی آنها نیز همراه است با انواع و اقسام فشارهای روحی، بنابراین اصلا بعید نیست که یک رزیدنت به آن سطح از آسیب های روانی دچار شود که دست به اقداماتی از قبیل خودکشی بزند. بنابراین مواردی که اخیرا از فوت رزیدنت ها مشاهده شده است، به هیچ وجه با دشواری های شغلی دستیاران تخصصی بی ارتباط نیست.

تلاش وزارت بهداشت برای ارتباط دادن مرگ ناگهانی رزیدنت ها به مسائلی غیر از فشار کاری

عضو شورای مرکزی شورای صنفی دستیاری و PhD کشور در همین راستا به آخرین آمار مرگ ناگهانی رزیدنت ها اشاره کرد و گفت: آخرین آماری که به شورای مرکزی شورای صنفی دستیاری و PhD کشور رسیده، مرگ ناگهانی 12 رزیدنت در یک سال و نیم اخیر بوده است.

دبیر شورای صنفی دستیاری و PhD دانشگاه اصفهان تاکید کرد: بعضی از موارد مرگ ناگهانی احتمالا ناشی از خودکشی بوده، اما برخی موارد نیز به عنوان ایست قلبی ثبت شده، ولی علت بروز موارد ایست قلبی مشخص نشده است. البته وزارت بهداشت قول هایی برای پیگیری علت مرگ ناگهانی رزیدنت ها در یک سال و نیم اخیر داده است، اما  هنوز هم نتیجه نهایی این بررسی ها به ما اعلام نشده است.

وی در ادامه تاکید کرد: با وجود این که مساله فوت ناگهانی رزیدنت ها به مجلس هم کشیده شده است، اما مسئولان وزارت بهداشت عمدتا تلاش می کنند که موارد مرگ ناگهانی دانشجویان دستیاری تخصصی را به مسائلی غیر از فشار کاری سنگین ربط دهند یا بیان کنند که این مرگ ها در خارج از محیط بیمارستان رخ داده یا به علت ایست قلبی عادی بوده و ربطی به فشار کاری بالا نداشته است، اما سوال مهم این است که چطور ممکن است یک جوان که کمتر از 30 سال سن دارد و دچار سابقه بیماری قلبی هم نبوده، ناگهان بر اثر ایست قلبی فوت کند و این مرگ طبیعی باشد و ربطی به تنش های روحی و فشارهای جسمی شدید وارده بر رزیدنت ها نداشته باشد؟

وزارت بهداشت باید شرایط دریافت مشاوره روانشناسی رایگان را برای تمام رزیدنت ها فراهم کند

با توجه به این مسائل می توان گفت صرف نظر از دستمزد پایین و ساعات کاری بسیار بالا، به نظر می رسد مشکل مهم دیگری که رزیدنت ها با آن دست و پنجه نرم می کنند، آسیب های روانی شدید ناشی از فشار کاری سنگین و محیط کاری نامناسب این قشر است. بنابراین در چنین شرایطی، مسئولان وزارت بهداشت وظیفه دارند که حتما شرایط لازم برای کمک به رفع آسیب های روحی وارده بر رزیدنت ها و رفع آسیب های روانی آنها را فراهم کنند.

انجام این اقدام نیز جز با فراهم کردن فرصت دریافت مشاوره روانشناسی و روانپزشکی رایگان توسط همه رزیدنت ها ممکن نیست و این در حالی است که مسئولان وزارت بهداشت با وجود تشدید فشارهای روانی وارده بر رزیدنت ها و سنگین تر شدن ساعت کاری آنها در دوره کرونا، صرفا یک فُرم ارزیابی وضعیت روانی را از دانشجویان دستیاری تخصصی دریافت کرده اند و تقریبا هیچ اقدام دیگری در این زمینه انجام نداده اند.

دادگستر ضمن اشاره به این مساله گفت: در دوره حضور خانم دکتر لاری در معاونت دانشجویی وزارت بهداشت، بخش سلامت روان اداره مشاوره و سلامت روان وزارت بهداشت فعال تر شد و این بخش ملزم شد که از تمام دستیاران تخصصی که می خواهند وارد این عرصه بشوند، در بدو ورود تست هایی برای سنجش سلامت روان بگیرد و نتایج این تست ها را برای انجام اقدامات تخصصی بیشتر به اداره مشاوره و سلامت روان ارجاع بدهد.

عضو شورای مرکزی شورای صنفی دستیاری و PhD کشور تاکید کرد: واقعیت این است که همین اقدام ناکافی وزارت بهداشت برای بررسی وضعیت سلامت روان رزیدنت ها نیز به هیچ وجه به شکل مناسبی اجرایی نمی شود، چراکه اولا معلوم نیست که تمام دانشجویان، فرم های طولانی سلامت روان خود را با حوصله و با دقت کامل پر کرده باشند، ثانیا پیگیری هایی که باید بعد از پر شدن این فرم ها توسط اداره مشاوره و سلامت روان وزارت بهداشت انجام شود، هنوز به نتیجه ای نرسیده است و ثالثا فقط دانشجویان سال اول ملزم شده اند که حتما فرم های مربوط به سنجش سلامت روان را پر کنند و سایر دانشجویان ملزم به انجام این کار نیستند.

وزارت بهداشت باید جلسات مشاوره رایگان رزیدنت ها را در خود بیمارستان ها برگزار کند

دبیر شورای صنفی دستیاری و PhD دانشگاه اصفهان با تاکید بر این که مشکل سلامت روان به یکی از مهمترین مشکلات رزیدنت ها تبدیل شده است، گفت: هم اکنون معضل آسیب های روانی به یک مشکل همه گیر در میان بخش زیادی از رزیدنت ها تبدیل شده است؛ بخصوص در دو سال گذشته که رزیدنت ها با فوتی های فراوان ناشی از بیماری کرونا و سایر بیماری ها مواجه بودند و ساعت های کاری آنها نیز به دلیل همه گیری کرونا به شدت افزایش یافته بود، دانشجویان دستیاری تخصصی ناچار شدند که فشارهای روانی سنگینی را متحمل شوند و متاسفانه وزارت بهداشت در این مدت اقدام موثری را برای رفع مشکلات روانی رزیدنت ها انجام نداده است.

دادگستر با تاکید بر این که وزارت بهداشت باید برای تمام رزیدنت ها جلسات رایگاه مشاوره روانشناسی یا روانپزشکی برگزار کند، گفت: ساز و کار فعلی وزارت بهداشت برای بررسی وضعیت سلامت روان رزیدنت ها، صرفا سلامت روان همکاران ما را در بدو ورود آنها به این عرصه بررسی می کند و هیچ ساز و کاری برای بررسی وضعیت روانی رزیدنت ها در ادامه فعالیت آنها وجود ندارد.

البته به گفته عضو شورای مرکزی شورای صنفی دستیاری و PhD کشور، در وضعیتی که اداره سلامت روان وزارت بهداشت به طور دقیق متوجه دچار بودن یک رزیدنت به مشکلات حاد روانی بشود، او را به روانشناس ارجاع می دهد و بخشی از هزینه های درمان این شخص را می پردازد، اما نکته مهم این است که اساسا هیچ سیستمی برای پایش مستمر وضعیت روانی رزیدنت ها وجود ندارد و همچنین دانشجویان دستیاری که ماهانه 400 ساعت فعالیت می کنند، به هیچ وجه فرصتی برای مراجعه به روانشناس ندارند.

وی در پایان تصریح کرد: مجموع این مسائل در کنار هم نشان می دهد که اساسا وزارت بهداشت فرآیند کارآمدی برای بررسی وضعیت روانی رزیدنت ها ندارد. این در حالی است که سطح فشارهای روانی در برخی رزیدنت ها به حدی بالاست که وزارت بهداشت باید راسا تیم های روانشناسی و روانپزشکی را به تمام بیمارستان ها ببرد و جلسات مشاوره رایگان را برای تمام رزیدنت هایی که به این مشاوره ها نیاز دارند، در خود بیمارستان ها برگزار کند تا کمی از سطح آسیب های روانی وارده بر این اقشار کمتر شود؛ چراکه اساسا رزیدنت ها با بیش از 400 ساعت فعالیت ماهانه، به هیچ وجه فرصت ندارند که به روانشناس یا روانپزشک مراجعه کنند.